50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΝ ΦΛΕΒΑΡΗ ΤΟΥ 1973
«… ανάμεσα στο τέλος της Αντίστασης και την προσμονή της Έσχατης Κρίσης, αφήνουμε τις μέρες να κυλούν η μια πίσω από την άλλη· μας κουράζει η ζωή, μας κουράζει ο χρόνος που περνά, γιατί είναι άδειος· και απαξιούμε την προσπάθεια να τον γεμίσουμε· εξαντλούμαστε από τη συμβατικότητα και αναζητούμε εκείνο το εξωπραγματικά εξαιρετικό που θα ζωντανέψει τις απονεκρωμένες αισθήσεις μας […] Έστω. Ζούμε με το παρελθόν. Το Παρελθόν προβάλλεται στο παρόν, προβάλλεται στο μέλλον, μας δίνει ένα raison d’ être –ανακολουθία; Ζώντας χωρίς σκοπό, δεν βαραίνει σ’ εμάς το τι «θα» κάνουμε, αλλά το τι «έχουμε» κάνει· το παρελθόν υποκαθιστά το μέλλον. Το παρελθόν μας ανήκει· ήμασταν τότε dramatis personae στο θίασο της ιστορίας! Ας πιούμε στην υγεία του παρελθόντος!» Και πραγματικά ήπιαμε».
Τάσος Δαρβέρης, Μια Ιστορία της Νύχτας
Οι μνήμες θέλουν «τροφή» για να συντηρηθούν, «καθαρό» αέρα για ν’ ανασάνουν και φως για να ξεκλειδώσει η φυλακή, που τις κρατά ερμητικά σφραγισμένες. Αλλιώς, πως θα ανοίξουμε παράθυρα στο «τότε» για να «δούμε», πως θα καταλάβουμε, γιατί άλλοι θαυμάζουν και άλλοι τρομάζουν με τα «τυχαία» συναπαντήματα της ιστορίας; Μαγεύουν οι παλιές ιστορίες, όταν αστράφτουν, τυλίγονται από χίλιους ψίθυρους, χίλιους μύθους, χίλια τραγούδια, αστράφτουν και καίνε σαν τον ήλιο. Γι’ αυτό μουγκρίζουν από θύμο όλες μαζί οι εξουσίες σαν θηρία, όταν η ομίχλη παραμερίζει και το φως τις απειλεί.
Η εξουσία ξέρει να καταστέλλει και δίχως τα ρόπαλά της, απαγορεύει, αλλά και παράγει λόγο. Η κομματική «αλήθεια» είναι εκείνη που ακρωτηριάζει και κατόπιν εξορίζει όλες τις ανεπιθύμητες «λεπτομέρειες», πρώτα απ’ όλα, για να καταστεί η ίδια αναμφισβήτητη, όχι μόνον συγκυριακά, αλλά αιώνια. Η κομματική «αλήθεια» ορίζεται εκτός των άλλων και από τα αποτελέσματα που παράγει, συνδιαλέγεται με τα συστήματα εξουσίας, τα υποστηρίζει και την υποστηρίζουν, είτε διανέμεται με το κομματικό δελτίο είτε μαζικά. Η κομματική «αλήθεια» είναι μια τακτοποιημένη ιδεολογικά «αλήθεια», ρυθμίζει, διανέμει ρόλους, τακτοποιεί τις «ασάφειες», ενίοτε αναθεωρεί πολιτικές «αστοχίες και λάθη» του παρελθόντος.
Η άρνησή της, σε κάθε εποχή, σε κάθε χώρο, σε κάθε συνθήκη, ανοίγει δρόμους για την ελεύθερη σκέψη και δυναμώνει την πεποίθηση: καμία εξουσία δεν είναι ανίκητη…
Η επιβολή της επτάχρονης δικτατορίας βιώθηκε από πλήθος ανθρώπων, αγωνιζόμενων και μη, ως ένα «εξωπραγματικά» εξαιρετικό γεγονός, ένα γεγονός που διέκοψε με βίαιο τρόπο μια συγκρουσιακή κοινωνική πραγματικότητα, όπως αυτή εκφράστηκε με τα «Ιουλιανά» το 1965, αλλά και πριν τα γεγονότα αυτά.
