Διεύρυνση των ρωγμών στην πολεμική μηχανή του Ισραήλ
Η φθίνουσα εμπιστοσύνη των Ισραηλινών στον Νετανιάχου και στην κατεύθυνση που πήρε ο πόλεμος, μαζί με τις μεταβολές της παγκόσμιας κοινής γνώμης και τη λογοδοσία, προσφέρουν ένα διαπραγματευτικό χαρτί προς εκμετάλλευση.
Του Meron Rapoport, 8 Ιανουαρίου του 2025 (σε συνεργασία με το Local Call)
Σημείωση της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ:
Όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν, οι μεταφράσεις επιλέγονται για τις πληροφορίες που παρέχουν όσον αφορά τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται. Εννοείται ότι δεν ταυτιζόμαστε με τις απόψεις των συγγραφέων, πόσο δε με τον συγκεκριμένο, ο οποίος θεωρεί ότι η δημιουργία εθνικού κράτους από μεριάς Παλαιστινίων θα λύσει τα προβλήματά τους. Είμαστε της άποψης ότι η ελευθερία πηγάζει από τον ίδιο τον άνθρωπο.
«Λάτρης φανατικός είμαι της ελευθερίας: τη θεωρώ μοναδική προϋπόθεση για να καρπίσουν και ν’ αναπτυχθούν η διάνοια, η αξιοπρέπεια κ’ η ευτυχία των ανθρώπων· όχι εκείνης της τυπικής ελευθερίας, της δάνειας, μετρημένης και ρυθμιζόμενης από το Κράτος (ψέμα διαχρονικό που, κατ’ ουσίαν, ποτέ δεν σήμαινε κάτι, παρά το προνόμιο μερικών, θεμελιωμένο στην υποδούλωση των πάντων)· όχι εκείνης της ατομιστικής, εγωιστικής, άθλιας κ’ επίπλαστης ελευθερίας που κηρύσσει η Σχολή Ρουσσώ (καθώς και κάθε Σχολή του αστικού φιλελευθερισμού, ερμηνεύοντας το εκπροσωπούμενο απ’ το Κράτος υποτιθέμενο καθολικό δικαίωμα ως όριο του δικαιώματος εκάστου –που πάντα εκμηδενίζει αναπόφευκτα τ’ ατομικά δικαιώματα).
Όχι! Εννοώ τη μοναδική ελευθερία πούναι πράγματι ελευθερία, την πλήρη ανάπτυξη όλων των δυνάμεων (υλικών, πνευματικών και ηθικών), που μένουν σε ύπνωση μες στον καθένα· ελευθερία που δεν γνωρίζει άλλους περιορισμούς παρά τους χαραγμένους απ’ τους νόμους της φύσης μας· οι νόμοι αυτοί δεν επιβάλλονται έξωθεν, από κάποιον –πλάι μας ή πάνω μας– νομοθέτη. Έμφυτοι, αυτόθετοι, συνιστούν τη βάση καθαυτό του είναι μας –υλικού, διανοητικού και ηθικού. Αντί λοιπόν να τους βλέπουμε ως όριο, πρέπει να τους θεωρούμε ως τις πραγματικές συνθήκες της ελευθερίας μας – τα αληθινά της αίτια.
Εννοώ την ελευθερία που, αντί να σταματάει σαν σύνορο μπρος στην ελευθερία του άλλου, αντιθέτως εκεί βρίσκει την επιβεβαίωσή της, την επέκτασή της στο άπειρο· την απεριόριστη ελευθερία του καθενός μες απ’ την ελευθερία όλων, την ελευθερία μέσω της αλληλεγγύης, την ελευθερία μες στην ισότητα· την ελευθερία που θριαμβεύει απέναντι στην κτηνώδη δύναμη και στην ιδεατή έκφραση αυτής της δύναμης, την αρχή της εξουσίας· την ελευθερία, που αφού θα έχει ανατρέψει όλα τα είδωλα ουρανού και γης, θα θεμελιώσει και θα οργανώσει έναν κόσμο νέο, της αλληλέγγυας Ανθρωπότητας, στα συντρίμμια όλων των εκκλησιών κι όλων των Κρατών.»
