Η αλλεργία της υπουργού Παιδείας για την Καλλιτεχνική Παιδεία ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ*
Ο Σίλλερ, τον μακρινό 18ο αιώνα, στο έργο του «Επιστολές για την αισθητική παιδεία του ανθρώπου» έγραφε: «μόνη η αισθητική παιδεία θα εκπαίδευε πλήρως, όπως και μόνη αυτή θα επέτρεπε στον άνθρωπο να ολοκληρωθεί και να πραγματωθεί σε όλο του τον πλούτο, τη φύση του και την ουσία του».
Σε προηγούμενα άρθρα έκανα αναφορά στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις της κ. Υπουργού αναφορικά με την κατάργηση της Κοινωνιολογίας και την αντικατάστασή της με τα Λατινικά στο Λύκειο. Είναι αλήθεια ότι, εν μέσω πανδημίας, με μειωμένα τα αντανακλαστικά, η κ. Υπουργός προβαίνει σε συνεχείς εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, εκ των οποίων κάποιες τυγχάνουν προβολής (και κριτικών αντιδράσεων), ενώ κάποιες άλλες απασχολούν μόνον τους φαινομενικά άμεσα ενδιαφερόμενους με ανακοινώσεις που ελάχιστης προβολής τυγχάνουν. Κακώς.
Μία από αυτές που ενέταξε η κ. Υπουργός στο αναθεωρητικό, «προοδευτικό» της σύστημα, επιθυμώντας προφανώς να δείξει το τριτοκοσμικό, μη πολιτισμένο πρόσωπο της παιδείας μας, είναι και η κατάργηση από την Ε’ και ΣΤ’ τάξη του δημοτικού του μαθήματος της «Θεατρικής Αγωγής», όπως και η κατάργηση από την Α’ τάξη του Λυκείου των μαθημάτων Καλλιτεχνικής Παιδείας (στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα «Στοιχεία Θεατρολογίας», τα Εικαστικά, η Μουσική αλλά και το Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο τα οποία ανήκουν στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, υποχρεώνοντας έτσι τους μαθητές να καταφύγουν σε ιδιαίτερα μαθήματα).
Και αυτό, ενώ θα ανέμενε κανείς μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση σήμερα να δώσει νέα ώθηση στα ανωτέρω μαθήματα, καθιστώντας τα ακόμη πιο δημιουργικά, όπως αρμόζει σε μια χώρα που επαίρεται για την τέχνη και την αισθητική των «προγόνων» της (έστω και αν απαξιώνει τους σύγχρονους καλλιτέχνες της).
Το εκτός πολιτισμένου κόσμου προφίλ, το οποίο προβάλλει η κ. Υπουργός με τις εν λόγω ενέργειές της, γίνεται εύκολα αντιληπτό αν ανατρέξει κανείς στα εκπαιδευτικά προγράμματα άλλων, όχι μόνον ευρωπαϊκών, χωρών.
Η «Πρωτοβουλία του Ανωτάτου Συμβουλίου Καλλιτεχνικής και Πολιτιστικής Παιδείας» του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας, Νεότητας και Αθλητισμού της φίλης Γαλλίας έχει δημοσιεύσει τη «Χάρτα για την Καλλιτεχνική και Πολιτιστική Παιδεία» με δέκα Αρχές, μεταξύ των οποίων διαβάζουμε:
Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία οφείλει να είναι προσβάσιμη σε όλους, και ειδικά στους νέους εντός των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, από το νηπιαγωγείο έως το Πανεπιστήμιο.
Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία συνδυάζει την παρακολούθηση έργων, τη συνάντηση με καλλιτέχνες, την καλλιτεχνική πρακτική και την απόκτηση γνώσεων.
Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία αποβλέπει στην εμπέδωση (από τον μαθητή) ενός κοινού πολιτισμού, πλούσιου και διαφοροποιημένου στις πατροπαράδοτες και σύγχρονες εκφάνσεις του, όπως και στις εθνικές και παγκόσμιες διαστάσεις του. Πρόκειται για την εκπαίδευση στην τέχνη.
Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία συμβάλλει στη διαμόρφωση και στη χειραφέτηση της προσωπικότητας του ατόμου και του πολίτη, μέσω της ανάπτυξης της ευαισθησίας του, της δημιουργικότητάς του και του κριτικού του πνεύματος. Πρόκειται για την παιδεία από την τέχνη.
Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία επιτρέπει στους νέους να δώσουν νόημα στις εμπειρίες τους και να κατανοήσουν καλύτερα τον σύγχρονο κόσμο.
Επιπλέον, η «Χάρτα» προβλέπει συνέργεια της εκπαιδευτικής κοινότητας με πολιτιστικούς φορείς, την κοινωνία, το κράτος. Για παράδειγμα, προβλέπεται ανάλυση εντός της τάξης μιας κινηματογραφικής ταινίας και στη συνέχεια θέασής της από τους μαθητές εντός συνεργαζόμενου με το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα φορέα.
Αν όμως η κουλτουριάρα Γαλλία δεν αποτελεί πρότυπο για την κ. Κεραμέως και τους συμβούλους της, ας δούμε τι γίνεται στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Βέλγιο.
Εδώ, το δικαίωμα όλων των μαθητών να έχουν πρόσβαση στην τέχνη στηρίζεται στο σχετικό δικαίωμα που παραχωρεί το άρθρο 23 του Συντάγματος (του 1994) της χώρας αυτής, ενώ επικαλούνται ταυτόχρονα την Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (του 1948), τη Διεθνή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού (του 1989), όπως και τη σχετική απόφαση πάνω στην «Οδό της Καλλιτεχνικής Παιδείας» που πήρε η ΟΥΝΕΣΚΟ στη Διεθνή Διάσκεψη του 2006. Πρόκειται για διεθνείς συμβάσεις που η κ. Υπουργός θα πρέπει, ως Διεθνολόγος, να γνωρίζει καλά, αλλά και που, για περίεργους λόγους, περιφρονεί.
Στο Βέλγιο, άλλωστε, το πρόβλημα πλέον που προκαλεί συζητήσεις απορρέει από τη «Σύμβαση για μια διδασκαλία αριστείας» (έννοια που συγκινεί ιδιαίτερα μόνο επί χάρτου τη ΝΔ) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία, εκτός του ότι προβλέπει την καλλιτεχνική έκφραση ως έναν από τους επτά τομείς μάθησης, εισάγει και μια διεπιστημονική ανάμιξη της τέχνης στη διδασκαλία όλων των μαθημάτων. Κάτι που δεν είναι άγνωστο στο θεωρητικό (πανεπιστημιακό) επίπεδο και στα καθ’ ημάς.
Στην Ιταλία, πάλι, τόσο στο δημοτικό όσο και στο γυμνάσιο το πρόγραμμα μαθημάτων περιλαμβάνει τη Μουσική και τις Καλές Τέχνες ενώ το Λύκειο διαθέτει έξι διαφορετικούς τύπους-κατευθύνσεις μεταξύ των οποίων Καλλιτεχνικό Λύκειο, Λύκειο Μουσικής και Χορού, Λύκειο Ανθρωπιστικών Σπουδών (πέραν του κλασικού, γλωσσολογικού και θετικών επιστημών). Ας σημειωθεί ότι σε αυτή την κατεξοχήν καθολική χώρα της Ευρώπης η διδασκαλία της Καθολικής Θρησκείας (θρησκευτικά), ήδη από το δημοτικό, προσφέρεται μεν ως μάθημα, αλλά δεν είναι υποχρεωτικό σε καμιά βαθμίδα εκπαίδευσης. Ως προς τα λατινικά, την κατεξοχήν μητρική γλώσσα των ιταλικών, αυτά διδάσκονται υποχρεωτικά μόνο στις αρμόδιες κατευθύνσεις.
Αυτά, βέβαια, αφορούν σε αδιάφορες προς εμάς χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αλλά και στον μακρινό μας Καναδά, το εκεί Υπουργείο Παιδείας καταρτίζει ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα για τις τέχνες. Αυτά δραστηριοποιούνται, κατόπιν έγκρισης του Υπουργείου, τόσο σε ιδιωτικά όσο και σε δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε τέσσερις κατευθύνσεις: α. Δραματικής τέχνης, β. Καλών τεχνών, γ. Χορού, δ. Μουσικής. Όπως σημειώνεται, «το σύνολο του [καλλιτεχνικού] προγράμματος απορρέει από τη θέληση του Υπουργού να δώσει στους μαθητές την ειδική αυτή εκπαίδευση στην τέχνη, η οποία θα τους επιτρέψει την αρμονική τους ανάπτυξη».