Στις 2 Απριλίου του 1965, η αναγγελία φοιτητικής πορείας ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ, με κατεύθυνση προς την αμερικανική πρεσβεία, απαγορεύεται από τις αστυνομικές αρχές. Παρ’ όλα αυτά, οι φοιτητές συγκεντρώνονται στον χώρο των Προπυλαίων, όπου δέχονται άγρια επίθεση από τις κατασταλτικές δυνάμεις, μ’ αποτέλεσμα να ξεσπάσουν πολύωρες συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας και γύρω από τα κτίρια των πανεπιστημιακών σχολών, ενώ, επίσης, εκατοντάδες φοιτητές κατορθώνουν να συγκεντρωθούν έξω από την αμερικανική πρεσβεία, όπου, παρομοίως, ξεσπούν συγκρούσεις με την αστυνομία.
Το καλοκαίρι του 1965 η πολιτική κρίση δίνει την ευκαιρία σε χιλιάδες νέους, εργάτες, αγρότες, υπάλληλους γραφείων να διαδηλώσουν εκατοντάδες φορές, να στήσουν οδοφράγματα και να συμμετάσχουν σε άγριες οδομαχίες με την αστυνομία, την στιγμή που η ΕΔΑ κατέβαζε όλα τα στελέχη της στο δρόμο, όχι για να κινητοποιήσουν τον κόσμο στην μάχη αλλά για να τον συγκρατήσουν ώστε να μη δώσει τη μάχη (βλ. Δημήτρης Λιβιεράτος, το Χρονικό του Ιουλίου 1965). Τετρακόσιες μεγάλες συγκεντρώσεις για το διάστημα από 15 Ιουλίου έως 25 Αυγούστου 1965 (10 πολυπληθείς συγκεντρώσεις την ημέρα) ήταν πραγματικά κάτι το ανεπανάληπτο για τα ελλαδικά δεδομένα.
Έτσι, «Τέθηκε σε εφαρμογή μια πολύπλευρη διαδικασία ούτως ώστε να υποταχτεί ο κόσμος και να εγκαταλείψει τους δρόμους. Βασικό μέρος ήταν η τεχνική της διάσπασης σε μικρές απεργιακές κινητοποιήσεις, που λειτούργησαν σαν μέσο διάλυσης της κοινωνικής σύνθεσης, που εκδηλώθηκε από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 1965. Το στοιχείο της οργάνωσης τελικά χρησιμοποιήθηκε από τους αριστερούς σαν μέσο καταστολής των αυθόρμητων και δυναμικών κινητοποιήσεων όλων αυτών των ημερών. Είναι χαρακτηριστικό πως το 1966 οι απεργίες στον ελλαδικό χώρο είναι πρώτες σ’ όλη την Ευρώπη (250% στο σύνολο της ΕΟΚ) και εγγίζουν το διπλάσιο αριθμό των απεργιών σε σχέση με αυτές που πραγματοποιήθηκαν το 1965. Από την άλλη, οι συγκεντρώσεις περιορίστηκαν σε γήπεδα και θέατρα και επιστρατεύτηκαν οι πολιτικοί μηχανισμοί για να αναλάβουν τη διαχείριση της κατάστασης και να απομονώσουν, να διαχωρίσουν και να καταγγείλουν αυτούς που, από τότε, δεν έχουν πάψει να αποκαλούν «ύποπτα στοιχεία» και προβοκάτορες». (Η.Α. Διαδρομή Ελευθερίας φ. 75 Ιούλιος-Αύγουστος 2010).
Τον Απρίλιο του 1967 εκδηλώνονται συνεχείς συγκρούσεις φοιτητών αλλά και εργατών με την αστυνομία, καθώς και με μέλη της ΕΚΟΦ η οποία διοργάνωνε αντισυγκεντρώσεις με αποκορύφωμα τα σοβαρά επεισόδια στις 12 Απριλίου και τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ εργατών κατασταλτικών δυνάμεων.
