Φάκελος Scala: η ιστορία μιας κρατικής προβοκάτσιας (Μέρος β΄)

O «βρώμικος πόλεμος»εναντίον της ΕΤΑ
Στο μεταξύ, ο δικαστικός που χειριζόταν την υπόθεση Scala, μπροστά στην απουσία του Gambin, του άσκησε δίωξη για απείθεια και εξέδωσε ένταλμα για την σύλληψή του. Για άλλη μια φορά ο φυγόδικος κατάσκοπος κατέφυγε στον Escuerdo για βοήθεια. Η συμβουλή του Escuerdo «με χτύπησε σαν τρέλα» δήλωσε στο Cambio 16. «Ήθελαν να πάω στη χώρα των Βάσκων με άλλα 3 άτομα για να σκοτώσουμε μέλη της ΕΤΑ. Αλλά αισθάνθηκα ότι αυτό ήταν ένα κόλπο για να με καθαρίσουν. Και αρνήθηκα». Από τότε, ισχυρίζεται, η συμπεριφορά των αδερφών Perret (που ήταν και οι ίδιοι αναμιγμένοι στον «βρώμικο πόλεμο» εναντίον της ΕΤΑ ως πράκτορες της αστυνομίας, όπως και στενά συνδεδεμένοι με τη μαφία) απέναντί του άλλαξε προς το χειρότερο. Παρά τις διαμαρτυρίες περί αθωότητάς του, πάντως, ο Gambin δεν απέρριψε αυτή την «τρέλα» του Escuerdo, αλλά συνέβη το αντίθετο, όπως φαίνεται και από την εξομολογητική του συνέντευξη στο Cambio 16. Υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτός και οι αδερφοί Perret συμμετείχαν σε τουλάχιστον μία ένοπλη επίθεση εναντίον υποστηρικτών της ΕΤΑ. Η επίθεση, που έγινε σε ένα μπαρ στο Hendayes στα νότια της Γαλλίας στις 28 Νοεμβρίου 1980, άφησε 2 άτομα νεκρά και άλλα 20 τραυματισμένα. Οι Clement και Gilbert Perret κατηγορήθηκαν, με βάση στοιχεία, αργότερα από τη γαλλική αστυνομία γι’ αυτή την επίθεση, όπως και για άλλες που έγιναν εναντίον της ΕΤΑ σε γαλλικό έδαφος.
«Μια μέρα μετά το τηλεφώνημα του Escuerdo που περίμενα ώστε να του αναφέρω όσα είχαν κάνει ο Clement και ο Gilbert», είπε στο Cambio 16, «και για τη σχέση τους με τις (ειδικές) υπηρεσίες, μια ομάδα αστυνομικών και αστυνομικίνων έφτασαν στο ζαχαροπλαστείο οπλισμένοι σαν αστακοί. Τους καθοδηγούσε ο Antonio Gonzalez Pacheo, γνωστός ως «Billy El Nino» (Billy the Kid) που φορούσε μια φόρμα φορτηγατζή και δεν αποχωριζόταν μια τσάντα του τένις, όπου κουβαλούσε ένα πολυβόλο». Ο Gambin αργότερα ανακάλυψε ότι η άφιξη της αστυνομίας ήταν για την προστασία των Clement και Gilbert Perret. Κάποιος έδωσε την πληροφορία ότι μέλη της ΕΤΑ ήταν στην περιοχή, με σκοπό να τους εξοντώσουν.
Αυτό πιθανώς ήταν το πραγματικό γεγονός που έκανε τον Gambin να αποχωρήσει. «Τους ζήτησα να με εξοφλήσουν και είδα, προς έκπληξή μου, ότι το έκαναν χωρίς δισταγμό, και μάλιστα, με γενναιοδωρία. Ώρες αργότερα, όταν προσπάθησα να αλλάξω ένα χαρτονόμισμα των 1000 πεσετών για να αγοράσω μια μπύρα ανακάλυψα ότι ήταν πιο πλαστό απ’ ότι οι αδερφοί Perret. Το ίδιο έγινε και με το χαρτονόμισμα των 100 γαλλικών φράγκων που μου είχαν δώσει προφασιζόμενοι ότι δεν είχαν αρκετό ισπανικό συνάλλαγμα». Αυτό που δεν έμαθε ποτέ ο Gambin, σύμφωνα με το Cambio 16, ήταν ότι τα λεφτά με τα οποία τον πλήρωναν τόσο γενναιόδωρα οι αδερφοί Clement και Gilbert Perret ήταν μέρος παρτίδας 600 εκατομμυρίων πλαστών πεσετών που δόθηκαν το 1971 σε «εργολάβους» στη Μασσαλία από τον Jose Miguel Benaran Ordenana (ψευδώνυμο «Argala»), μέλος του επιτελείου της ΕΤΑ!