Απόσπασμα από το βιβλίο ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΠΟΙΟΣ ΕΙΜΑΙ!, εκδ. ΡΟΕΣ, Φεβρ. 2024
Χρειάζεται κάποιου είδους θράσος ή αποσύνδεσης, ή ίσως και τα δύο, για να προσπαθήσουμε να γράψουμε κάτι ελπιδοφόρο για το 2025. Μια νηφάλια και ρεαλιστική εκτίμηση των πολιτικών δυνάμεων στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη, της ευρύτερης περιοχής και του κόσμου ως σύνολο δεν προκαλεί πολλή αισιοδοξία ότι η συνεχιζόμενη καταστροφή των τελευταίων 15 μηνών –ιδιαίτερα αυτού που υπομένουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα– μπορεί να φτάσει σύντομα στο τέλος της.
Η ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ απολαμβάνει μιας σταθερής πλειοψηφίας στην Κνεσέτ και φαίνεται να έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει τη δεύτερη και την τρίτη ρήτρα στο Decisive Plan (στμ. «Αποφασιστικό Σχέδιο») του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς (Bezalel Smotrich) στη Γάζα: την απέλαση των Παλαιστινίων ή την εξάλειψή τους με το ξίφος αν αρνηθούν να φύγουν. (Η πρώτη ρήτρα, που επιτρέπει στους Παλαιστίνιους να ζουν ήσυχα και ειρηνικά υπό συνθήκες απαρτχάιντ, θεωρείται πλέον υπερβολικά ανθρωπιστική και φιλελεύθερη από αυτή την κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της.)
Ο στρατός είναι ανίκανος να σώσει τους ομήρους ή να επιφέρει ένα αποφασιστικό τελικό χτύπημα στη Χαμάς, επομένως καταφεύγει σε αυτό που ξέρει καλύτερα: την εθνοκάθαρση, η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, πρόκειται μόνο να ενταθεί και θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε προμελετημένη εξόντωση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση που ο στρατός υιοθετήσει την πρόσφατη έκκληση των ισραηλινών νομοθετών να καταστρέψουν τις πηγές τροφής και νερού της Γάζας, όπως ακριβώς υιοθέτησε το «Σχέδιο των Στρατηγών» για την λιμοκτονία και την εθνοκάθαρση των βορειότερων πόλεων της Γάζας.
Η παλαιστινιακή κοινωνία είναι κατακερματισμένη και χτυπημένη. Εάν, τους μήνες που ακολούθησαν την 7η Οκτωβρίου, υπήρχαν Παλαιστίνιοι που πίστευαν ότι η επίθεση της Χαμάς είχε καταδείξει την πιθανότητα μιας στρατιωτικής νίκης επί του Ισραήλ, ο ολοκληρωτικός και συστηματικός αποδεκατισμός της Λωρίδας της Γάζας –μαζί με την υποχώρηση της Χεζμπολάχ και την κατάρρευση του καθεστώτος του Άσαντ και του «Άξονα της Αντίστασης» γενικά– διέλυσαν αυτή την ψευδαίσθηση. Η Χαμάς δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξε στις 7 Οκτωβρίου, ούτε μπορεί να παραδεχτεί ότι η αιματοχυσία στην οποία προέβη επέφερε καταστροφή στη Γάζα. Επιπλέον, είναι ανίκανη να βρει έναν τρόπο να τερματίσει τον πόλεμο, να απομακρύνει τον ισραηλινό στρατό από τη Λωρίδα και να ξεκινήσει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης.
Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, εν τω μεταξύ, δεν είναι σε θέση να κάνει διπλωματικές προόδους στην κατεύθυνση της ίδρυσης ενός παλαιστινιακού κράτους απέναντι στην σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση και είναι δύσκολο να δούμε πώς οι Παλαιστίνιοι μπορούν να διαμορφώσουν μια νέα και αποτελεσματική στρατηγική για την εθνική απελευθέρωση με τις τρέχουσες συνθήκες.