Η κυβέρνηση Κανελλόπουλου, μόλις μια ημέρα πριν την 21η Απριλίου, εκδίδει βασιλικό διάταγμα με βάση το οποίο προβλέπεται η χρήση στρατιωτικών δυνάμεων για «την τήρησιν της τάξεως, πρόληψιν επικείμενων ταραχών και ενδεχόμενην καταστολήν τούτων» και εφ’ όσον οι αστυνομικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να επιβάλλουν τον νόμο και την τάξη «θα επέμβουν δυναμικώς και θα κάμουν χρήσιν του οπλισμού τους». Το βασιλικό διάταγμα, τελικά, δεν δημοσιεύεται λόγω του πραξικοπήματος, αλλά θα χρησιμοποιηθεί για την καταστολή της κατάληψης του Πολυτεχνείου και της εξέγερσης του Νοέμβρη του 1973.
Παρ’ όλα αυτά, το πρωτοσέλιδο της ΑΥΓΗΣ της 21ης Απριλίου 1967 βεβαίωνε πως δεν πρόκειται να γίνει δικτατορία!!!
Ίσως λίγοι γνωρίζουν, ότι οι σοβαρότερες αντιδράσεις στην επιβολή της δικτατορίας δεν πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, αλλά στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου την 21η Απριλίου χιλιάδες διαδηλωτές προχώρησαν σε συγκέντρωση και πορεία στο κέντρο της πόλης, στήνοντας οδοφράγματα ώσπου να δεχθούν την επίθεση στρατιωτικών δυνάμεων οι οποίες τους διέλυσαν πυροβολώντας στον αέρα και όχι μόνον (τραυματίστηκε ένας διαδηλωτής από πυρά). Επίσης, στα Ιωάννινα, στον χώρο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, συγκεντρώθηκαν φοιτητές για να διαμαρτυρηθούν.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, τις πρώτες ημέρες συλλαμβάνονται από την χούντα 8.270 άτομα, από τους οποίους εκτοπίζονται στην Γυάρο 6.118.
Η σταθεροποίηση του χουντικού καθεστώτος πέρασε μέσα από την λογοκρισία, τον φόβο της φυλάκισης ή της εξορίας, τους ξυλοδαρμούς και τα βασανιστήρια, τις αποβολές από το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, λόγοι που συνέτειναν σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνική παθητικότητα, ενώ, επίσης σε μεγάλο βαθμό, υπήρξε υποστήριξη στην χούντα εκ μέρους του κόσμου της εθνικοφροσύνης και ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, όπου αγροτικοί πληθυσμοί, εκτός της ιδεολογικής εγγύτητας, ευνοήθηκαν επιπλέον οικονομικά. Παρ’ όλα αυτά, σχετικά σύντομα κάνουν την εμφάνισή τους δυναμικές αντιστασιακές ομάδες (δίχως να έχουν κοινό ιδεολογικό πρόσημο), οι οποίες με βομβιστικές ενέργειες κυρίως χαμηλής έντασης δίνουν το παρόν στον αγώνα ενάντια στην επιβολή της δικτατορίας.
Το γεγονός, λοιπόν, της κατάληψης της Νομικής τον Φλεβάρη του 1973 έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα και συντίθεται με πολλούς τρόπους τόσο με όσα προηγήθηκαν (ή όσα δεν ήταν δυνατόν, παρ’ ότι αποτελούσαν επιθυμίες των αγωνιζόμενων να πραγματοποιηθούν νωρίτερα) όσο και με τα εξεγερτικά γεγονότα του Νοέμβρη του 1973.
Η κατάληψη της Νομικής τον Φλεβάρη του 1973 παραμένει η μητέρα των καταλήψεων που έπονται, αποτελεί ένα σημαντικό συγκρουσιακό γεγονός και από την άποψη αυτή εξακολουθεί μισό αιώνα μετά, να έχει, επίσης, ιδιαίτερη βαρύτητα, όχι η απλή μνεία, αλλά η βαθύτερη εκτίμηση της επίδρασης που είχε.
Η κατάληψη της Νομικής την 21η Φλεβάρη του 1973
«Από τους πρώτους μήνες του 1973 υπάρχει ένα κλίμα κοινωνικής δυσαρέσκειας και κινητοποιήσεων με χαρακτηριστική την αντίθεση των Μεγαρέων στο υπό ίδρυση διυλιστήριο που θα κατέστρεφε τον κάμπο. Όμως το σημείο αναφοράς των κινητοποιήσεων εξακολουθεί να παραμένει ο σπουδαστικός χώρος.