Επικήδειοι και συλλήψεις
Τώρα, χωρίς μετρητά, με τους αναρχικούς να τον ψάχνουν και με ένα ένταλμα στην πλάτη του, ο Gambin έψαχνε να βρει ένα δρόμο να ξεφύγει. Έμαθε για το θάνατο ενός θείου του, του Joaquin Gambin Gonzalez. O πληροφοριοδότης άρπαξε γρήγορα την ευκαιρία για να παρουσιάσει το θάνατο αυτό ως δικό του. Στις 5 Μαρτίου 1979 η εφημερίδα της Μούρθια Hoja de Lunes ανακοίνωνε τον επικήδειό του καλώντας σε προσευχές για την ψυχή του αποθανόντος. Πάντως, η ανακοίνωση ήταν επιδέξια κατασκευασμένη ώστε να δίνει την εντύπωση ότι ο αποθανών ήταν ο πληροφοριοδότης και κατάσκοπος Gambin. Μέλη της CNT που παρακολούθησαν την κηδεία φάνηκε να τσιμπάνε το δόλωμα. Ο Gambin θεωρούνταν νεκρός. Από ένα λόφο κοντά στο νεκροταφείο El Espinardo, ο «αποθανών» παρακολουθούσε ήσυχα την κηδεία του, νομίζοντας ότι είναι ασφαλής. «Ήταν αυτό που πάντα ήθελα», θυμάται ο Gambin για το Cambio 16, «να ξεθωριάσω μην αφήνοντας κανένα ίχνος».
Την επόμενη μέρα ο Gambin απέσυρε όλες τις καταθέσεις του και επισκέφθηκε έναν πλαστικό χειρούργο για να αλλάξει τη μύτη και το πρόσωπό του, αλλάζοντας την εμφάνισή του. Τότε, όπως το θέτει αινιγματικά στο Cambio 16, «χρησιμοποιώντας τις σχέσεις που είχε ακόμα σε κάποιους πολιτικούς κύκλους», απέκτησε μια πλαστή ταυτότητα με το όνομα «Manuel Garcia Gomez». Το Μάιο ταξίδεψε στο Βαγιαδολίδ, μετά στην Παμπλόνα, Βερόνα και Μαδρίτη… μετά πίσω στη Βαρκελώνη και τη Σεβίλλη.
Στις 27 Οκτωβρίου ο Gambin προσπάθησε να καταχραστεί χρήματα από το υποκατάστημα της Banco Exterior de Espana στο Έλτσε, αλλά πιάστηκε από την αστυνομία να κατέχει ένα περίστροφο και πλαστά χαρτιά, και αποκαλύφθηκε η πραγματική του ταυτότητα. Μόλις έφτασε στη φυλακή έστειλε δύο τηλεγραφήματα: ένα στον Jose Maria Escuerdo στο Τμήμα Απατών της Τράπεζας της Ισπανίας και ένα στον Manuel Gomez de Sandoval, επικεφαλής της Κεντρικής Ταξιαρχίας Πληροφοριών. Το αποτέλεσμα ήταν θαυματουργό. Εβδομάδες αργότερα, το ένταλμα σύλληψής του για τρομοκρατία ανακλήθηκε, όπως και η κατηγορία για απάτη στην Τράπεζα της Ισπανίας και απελευθερώθηκε με εγγύηση 50.000 πεσετών.
Ο Gambin τώρα επέβλεπε την κηδεία του για δεύτερη φορά. Στις 24 Ιουλίου 1980, η βασκική εφημερίδα Egin ανακοίνωνε, μέσω του Πρακτορείου Ειδήσεων Efe, ότι το «Αυτόνομο Ελευθεριακό Κομάντο» είχε εκτελέσει τον Joaquin Hernandez, με ψευδώνυμο «El Grillo», στα νότια της Γαλλίας. «Τον σκοτώσαμε επειδή ήταν προβοκάτορας και χαφιές της αστυνομίας», έγραφε η προκήρυξη που δημοσιεύτηκε στην φιλικά προσκείμενη προς την ΕΤΑ εφημερίδα Egin, «και για τη σκευωρία εναντίον επαναστατών εργατών σε προβοκάτσιες της αστυνομίας όπως η υπόθεση Scala».
Ο Gambin παραδέχτηκε στο Cambio 16: «Η προκήρυξη, που ο τύπος δημοσίευσε τότε, δόθηκε στο πρακτορείο Efe από εμένα, εκμεταλλευόμενος ένα ταξίδι μου στην Ανδόρρα, όπου εντοπίστηκα από κάποιους παλιούς γνωστούς που ανήκαν στη CNT».