Ο περασμένος χρόνος ήταν επίσης μια συνειδητοποίηση για τους φιλελεύθερους που πίστευαν αφελώς ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έσωζαν το Ισραήλ από τον εαυτό του και θα μας έσωζαν από τους μάταιους πολέμους που συνεχίζει η κυβέρνησή μας. Αντίθετα, οι τελευταίοι 15 μήνες κατέστησαν σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο ακρογωνιαίος λίθος πάνω στον οποίον χτίζονται οι πόλεμοι του Ισραήλ. Δεν θα υπήρχε καταστροφή στη Γάζα χωρίς την υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν και η κυβέρνηση Τραμπ απειλεί να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη αντιμετωπίζει το δικό της σκοτεινό σύννεφο που φαίνεται στον ορίζοντα: μια χριστιανή ακροδεξιά που βλέπει το Ισραήλ ως το φέρον το βάρος του αγώνα της λευκής φυλής ενάντια στη «βάρβαρη» Ανατολή.
Σε καιρούς σαν αυτούς, μπορεί να μας βοηθήσει να αντλήσουμε έμπνευση από τους διάσημους στίχους του Leonard Cohen που τραγούδησε: «Ring the bells that still can ring / There is a crack in everything, that’s how the light gets in» (Xτυπήστε τα καμπανάκια που ακόμα μπορούν να χτυπούν /Υπάρχει μια ρωγμή σε όλα, έτσι μπαίνει μέσα το φως). Με άλλα λόγια, το καθήκον μας είναι να εντοπίσουμε τις ρωγμές σε αυτό που συχνά φαινόταν για περισσότερο από ένα χρόνο ως μια αδιαπέραστη μηχανή θανάτου και καταστροφής. Δεν είναι καθόλου λιγότερο σημαντικό –και ίσως να είναι και πιο προκλητικό– να καταλάβουμε με ποιον τρόπο να διευρύνουμε αυτές τις ρωγμές, ώστε το φως να μπει και να διώξει το σκοτάδι, όπως τραγουδήσαμε πρόσφατα κατά τη διάρκεια του Χανουκά.
Ο Νετανιάχου και ο στρατός
Και οι ρωγμές υπάρχουν σίγουρα, ακόμη και μέσα στο Ισραήλ. Η πρώτη ρωγμή, η οποία έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά, είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης της ισραηλινής κοινής γνώμης στον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και στους εταίρους του στο συνασπισμό. Εκ των υστέρων, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβώς ποια πτυχή της δικαστικής αναθεώρησης που άρχισε να αποκαλύπτει ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιάριβ Λεβίν (Yariv Levin) στις αρχές του 2023, όχι μόνο πυροδότησε σφοδρή αντίθεση σε μια κλίμακα που δεν είχε ξαναδεί το Ισραήλ, αλλά επίσης δημιούργησε μια αίσθηση σε σημαντικό τμήμα του εβραϊκού πληθυσμού της χώρας –πιθανότατα στην πλειοψηφία, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις– ότι ο ίδιος ο τρόπος ζωής του κινδύνευε.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη όλα όσα συνέβησαν από τις 7 Οκτωβρίου, η κατάργηση του «προτύπου εύλογης συμπεριφοράς» (reasonableness standard), που αφαίρεσε εξουσία από το Ανώτατο Δικαστήριο, φαίνεται τώρα ως ένα δευτερεύον ζήτημα. Ωστόσο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους κάθε εβδομάδα επί σχεδόν ένα χρόνο, αντιμετωπίζοντας την απειλή της σύλληψης και της αστυνομικής βίας, για να προσπαθήσουν να αποτρέψουν την ψήφισή του, καθώς και άλλων νόμων. «Δημοκρατία ή εξέγερση», φώναζαν καθώς έβαζαν φωτιές στον κεντρικό αυτοκινητόδρομο του Τελ Αβίβ. Τόλμησαν ακόμη και να αμφισβητήσουν το ιερότερο των ιερών στην εβραϊκή-ισραηλινή κοινωνία: το στρατιωτικό εφεδρικό καθήκον.