Η συγκέντρωση 1.500 σπουδαστών στις 14 Φεβρουαρίου 1973 στο Πολυτεχνείο με αφορμή το αίτημα για την κατάργηση του ΝΔ 1347 (που διέκοπτε την αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών) καταλήγει σε μια μικρής χρονικής διάρκειας παραμονή στο χώρο που λήγει με την εισβολή μπάτσων και ασφαλιτών, τον άγριο ξυλοδαρμό των παρευρισκομένων, την σύλληψη 100 ατόμων και την παραπομπή σε δίκη 11.
Στις 21 Φεβρουαρίου γίνεται συνέλευση της Φυσικομαθηματικής Σχολής στο Χημείο, εκδίδεται ψήφισμα που αποφασίζει αποχή επ’ αόριστον από τα μαθήματα και 1.000 περίπου φοιτητές πηγαίνουν στην Νομική Σχολή όπου υπάρχει προγραμματισμένη συγκέντρωση των φοιτητών της Νομικής και της Φιλοσοφικής. Γύρω στις 4.000 άνθρωποι κατακλύζουν το κτίριο της Νομικής, ενώ στους γύρω δρόμους και ιδιαίτερα στην Ακαδημίας γίνονται διαδηλώσεις που με την επέμβαση των μπάτσων διαλύονται. Όσοι βρίσκονται στη Νομική αρχίζουν να φωνάζουν συνθήματα και να ρίχνουν αυτοσχέδια τρυκάκια στους διερχόμενους, που αρχίζουν να συγκεντρώνονται στους γύρω δρόμους. Οι μπάτσοι απαγορεύουν στον κόσμο να παραμένει στους γύρω δρόμους κι έτσι ουσιαστικά καταργούνται οι στάσεις των λεωφορείων στην Σόλωνος και την Ακαδημίας.
Γύρω στις 5 το απόγευμα συγκεντρώνονται πενήντα περίπου φασίστες στη Σόλωνος, οι οποίοι μια ώρα αργότερα επιτίθενται στην είσοδο, αλλά απωθούνται. Επιχειρούν νέα επίθεση από την είσοδο της οδού Σίνα, που θεωρούν ότι είναι εύκολο να παραβιάσουν λόγω της αλουμινοκατασκευής της. Γίνεται άγρια συμπλοκή, αλλά και πάλι απωθούνται. Δυναμική είναι η συμβολή στην απομάκρυνση των φασιστών από ομάδα αναρχικών που βρίσκεται μαζί με τους έγκλειστους. Μετά το σφράγισμα και των δύο εισόδων η κατάληψη είναι δεδομένη.
Νέα συγκέντρωση κόσμου αρχίζει να γίνεται μετά τις 7 το απόγευμα ενώ οι καταληψίες δεν παύουν να φωνάζουν συνθήματα από την ταράτσα του κτιρίου. Μέχρι αργά το βράδυ συνεχίζονται οι διαδηλώσεις στην Ακαδημίας και Σόλωνος, καθώς και τα συνθήματα από την ταράτσα του κτιρίου. Ορισμένοι από τους εγκλείστους, μετά από πρωτοβουλία των αναρχικών, προσπαθούν να τοποθετήσουν ηχεία στα παράθυρα του κτιρίου ώστε να μεταδίδονται μηνύματα και συνθήματα προς τα έξω. Στο όνομα της επιτροπής που αποτελείται από τα δύο ΚΚΕ και αστούς «σοσιαλίζοντες» το μέλος της Αντι-ΕΦΕΕ (ΚΝΕ) Αρτέμης Ψαρομηλιγκάκης αποτρέπει την εγκατάσταση των ηχείων με το πρόσχημα πως η τοποθέτηση των ηχείων ήταν παράνομη (λες και η κατάληψη ήταν νόμιμη) και θα έδινε το δικαίωμα στους μπάτσους να εισβάλουν. Προκαλείται έντονο φραστικό επεισόδιο, με τον αναρχικό Χρήστο Κωνσταντινίδη, που παρ’ ολίγο να καταλήξει σε σύρραξη, η οποία αποτρέπεται την τελευταία στιγμή. Αλλά τα ηχεία, δυστυχώς, δεν τοποθετούνται.
