Ανάχαρσις: Ο εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος ο εαυτός του.
Βαθιά στην ψυχή του ανθρώπου προσπαθούσε να διεισδύσει ο Ανάχαρσις, ο Σκύθης ηγεμόνας και σοφός του 6ου αιώνα π.Χ., Γνωστός για την απλότητα του τρόπου ζωής του και για τις ακριβείς παρατηρήσεις του επάνω στα έθιμα και τα μορφώματα των Ελλήνων ήταν ο πρώτος μέτοικος που έλαβε δικαιώματα Αθηναίου πολίτη. Δεν έχει διασωθεί κανένα συγγραφικό του έργο. Ότι γνωρίζουμε προέρχεται από τους δύο διαλόγους του Λουκιανού, τον “Ανάχαρσιν” και τον “Σκύθην”. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ίσως θα ήταν παρακινδυνευμένο να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα για το τι σήμαινε στην εποχή του αυτό το μήνυμα. Είμαστε όμως σε θέση να αποφανθούμε για το σήμερα, να αιτιολογήσουμε τους λόγους για τους οποίους εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος ο εαυτός του.
Η ρήση του Ηράκλειτου “Τα πάντα ρει” ισχύει πραγματικά για τα πάντα, και γι αυτά που βρίσκονται γύρω από τον άνθρωπο αλλά και αυτά που βρίσκονται μέσα του. Ο άνθρωπος τόσο σα μονάδα όσο και σαν σύνολο διαρκώς αλλάζει, είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι. Οι εξωτερικές συνθήκες που κάθε φορά επιδρούν πάνω του αλλά και η δική του αντίστοιχη πράξη για να τις αντιμετωπίσει του δίνουν την εμπειρία και τη γνώση που απαιτείται για να προχωράει τη ζωή του και να εξελίσσεται. Πολλές φορές ο εχθρός, αυτές οι δυνάμεις που αντιπαλεύουν την αλλαγή, την προωθητική ενέργεια προς τα μπρος, συμβαίνει να μη βρίσκονται εκτός των πυλών αλλά στα μετόπισθεν. Και μάλιστα να είναι τόσο καλά και βαθειά κρυμμένες που να μην είναι καν ανιχνεύσιμες. Είναι αυτές οι αυτοκαταστροφικές δυνάμεις που κάνουν τον άνθρωπο πραγματικό εχθρό του εαυτού του. Είναι ο φόβος για το άγνωστο, το καινούργιο, που ακριβώς επειδή είναι καινούργιο δεν είναι δυνατόν να του δώσει πάντοτε τη σιγουριά της επιτυχίας. Είναι η συνήθεια που θέλει να τον κρατήσει ευχαριστημένο με ότι έχει, με αυτά που απλά και μόνο του εξασφαλίζουν μια κάποια επιβίωση. Είναι οι κοντόφθαλμες αντιλήψεις που τον ωθούν να αναζητά λύση μόνο για το άμεσα αναγκαίο, χωρίς να υπολογίζει ότι μια κακή προσωρινή λύση μπορεί να προσθέτει νέα εμπόδια στην οριστική λύση του προβλήματός του. Είναι οι δογματικές αντιλήψεις που έχουν δηλητηριάσει τη σκέψη του, αυτές που τον κάνουν να πιστεύει ότι τα πάντα εξαρτώνται από μεταφυσικές δυνάμεις, ότι δεν πρέπει να ενδιαφέρεται γι αυτή η ζωή που είναι προσωρινή αλλά να προσπαθεί να εξασφαλίσει μια θέση σε μια αιώνια μετά θάνατον ζωή. Είναι η άρνησή του να πιστέψει στην ίδια του τη δύναμη και στο καλύτερο αύριο που του ανήκει.
Τέτοιου είδους δυνάμεις τον κρατούν καθηλωμένο στο παλιό, τον κάνουν διστακτικό και φρενάρουν κάθε αλλαγή προς το καλύτερο. Στις μέρες μας ο άνθρωπος έχει διαγνώσει επιστημονικά όχι μόνο τις δυνάμεις που λειτουργούν εχθρικά προς την πρόοδό του αλλά και την προέλευσή τους. Η ανακάλυψη ότι οι άνθρωποι εδώ και χιλιάδες χρόνια, από τότε που εμφανίστηκε η ιδιοκτησία, χωρίστηκαν σε αλληλοσυγκρουόμενες τάξεις, φώτισε το πρόβλημα. Οι λίγοι, που ιδιοποιούνται τον πλούτο που παράγουν οι πολλοί, έχουν κάθε συμφέρον να βομβαρδίζουν διαρκώς με θεμιτά και αθέμιτα μέσα το μυαλό των πολλών που παράγουν τον πλούτο, να φυτεύουν και να καλλιεργούν μέσα τους δυνάμεις εχθρικές προς το συμφέρον τους και να τους αδρανοποιούν με τη μοιρολατρία, τον ωχαδερφισμό, την αδιαφορία και την κάλπικη προσδοκία. Και οι πολλοί λειτουργώντας εχθρικά προς τον ίδιο τον εαυτό τους να πιστεύουν ότι πρέπει να πληρώνουν για χρέη που οι ίδιοι δεν βάλανε, να αποδέχονται πως η ανεργία, η φτώχεια, η εξαθλίωση, ο πνευματικός ευνουχισμός και μύρια άλλα είναι φυσιολογικά φαινόμενα της εποχής, να σκύβουν το κεφάλι και να μην τα αντιμάχονται.
Μέσα σ αυτές τις συνθήκες, αυτοί οι πολλοί, οι παραγωγοί όλου του πλούτου της γης δεν εμπιστεύονται τις δικές τους δυνάμεις και αναθέτουν στους κάθε λογής πολιτικούς εκπροσώπους των λίγων, των εκμεταλλευτών, τη διαχείριση των προβλημάτων τους. Αυτό όμως δεν είναι δυνατόν να κρατήσει αιώνια διότι δεν συμφέρει ούτε τον άνθρωπο ως μονάδα αλλά ούτε και την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Οι εχθρικές δυνάμεις που εμποδίζουν το μυαλό του ανθρώπου να λύσει τα προβλήματα που κάθε φορά βάζει η ίδια η ζωή υποχωρούν. Απόδειξη είναι η εξέλιξη του ανθρώπου, από τετράποδο σε σύγχρονο δημιουργό.
Συντάκτης: Διότιμος
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