Είναι αλήθεια, ότι η συντριπτική πλειονότητά τους δεν αναγνώρισε πλήρως την άμεση σχέση μεταξύ της υποταγής των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα εδάφη και εντός του Ισραήλ, αφενός, και της καταστολής της δημοκρατίας για τους Εβραίους, από την άλλη (αν και ορισμένοι σίγουρα το έκαναν). Ωστόσο, φαίνεται ότι πολλοί κατάλαβαν τη σχέση μεταξύ της διαφθοράς, του ρατσισμού και του μεσσιανισμού του σημερινού συνασπισμού και της απειλής που συνιστά για τη δημοκρατία.
Μετά τις 7 Οκτωβρίου, ωστόσο, οι διαδηλωτές που ορκίστηκαν να αρνηθούν την επόμενη στη σειρά στρατιωτική θητεία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δικαστική αναθεώρηση συνέρρεαν στο εφεδρικό καθήκον. Όσοι αρνούνταν να συμμετάσχουν σε εγκλήματα πολέμου στη Γάζα θα μπορούσαν να μετρηθούν στα δύο χέρια. Ωστόσο, το χάσμα που άνοιξε το 2023 μεταξύ της ακροδεξιάς κυβέρνησης και της αστικής μεσαίας τάξης δεν έχει επουλωθεί. Αν μη τι άλλο, έχει βαθύνει.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επανειλημμένα, ότι η πλειονότητα των Ισραηλινών πιστεύει πως ότι ο Νετανιάχου εμποδίζει μια συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων και για τον τερματισμό του πολέμου λόγω των δικών του πολιτικών εκτιμήσεων. Αυτή η αναγνώριση είναι άμεσο αποτέλεσμα του προαναφερθέντος ρήγματος, που γεννήθηκε από τις διαμαρτυρίες κατά του δικαστικού πραξικοπήματος και ακόμη πιο πριν.
Σε μια ίσως εκπληκτική ανατροπή, η κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο, η λεγόμενη «νίκη» επί της Χεζμπολάχ και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ δεν ενίσχυσαν τη δημόσια υποστήριξη προς την κυβέρνηση. Ακόμη και η εκτεταμένη ευφορία για την καταστροφή της Γάζας δεν ήταν αρκετή για να διορθώσει το χάσμα μεταξύ του Νετανιάχου και της κυβέρνησής του και μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης –και εδώ, επίσης, μια άλλη ρωγμή εμφανίζεται.
Ακόμη και πρόσωπα βαθιά ριζωμένα στο κατεστημένο ασφαλείας, όπως ο πρώην υπουργός Άμυνας και αρχηγός του επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού Moshe («Bogie») Ya’alon, αποκαλούν τη συστηματική ερήμωση και ισοπέδωση της βόρειας Γάζας από τον ισραηλινό στρατό με το όνομά της: εθνοκάθαρση (ο Ya’alon δεν υπαναχώρησε από αυτή τη δήλωση, παρά τη σημαντική πίεση). Ομοίως, τα πρόσφατα ερευνητικά ρεπορτάζ του Yaniv Kubovich της εφημερίδας Haaretz, σχετικά με έναν ανώτερο διοικητή που μετέτρεψε το τμήμα του σε πολιτοφυλακή σφαγής και καταστροφής, δεν θα είχαν έρθει στο φως αν άλλοι στρατιώτες εντός της μεραρχίας δεν ένιωθαν δυσφορία για τις ενέργειές τους.
Ομοίως, το γεγονός ότι οι New York Times κατάφεραν να πάρουν συνέντευξη από 100 στρατιώτες και αξιωματικούς που επιβεβαίωσαν έρευνες οι οποίες δημοσιεύτηκαν μήνες νωρίτερα στο +972 Magazine and το Local Call –σχετικά με τα τερατώδη επίπεδα «παράπλευρων απωλειών» που επετράπησαν εναντίον των Παλαιστίνιων πολιτών και σχετικά με τις λανθασμένες στατιστικές αιτιολογήσεις του ισραηλινού στρατού τις οποίες χρησιμοποιεί για τις επιθέσεις του– μπορεί να προέρχεται από το ίδιο αίσθημα δυσφορίας. Στο Local Call, και μαζί με τους συναδέλφους στη Haaretz, μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι που βοηθάμε να ανοίξει αυτή η ρωγμή. Αποδεικνύει ότι πρέπει να επιμείνουμε.