Τίποτα δεν ακούστηκε για τον Gambin μετά το δεύτερο «θάνατό» του, ώσπου στις 3 Δεκεμβρίου 1981 τον σταμάτησαν σε έλεγχο στο σιδηροδρομικό σταθμό της Βαλένθια, ως ύποπτο εμπορίας όπλων. Δεν παραδόθηκε εύκολα και τραυματίστηκε στην πλάτη, κοντά στη σπονδυλική στήλη, και στο πόδι, πριν συλληφθεί. Οι μπάτσοι βρήκαν ότι κουβαλούσε πέντε χειροβομβίδες! Στάλθηκε ξανά στη φυλακή, και μόνο όταν το Cambio 16, που ερευνούσε την υπόθεση Scala για αρκετούς μήνες, ανακάλυψε ότι ο πληροφοριοδότης ήταν ακόμη ζωντανός, και ήταν ο ίδιος άνθρωπος που συνελήφθη μετά από την ανταλλαγή πυροβολισμών στο σιδηροδρομικό σταθμό της Βαλένθια, που οι αρχές δημόσια παραδέχτηκαν την ταυτότητα του συλληφθέντα, του Gambin, του βομβιστή της υπόθεσης Scala. Για μια ακόμη φορά, ο Gambin άρχισε να στέλνει γράμματα και τηλεγραφήματα στους πρώην προστάτες του στην αστυνομία, απειλώντας να αποκαλύψει τη συνεργασία του με το Αντι-Αναρχικό Απόσπασμα, επισυνάπτοντας και αρχείο με ντοκουμέντα-αποδείξεις της μυστικής υπηρεσίας του: τηλεγραφήματα, πλαστά χρήματα, φωτογραφίες, πλαστά δελτία αστυνομικής ταυτότητας, και άλλα έγγραφα που του έδωσαν οι μπάτσοι. Αλλά αυτή τη φορά οι απειλές του δεν είχαν απήχηση.
Από το κελί του στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Modelo της Βαρκελώνης, όπου ζήτησε ο ίδιος να μεταφερθεί, ο Gambin εξήγησε την απόφασή του να μιλήσει τελικά, την παραμονή της καθυστερημένης δίκης για την συμμετοχή του στην επίθεση στο Scala:
Cambio 16: «Γιατί αποφάσισες να μιλήσεις μετά από τόσα χρόνια;»
Gambin: «Επειδή ένιψαν τα χέρια τους για μένα. Για τους περασμένους 59 μήνες είχα την ελπίδα ότι τα αφεντικά της αστυνομίας που με στρατολόγησαν θα με ξέμπλεκαν. Δεν είναι προς το συμφέρον τους να μου γυρίσουν την πλάτη. Έτσι, για αυτά τα πέντε χρόνια περιπλάνησης, κινούμενος συνέχεια από το ένα σημείο στο άλλο σαν κτήνος κυνηγημένο, ζούσα προσηλωμένος στη σκέψη ότι στο τέλος οι μπάτσοι Escuerdo και Sandoval θα έρχονταν να με βοηθήσουν. Αλλά όταν συνελήφθην στη Βαλένθια και είδα ότι κανείς δεν απαντούσε στα γράμματα και στα τηλεγραφήματά μου, οι ψευδαισθήσεις θρυμματίστηκαν. Δεν θέλω να τιμωρηθώ για δολοφονία. Τα χέρια του Joaquin Gambin Hernandez δεν είναι λερωμένα με αίμα».
Cambio 16: «Γιατί ζήτησες να μεταφερθείς σε κελί υψίστης ασφαλείας;»
Gambin: «Επειδή με θέλουν νεκρό. Έχουν επικηρύξει το κεφάλι μου. Απειλούμαι από κάθε πλευρά. Για τους αναρχικούς είμαι ένας τερατώδης χαφιές, ο προβοκάτορας του «Scala», και η μαφία θέλει να σιωπήσω από φόβο μήπως βγάλω τα άπλυτα της αστυνομίας στη φόρα. Αλλά αυτό που δεν κατέφερε η πείνα να κάνει για πάνω από 30 χρόνια δε θα το καταφέρει ούτε μια ομάδα αναρχικών ούτε τέσσερις μπάτσοι. Ή θα μιλήσω ή θα πεθάνω».
Το τέλος του δρόμου
Η δεύτερη δίκη της υπόθεσης Scala άρχισε με αυστηρά μέτρα ασφάλειας το Δεκέμβριο του 1983. Σε κάλεσμα της CNT, περίπου 100 άτομα από το συνδικάτο συγκεντρώθηκαν έξω από το Παλάτι της Δικαιοσύνης στη Βαρκελώνη, παρά τις παρενοχλήσεις της αστυνομίας, φέροντας πλακάτ που έγραφαν «οι συνωμοσίες εναντίον της CNT καταστρώνονται στο υπουργείο εσωτερικών. Η υπόθεση Scala είναι μια αστυνομική προβοκάτσια».