Την επομένη μέρα και παρά την συνεχή παρουσία του κόσμου, που συνεχώς αυξάνεται στους γύρω δρόμους, η επιτροπή εκλιπαρεί συνάντηση με τον πρύτανη Τούντα, η οποία γίνεται στις 11.30. Συμφωνούν, ερήμην των εγκλείστων, δεκαήμερη αναστολή των κινητοποιήσεων και αποχώρηση από το κτίριο χωρίς να επέμβουν οι μπάτσοι. Όμως, ήδη, δεκάδες χιλιάδες κόσμου βρίσκονται στους γύρω δρόμους. Η έκταση που καταλαμβάνουν οι συγκεντρωμένοι που συμπαρίστανται στους καταληψίες φτάνει μέχρι την Ομόνοια και μια επέμβαση των μπάτσων φαίνεται πως δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει κάτω από τέτοιες συνθήκες.
Επιστρέφοντας η επιτροπή, [που αποτελούνταν από τους Νίκο Μπίστη τότε μέλος της Αντι-ΕΦΕΕ (ΚΝΕ), στη συνέχεια μέλος του Συνασπισμού και πρόσφατο «στέλεχος» της λεγόμενης ΑΕΚΑ, που κάνει τα πάντα για να τον δεχτεί το ΠΑΣΟΚ στους κόλπους του,(σημείωση: το κείμενο γράφτηκε πριν το ΠΑΣΟΚ τον δεχτεί στους κόλπους του), τον Στέφανο Τζουμάκα, κατοπινό βουλευτή και υπουργό του ΠΑΣΟΚ και τον Γιάννη Μαντζουράνη, που διορίστηκε ειδικός σύμβουλος του Α. Παπανδρέου, ήταν δεξί χέρι του Μένιου Κουτσόγιωργα και βρέθηκε αναμεμιγμένος στο σκάνδαλο Κοσκωτά] προσπαθεί να επιβάλει πραξικοπηματικά την αποχώρηση αναγγέλλοντας την απόφαση με ντουντούκα ποντάροντας στην κούραση ορισμένων και ανοίγοντας τις πόρτες της σχολής την ίδια στιγμή που πολλοί βρίσκονταν στην ταράτσα φωνάζοντας συνθήματα. Δημιουργούνται αψιμαχίες αλλά τελικά με την συμπαράσταση και άλλων μελών της Αντι-ΕΦΕΕ, επιτυγχάνουν την αποχώρηση ενός σημαντικού αριθμού με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν και οι υπόλοιποι.
Αμέσως συγκροτείται μια μεγάλη διαδήλωση από 30.000 άτομα, πρωτοφανής σε δυναμικότητα και παλμό που κινείται στο κέντρο της Αθήνας και συγκρούεται με τους μπάτσους. Τραυματίζονται δεκάδες. Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες δεν γράφουν τίποτα, παρά μια ξερή ανακοίνωση της Συγκλήτου. Η οργή των φοιτητών είναι μεγάλη ώστε τις επόμενες μέρες καίνε εφημερίδες του συγκροτήματος Λαμπράκη. Αυτή η κίνηση της αποχώρησης θα δημιουργήσει μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις δίνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στο καθεστώς για το επόμενο χρονικό διάστημα.
Απόπειρες συγκεντρώσεων στη Νομική και το Χημείο με σκοπό την κατάληψη των κτιρίων που γίνεται στις αρχές Μάρτη αντιμετωπίζονται με κλείσιμο των σχολών και συλλήψεις. Στα μέσα του ίδιου μήνα γίνονται συνελεύσεις στη Νομική, το Χημείο, το Πολυτεχνείο και την Ιατρική. Η ασφάλεια συλλαμβάνει 36 άτομα. Όταν, τέλος, στις 20 Μάρτη γίνεται απόπειρα κατάληψης της Νομικής από 2.500 άτομα, οι μπάτσοι εισβάλουν από την ταράτσα με σκάλα και ακολουθεί άγριος ξυλοδαρμός με δεκάδες τραυματίες και πάνω από 100 συλλήψεις». (ΠΟΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 1973, Τα γεγονότα που οδήγησαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου του 1973, όπως τα ξαναθυμάται ένας «προβοκάτορας», Δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 8, Νοέμβριος 2002).
Συσπείρωση Αναρχικών
ΠΗΓΗ: anarchypress.wordpress.com
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