Το άλυτο ζήτημα των ομήρων έχει, επίσης, διαβρώσει τη συνήθη αγιοποίηση του πολέμου από την ισραηλινή κοινωνία. Πριν από τις 7 Οκτωβρίου, η εγκατάλειψη αιχμαλώτων και ομήρων θεωρούταν ιεροσυλία, καθώς ερχόταν σε αντίθεση με τη συνοχή της εβραϊκής κοινωνίας κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τώρα, ανώτερα στελέχη της δεξιάς, από τον Amichai Eliyahu έως τον Bezalel Smotrich και τον Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ (Itamar Ben Gvir), δηλώνουν ανοιχτά ότι άλλα πράγματα είναι πιο σημαντικά: η απόλυση του γενικού εισαγγελέα, η εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα ή η «καταστροφή της Χαμάς».
Αυτές οι διαιρέσεις οδήγησαν μεμονωμένους ηγέτες οικογενειών ομήρων, όπως ο Einav Zangauker, να οξύνουν την εξίσωση: η απόφαση είναι είτε οι όμηροι, είτε οι οικισμοί στη Γάζα. Η πλειοψηφία των Ισραηλινών, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, κατανοεί ότι αυτή είναι η επιλογή που έχει μπροστά της και επιλέγει την πρώτη απόφαση.
Διεθνής πίεση
Και στο εξωτερικό οι ρωγμές μεγαλώνουν. Ακόμη και η επικείμενη επιστροφή του εκλεγμένου Προέδρου Τραμπ στον Λευκό Οίκο δεν μπορεί να αποκαλύψει τα ρήγματα στη διεθνή υποστήριξη προς το Ισραήλ, τα οποία μόνο έχουν διευρυνθεί από την έναρξη του πολέμου. Η έκδοση από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ενταλμάτων σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας Γίοαβ Γκάλαντ (Yoav Gallant) αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς την απόδοση ευθυνών.
Συγκεκριμένα, ο Νετανιάχου δεν έχει ακόμη αντιμετωπίσει αυτά τα εντάλματα. Έχει αποφύγει να ταξιδέψει σε οποιοδήποτε κράτος που έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης του ΔΠΔ από τότε που εκδόθηκαν τα εντάλματα, ούτε τον επισκέφτηκε κάποιος ηγέτης ενός τέτοιου κράτους στο Ισραήλ. Εν τω μεταξύ, οι Ισραηλινοί στρατιώτες που παραθέριζαν αλλού, και οι οποίοι προηγουμένως είχαν βιντεοσκοπήσει τους εαυτούς τους να διαπράττουν εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, έπρεπε να μεταφερθούν κρυφά πίσω στην πατρίδα τους, λόγω φόβου σύλληψής τους σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο.
Και θα μπορούσε να προκύπτει περισσότερη λογοδοσία: στη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Διεθνές Δικαστήριο γύρω από το ερώτημα εάν το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, ο τελικός λόγος δεν έχει ειπωθεί ακόμη. Μια απόφαση του ΔΔ έχει θεωρητικά ακόμη μεγαλύτερη εκτελεστική ισχύ από το ΔΠΔ, δεδομένου ότι όλα τα έθνη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, είναι μέλη και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ χρησιμεύει ως εκτελεστικό του σκέλος.