Ποία άραγε, αντιστοίχως, η θέληση της Ελληνίδος Υπουργού Παιδείας που καταργεί τα αντίστοιχα μαθήματα;
Αν αυτά όμως προβλέπει για την εκπαίδευση των μαθητών ο δυτικός κόσμος που φαίνεται δεν μας ταιριάζει, ας δούμε, ως διαφορετικό παράδειγμα, μια αφρικανική χώρα, όπως το μουσουλμανικό Μαρόκο. Εδώ, ομολογημένο άξονα συνιστά πλέον το «σχεδόν παγκόσμιο» μοντέλο που έχει υιοθετήσει και η ΟΥΝΕΣΚΟ πάνω στην καλλιτεχνική παιδεία. Η «Εθνική Χάρτα Εκπαίδευσης και Μόρφωσης» που κατήρτισε η Ειδική Επιτροπή του Βασιλείου του Μαρόκου τον Οκτώβριο του 1999 προβλέπει στο νηπιαγωγείο, δημοτικό και γυμνάσιο την εκμάθηση και απόκτηση βασικών τεχνικών, επαγγελματικών, αθλητικών και καλλιτεχνικών ικανοτήτων που (για τα τελευταία) υλοποιείται με τη διδασκαλία των Καλών Τεχνών, του Θεάτρου και της Μουσικής. Αυτό που απασχολεί τους ειδικούς μαροκινούς επιστήμονες είναι αν οι προβλεπόμενες εβδομαδιαίως ώρες για τα σχετικά καλλιτεχνικά μαθήματα είναι αρκετές.
Είναι άγνωστο πλέον από ποιο σύστημα εμπνεύστηκε η κ. Υπουργός και οδηγήθηκε εν μια νυκτί στην κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων από όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Θα πρέπει μάλλον να αναζητήσουμε την έμπνευσή της σε εκτός γνωστού κόσμου πηγή.
Εκπαιδεύοντας τους μαθητές μας στην τέχνη και χρησιμοποιώντας την τέχνη ως παιδεία είναι έννοιες που αφήνουν αδιάφορη την κ. Υπουργό. Η αρμονική ανάπτυξη, η σωστή ωρίμανση, η δημιουργική πρωτοβουλία, η συνεργασία και η δημιουργία ευαισθητοποιημένων πολιτών στα οποία αποβλέπουν οι ανά τον κόσμο συνάδελφοί της Υπουργοί Παιδείας, την αφήνουν ασυγκίνητη. Αν σε αυτό προσθέσουμε την κατάργηση της Κοινωνιολογίας, η οποία αποβλέπει στη διαμόρφωση υπεύθυνων και με κριτική σκέψη πολιτών, κατανοούμε πλέον που αποβλέπουν οι μεταρρυθμίσεις της κ. Υπουργού.
Αναρωτιέται ευλόγως κανείς, όταν συναντιέται και συναναστρέφεται με συναδέλφους της, αυτή, η Υπουργός Παιδείας μιας χώρας που επαίρεται για τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα των προγόνων της επενδύοντας σε αυτά ως πλουτοπαραγωγικές πηγές, τι τους λέει ότι έπραξε για την καλλιτεχνική παιδεία και κοινωνική ευαισθησία των νεαρών συμπολιτών της; Των αυριανών Ευρωπαίων Πολιτών;
Ότι τους έμαθε να παπαγαλίζουν φρασούλες στα λατινικά;
Αλλά, για να είμαστε δίκαιοι, η κατάργηση της Καλλιτεχνικής Παιδείας από τα σχολεία μας βρίσκει το ανάλογό της και στην εν γένει αντιμετώπιση από την Κυβέρνηση του σύγχρονου πολιτισμού και όσων τον υπηρετούν. Όχι μόνο η οικονομική, αλλά και η ηθική απαξίωση των καλλιτεχνών εν μέσω κορωνοϊού επιβεβαιώνεται (μεταξύ άλλων) και από τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Τάσο Ιορδανίδη, όταν μεταφέρει (Το Βήμα, 3.1.2021, σ. 63), προς απόδειξη του «ακρωτηριασμού» που υφίστανται οι καλλιτέχνες, τα εξής λόγια που «ακούστηκαν από επίσημα χείλη»: «Θέατρα, κινηματογράφοι και μουσικές σκηνές ανήκουν στις δευτερεύουσες δραστηριότητες» (!).
Γιατί όχι και στις χρησιμοθηρικά «περιττές»;
ΠΗΓΗ: imerodromos.gr
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
