Δ.Ε.Θ. Μια μικρή Αναδρομή…
Φωτο:Θεσσαλονίκη. Η πυρκαγιά του 1917 που έφερε τον ανασχεδιασμό της πόλης.
«Η Θεσσαλονίκη υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, βαλκανικό λιμάνι, πόλη ελληνική και οθωμανική, εβραϊκή και διεθνής, ήταν στον πρώιμο 18ο αιώνα εξίσου «ανεπτυγμένη» με πολλές πόλεις της βορειοδυτικής Ευρώπης»[1].
Θεσσαλονικη: Η πόλη των εμπόρων, αλλά και των προσφύγων. Καταφύγιο των διωγμένων από τις ισπανικές κτήσεις εβραίων, της Ιβηρικής και της Ιταλίας ανάμεσα στα 1492 και 1580 και, αιώνες μετά, των προσφύγων της Μ. Ασίας στα 1922, καταφύγιο της εξαρχικής κοινότητας[2] στα 1860, από την οποία ξεπήδησαν οι Βαρκάρηδες, επαναστάτες βούλγαροι αναρχικοί, που έκαναν την πόλη να δονείται στις 3 Μαΐου του 1903, καταστρέφοντας την Οθωμανική Τράπεζα, την Γερμανική Λέσχη, τρία «ευρωπαϊκά καφενεία», το γαλλικό ατμόπλοιο Γκουανταλκιβίρ στο λιμάνι, και το εργοστάσιο Αεριόφωτος.
Αλλά ας πάμε για μια «στιγμή» πολύ πιο πίσω.
Στις ανασκαφές που έγιναν κατά την χάραξη της οδού Διοικητηρίου μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1917, βρέθηκαν ερείπια αρχαίων ναών και διαπιστώθηκε από αρχαιολόγους η λατρεία των γνωστών Καβείρων της Σαμοθράκης. Προς τιμήν αυτών των «μυστηριακών θεοτήτων» μαζεύονταν στην Θεσσαλονίκη έμποροι από ολόκληρη την Βαλκανική.
Στα βυζαντινά χρόνια πραγματοποιούνταν τα Δημήτρια: «Εις αυτά μετεφέροντο δια θαλάσσης ή δια καραβανιών εμπορεύματα εκ Βοιωτίας, Πελοποννήσου, Ιταλίας, Ισπανίας, Μυσίας, Αιγύπτου, Φοινίκης και Πόντου συρρέοντων, ίνα πωλήσωσι και αγοράσωσι κατά την διάρκειαν αυτής πλην ελλήνων, κέλται, μυσίοι, ιταλοί, σκύθαι και ίβηρες»[3]. Τα Δημήτρια διήρκεσαν μέχρι την άλωση της πόλης από τους οθωμανούς στις 29 Μαρτίου 1430.
Απ’ αυτό το πνεύμα της εμποροπανήγυρης του παρελθόντος εμπνεόμενοι οι Νικόλαος Γερμανός (παλιός βουλευτής), Διομήδης Βαρλαμίδης (Διευθυντής της Εθνικής Τραπέζης), Νικόλαος Δαρβέρης (διευθυντής του Ταχυδρομείου Βορείου Ελλάδος), Βασίλης Δημητρίου (διευθυντής της Ηλεκτρικής εταιρείας), Πέτρος Συνδίκας (δήμαρχος), Πέτρος Λούβαρης (διευθυντής της εφημερίδας Μακεδονικά Νέα) και οι έμποροι Μικές Μαυροκορδάτος, Σ. Γεωργιάδης, Ζήσης Βέρος, Δημήτρης Κουκουμπάνης και Α. Κατσάρος, προχώρησαν στην σύσταση του ιδρυτικού Συμβουλίου της Έκθεσης που πρωτολειτούργησε από 3 έως 17 Οκτωβρίου 1926. «Στην πρώτη Foire de Salonique πήραν μέρος εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Ουγγαρία και ΕΣΣΔ)»[4]. Το ίδιο έτος ιδρύεται επίσης και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Το 1926, όμως, είναι και η χρονιά κατά την οποία ο Πάγκαλος κηρύσσει δικτατορία, καταργεί την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, εξορίζει στην Σαντορίνη πολιτικούς, στρατιωτικούς και όχι μόνο βέβαια, μακραίνει την γυναικεία φούστα και κόβει κατά το ένα τέταρτο το χαρτονόμισμα μ’ αποτέλεσμα να επικρατεί ένα απίστευτο κομφούζιο, καθώς κυκλοφορούσαν ακόμα τα κομμένα του 1922, ενώ «δουλεύει» και η αγχόνη για αξιωματικούς, που είχαν καταχραστεί κρατικά κονδύλια στα πλαίσια της τότε «μηδενικής ανοχής» στη διαφθορά…
Τον Αύγουστο ο Κονδύλης ανατρέπει τον Πάγκαλο, καταδιώκει το πλοίο με το οποίο διέφευγε, τον συλλαμβάνει και τον φυλακίζει στο φρούριο Ιντζεντίν της Κρήτης.
Το 1951 εγκαινιάζεται η πρώτη μεταπολεμική ΔΕΘ ως χώρος πλέον οικονομικών συναλλαγών και πολύ λιγότερο ως πανηγύρι.
Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 54, Οκτώβριος 2006
[1] Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του Ελληνικού κράτους 1830-1920.
[2] Η εξαρχική κοινότητα αρχίζει να σχηματίζεται στα 1860 από τις οικογένειες Γιαούμζωφ, Σιαφκούλωφ, Φουρνάρα, Δίγκου, Σιαλαντζήεφ. Το πρώτο σχολείο της διδάσκει τουρκικά, γαλλικά, βουλγαρικά, αλλά και ελληνικά, ενώ η πρώτη εκκλησία χτίζεται σε οικόπεδο που «ανακαλύπτεται» εικόνα των Κύριλλου και Μεθόδιου.
[3] Όπως γράφει ο Ιωάννης Καμενιάτης, κληρικός, 10ος αι.
[4] Χρονικό της Θεσσαλονίκης 1921-1944 Κ. Τομάνας.
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