Είναι αλήθεια, ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, όντας επιφυλακτικές σε σχέση με την επικείμενη απειλή αμερικανικών αντιποίνων εάν τολμήσουν να αντιταχθούν στο Ισραήλ, δεν έχουν ακόμη διακόψει τις σχέσεις τους. Στη Δύση, όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν επίσης ισχυρά κόμματα και κινήματα –κυρίως της νεοφασιστικής, ευαγγελικής ή αυταρχικής βεντάλιας– που βλέπουν το Ισραήλ ως πρότυπο προς μίμηση. Ωστόσο, στην αρένα της κοινής γνώμης, πολυάριθμες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυξανόμενοι αριθμοί στη Δύση, και σίγουρα στον παγκόσμιο Νότο, υποστηρίζουν την παλαιστινιακή υπόθεση. Ο πολλαπλασιασμός, πέρυσι, των φοιτητικών κατασκηνώσεων σε πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού, κατέδειξε περαιτέρω τις τάσεις της κοινής γνώμης μεταξύ των νέων.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι το κίνημα των κυρώσεων κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική ξεκίνησε στις πανεπιστημιουπόλεις και στην κοινωνία των πολιτών. Μόνο αφ’ ότου ανέκτησε δυναμική, οι δυτικές κυβερνήσεις το υιοθέτησαν –κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί με το Ισραήλ.
Δεν είναι λιγότερο σημαντικό πως, ενώ η Χαμάς έχει υποστεί στρατιωτικά πλήγματα και η Λωρίδα έχει καταστραφεί, οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, παρά τις απάνθρωπες δυσκολίες, εξακολουθούν να αντέχουν. Το ίδιο ισχύει στη Δυτική Όχθη και στο εσωτερικό του Ισραήλ. Η όρεξη των Παλαιστινίων για στρατιωτική δράση κατά του Ισραήλ έχει μειωθεί σημαντικά, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον, αλλά δεν φεύγουν από τα μέρη τους.
Παρά τις αυταπάτες μεγαλοπρέπειας που έχουν ο Σμότριτς και οι συνεργάτες του –ή, ακριβέστερα, η ταλάντευσή τους μεταξύ ευφορίας και απογοήτευσης– το Ισραήλ δεν είναι πραγματικά κοντά στην «διευθέτηση της σύγκρουσης». Εάν, τυχαία, επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης των ομήρων που θα σταματούσε τον πόλεμο, έστω και προσωρινά, η αίσθηση απελπισίας μεταξύ της φασιστικής δεξιάς του Ισραήλ μπορεί να μοιάζει με τον απόηχο της «απεμπλοκής» από τη Γάζα του 2005: μια αίσθηση ότι σπαταλήθηκε μια χρυσή ευκαιρία για μια Γάζα χωρίς Παλαιστίνιους.
Η ανάγκη για πολιτική φαντασία
Η εξάλειψη της Γάζας από τον ισραηλινό στρατό σε παραλύει. Ο συνδυασμός θλίψης και οργής για τις σκηνές μαζικών δολοφονιών, πείνας και τώρα του παγώματος μέχρι θανάτου βρεφών, μαζί με την αδυναμία να σταματήσει η πολεμική μηχανή του Ισραήλ που καθημερινά καταβροχθίζει μια άλλη γειτονιά και ένα άλλο νοσοκομείο, δημιουργεί την αίσθηση ότι τα λόγια δεν έχουν νόημα, ότι η πολιτική δράση είναι άσκοπη και ότι είναι οριακά ανήθικο να συζητάμε για οποιοδήποτε πολιτικό ορίζοντα τέτοια στιγμή.
Αλλά ίσως, έστω και ασυνείδητα, ακριβώς αυτή μπορεί να είναι η πρόθεση του Νετανιάχου και των συμμάχων του για την παράταση του ατελείωτου πόλεμου: να καταστήσουν τη συζήτηση για εναλλακτικές λύσεις σε συζήτηση χωρίς νόημα. Ωστόσο, η άρνηση εγκατάλειψης του πολιτικού λόγου, η άρνηση εγκατάλειψης ενός εναλλακτικού ορίζοντα, είναι από μόνη της μια πράξη αντίστασης στην πολεμική μηχανή. Αυτή είναι η ηθική μας υποχρέωση απέναντι στα θύματα που έχουν ήδη πέσει νεκρά, σε εκείνους που θα πέσουν νεκροί στη συνέχεια και στους επιζώντες αυτής της σφαγής.