Καταθέτοντας, ο Gambin ισχυρίστηκε στην υπεράσπισή του: «… Μου είχε αναθέσει η αστυνομία να παρακολουθώ τις αναρχικές ομάδες στη Βαρκελώνη».
Ο Jose Cuevas, ένας απ’ αυτούς που είχαν οδηγηθεί στο πρώτο δικαστήριο, με βάση τις καταθέσεις του Gambin στο Αντι-Αναρχικό Απόσπασμα, μεταφέρθηκε από το κελί του στις φυλακές για να καταθέσει για τη δίωξή του. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες της έδρας να σιωπήσει, δήλωσε στο δικαστήριο: «ο Gambin ήρθε στο σπίτι μου με δύο βαλίτσες και ένα σακίδιο και μου είπε ότι ήταν εμπορικός αντιπρόσωπος για ανταλλακτικά ψυγείων σε επαγγελματικό ταξίδι. Στο καφέ σακίδιο, κουβαλούσε μια περίεργη συσκευή που μου είπε ότι ήταν δείγμα που χρησιμοποιούσε στη δουλειά του. Μου πρόσφερε επίσης ένα 38άρι περίστροφο και το αρνήθηκα επειδή δεν χρειαζόμουν κανένα όπλο».
«Όταν με συνέλαβε η αστυνομία, μου έδειξαν το 38άρι περίστροφο και το καφέ σακίδιο όπως και ένα σχέδιο της συσκευής που είχε μέσα, με σκοπό να μου δείξουν τη σύνδεσή τους με τον Gambin. Στο σχέδιο ήταν γραμμένο «Scala, υλικό οπλισμού». Αυτά τα αντικείμενα δεν εμφανίστηκαν ποτέ ξανά. Πώς είναι δυνατόν;»
«Έχω καταδικαστεί σε 17 χρόνια βάσει μιας δήλωσης που υπογράφηκε με βασανιστήρια, απουσία οποιασδήποτε απόδειξης. Τα δικαστήρια δεν είχαν διάθεση να ερευνήσουν…» (Solidaridad Obrera, Ιανουάριος 1984).
Η πλαστή ταυτότητα που εκδόθηκε στο όνομα «Joaquin Fernandez Sanz», μαζί με αποδείξεις ταχυδρομείων και πιστοποιητικά προς τον επίτροπο της αστυνομίας, παρουσιάστηκαν επίσης στο δικαστήριο σαν απόδειξη του ότι ο Gambin ήταν στο μισθολόγιο (payroll) της αστυνομίας.
O Gambin κρίθηκε ένοχος για τις κατηγορίες της κατασκευής εκρηκτικών και συμμετοχής σε διαδήλωση κατέχοντας όπλα, και καταδικάστηκε σε 7 χρόνια κάθειρξης, παρά το γεγονός ότι ο εισαγγελέας είχε ζητήσει να καταδικαστεί σε 16 χρόνια. Αμέσως μετά την καταδίκη, ο Gambin είπε στο Cambio 16: «είμαι τελείως μπερδεμένος. Η αστυνομία με πίεσε να δουλέψω με τρομοκρατικές ομάδες εκ μέρους της. Μου είπαν ότι έπρεπε να μην κινήσω υποψίες και τώρα με πετάνε επειδή έκανα αυτό που μου ζήτησαν».
Η Solidaridad Obrera σχολίασε: «Αυτός ο «μικρός άγγελος» που καυχιέται για 32 καταδίκες, χωρίς να υπολογίσουμε αυτή τώρα που μας ενδιαφέρει, έχει ομολογήσει ότι ήταν πληρωμένος πληροφοριοδότης της αστυνομίας με πλαστά χαρτιά που βγήκαν από επίσημα κανάλια και ότι διείσδυσε σε καταλανικές αναρχικές ομάδες των οποίων πέτυχε τη διάλυση το 1977. Μετά το επεισόδιο στο Scala –χωρίς να απαλλαγεί μετά από δύο δίκες– εξαφανίστηκε, για να ξαναεμφανιστεί μόνο μετά από μερικούς μήνες, διεισδύοντας και προδίδοντας την ERAT, πράγμα για το οποίο παραδέχεται ότι πληρώθηκε με 20.000 πεσέτες από τον επιθεωρητή του Αντι-Αναρχικού Αποσπάσματος, Jose Maria Escuerdo Tejedo», (Solidaridad Obrera, Ιανουάριος 1984).
Από το αγγλικό περιοδικό Anarchy, σειρά 2, τ. 38, 1985
Μετάφραση: Αναρχικός Πυρήνας ΞΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ
Δημοσιεύθηκε στην αναρχική εφημερίδα ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 135, Φεβρουάριος 2014