Αφιερώματα - Ιστορικά

Αντρέ Μπρετόν. Η τέχνη του αναρχικού

Ο ποιητής, συγγραφέας και δοκιμιογράφος Αντρέ Μπρετόν σπούδασε Ιατρική και Ψυχιατρική στο Παρίσι. Δραστήριο μυαλό, σταθερά ταγμένος στη διεκδίκηση του νέου και της εξέλιξης στα γράμματα και τις τέχνες, ήταν από τα πρώτα μέλη των Ντανταϊστών που ξεκίνησε και οδήγησε το σουρεαλιστικό κίνημα το 1924.

Εκείνος και οι συνεργάτες του στη Νέα Υόρκη επιμελήθηκαν σουρεαλιστικές εκθέσεις που εισήγαγαν ιδέες αυτοματισμού και διαισθητικής τέχνης με τους πρώτους αφηρημένους εξπρεσιονιστές.

Εργάστηκε σε διάφορα δημιουργικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, εστιάζοντας στο κολάζ και την εκτύπωση, καθώς και στη συγγραφή πολλών βιβλίων.

Ο Μπρετόν καινοτομούσε με τρόπους με τους οποίους το κείμενο και η εικόνα θα μπορούσαν να ενωθούν με τυχαία συσχέτιση για τη δημιουργία νέων, ποιητικών συνδυασμών λέξεων-εικόνων.

Οι ιδέες του σχετικά με την πρόσβαση στο ασυνείδητο και τη χρήση συμβόλων για αυτοέκφραση χρησίμευαν ως θεμελιώδης δομική δομή για τους καλλιτέχνες της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του 1940.

•Ο Μπρετόν ήταν σημαντικό μέλος του ομίλου Dada και εισηγητής του σουρεαλισμού. Ήταν αφιερωμένος στην πρωτοπορία της τέχνης και γνωστός για την ικανότητά του να ενώνει διακεκριμένους καλλιτέχνες μέσω έντυπου υλικού. Συνέταξε το Μανιφέστο των Σουρεαλιστών το 1924, δηλώνοντάς τον ως “καθαρό ψυχικό αυτοματισμό”.

Μία από τις θεμελιώδεις πεποιθήσεις του Breton, την οποία διατύπωσε κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν πως η τέχνη αποτελούσε μια αντιπολεμική διαμαρτυρία.

Η ίδια ιδέα εκφράστηκε και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι πρώτοι καλλιτέχνες της αφηρημένης έκφρασης δημιούργησαν έργα για να καταδείξουν την οργή τους για τις βιαιοπραγίες που συνέβαιναν στην Ευρώπη.

Ο Αντρέ Μπρετόν γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό της Νορμανδίας το 1896. Λίγο αργότερα η οικογένειά του μεταφέρθηκε σε ένα παριζιάνικο προάστιο. Διακρίθηκε στο σχολείο και ανέπτυξε λογοτεχνικά ενδιαφέροντα πολύ νωρίς.

Μέχρι το 1912 είχε μια καλλιεργημένη και τεκμηριωμένη γνώση της σύγχρονης τέχνης και άρχισε να μελετάει τον αναρχισμό ως πολιτικό κίνημα.

•Ενώ αγαπούσε τους Γάλλους καλλιτέχνες όπως ο Γουστάβος Μορό, άρχισε να διαχωρίζεται από την πίστη του: «τέχνη για χάρη της τέχνης», υπέρ μιας τέχνης που απευθύνεται στις μάζες. Ο Αντρέ Μπρετόν πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1966 στο Παρίσι.