Οποιαδήποτε δράση που οραματίζεται ένα μέλλον, ακόμα και αυτό που κάποιοι θα ονόμαζαν «εθνικής και αστικής ισότητας» σε αυτή τη γη –ένα μέλλον χωρίς υπεροχή, κατοχή, στρατιωτικούς βομβαρδισμούς και πολιορκία– έχει πολιτική σημασία σήμερα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν τέτοιες ενέργειες γίνονται από κοινού μεταξύ Εβραίων και Παλαιστινίων, αλλά ακόμα κι αν συμβαίνουν παράλληλα, παραμένουν ζωτικής σημασίας.
Πολλοί Ισραηλινοί Εβραίοι –αν και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί πόσοι, καθώς οι φωνές τους είναι εντελώς περιθωριοποιημένες από τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης– αισθάνονται βαθιά ηθική αποστροφή για το τι κάνει το Ισραήλ στη Γάζα, ή τουλάχιστον με την έννοια ότι το Ισραήλ οδεύει σε μια εξαιρετικά σκοτεινή κατεύθυνση. Ωστόσο, δεν βλέπουν τον τρόπο να σταματήσουν την παρακμή και αντ’ αυτού επιλέγουν την απόγνωση ή τη μετανάστευση. Οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ αντιτίθενται αναμφισβήτητα σε αυτόν τον πόλεμο καταστροφής, αλλά είναι κατανοητό ότι φοβούνται να μιλήσουν, ως αποτέλεσμα της σκληρής καταστολής έπειτα από τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρουσίαση ενός οράματος για ένα μέλλον, όπου τόσο οι Παλαιστίνιοι, όσο και οι Εβραίοι μπορούν να φανταστούν την πραγματοποίηση ακόμη έστω και των όποιων προσωπικών και εθνικών τους φιλοδοξιών, είναι ζωτικής σημασίας.
Όπως λέει ο φίλος μου Ameer Fakhoury, η ενασχόληση με την ιστορία δεν αφορά μόνο την εξερεύνηση του παρελθόντος, αλλά πρόκειται και για την εξυπηρέτηση του παρόντος. Ομοίως, η ενασχόληση με ένα φανταστικό μέλλον πρέπει να υπηρετεί το παρόν εισάγοντας έμπνευση, πολιτική ενέργεια και οξυγόνο –όχι ως διαφυγή από την καταστροφική και άδικη πραγματικότητα που μας περιβάλλει, αλλά ως πράξη πολιτικής φαντασίας που μπορεί να διευρύνει περαιτέρω τις ρωγμές στον μηχανισμό της καταστροφής, και να αφήσει λίγο περισσότερο φως να μπει.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, γίναμε μάρτυρες του πώς ένα καθεστώς καταστολής που είχε ενσταλάξει τον φόβο στη Συρία για 50 χρόνια κατέρρευσε μέσα σε 10 ημέρες. Εκ των υστέρων, όλοι μιλούν τώρα για την πτώση του Άσαντ ως αναπόφευκτη – είχε χάσει τον λαό, έχασε και τον στρατό, το κράτος που έχτισε είχε καταρρεύσει και οι σύμμαχοί του τον είχαν εγκαταλείψει. Αλλά σε πραγματικό χρόνο, λίγοι παρατήρησαν τις ρωγμές, και ακόμη λιγότεροι πίστευαν ότι αυτές οι ρωγμές μπορούσαν τόσο εύκολα να γκρεμίσουν ένα καθεστώς.
Αυτό δεν σημαίνει ότι, χάρη στις ρωγμές στη δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ, το 2025 θα είναι απαραίτητα ένα έτος ευκαιριών και ελπίδας, διαγράφοντας το σκοτάδι του 2024. Αλλά ο εντοπισμός και η εκμετάλλευση αυτών των ρωγμών ως διαπραγματευτικό χαρτί (δύναμη επιρροής της κοινής γνώμης) είναι απαραίτητα στοιχεία για να πραγματοποιηθεί ένας τέτοιος μετασχηματισμός.
Σημ.: οι επισημάνσεις είναι δικές μας
Πηγή: https://www.972mag.com/cracks-israel-war-machine/
Μετάφραση-απόδοση Π.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.256, Φεβρουάριος 2025
ΠΗΓΗ: anarchypress.wordpress.com
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
