Η ενδοεξουσιαστική σύγκρουση στο Σουδάν και τα δεινά των εξουσιαζομένων
Οι ενδοεξουσιαστικές ένοπλες συγκρούσεις που έχουν ξεσπάσει στο Σουδάν από τις 15 Απριλίου, μεταξύ των δυνάμεων του κυβερνητικού στρατού (SAF) και της παραστρατιωτικής ομάδα Ταχείας Υποστήριξης (RSF), αφήνουν πίσω τους όλεθρο και θάνατο και στρέφονται ενάντια στους ανθρώπους, τους οποίους υποκριτικά και οι δύο πλευρές διατείνονται ότι υπερασπίζονται. Αργά ή γρήγορα, θα έρθουν σε συμφωνία, με τις ευλογίες των «μεγάλων δυνάμεων» οι οποίες συζητούν και με τις δύο πλευρές και αναπτύσσουν στρατιωτικές επιχειρήσεις για την απομάκρυνση των υπηκόων τους.
Οι δύο αντιμαχόμενες δυνάμεις φαίνεται να έχουν ιδιαίτερες «ευαισθησίες» για τους ξένους υπηκόους και δηλώνουν πως θα συνεργαστούν ώστε να απομακρυνθούν με ασφάλεια, ενώ για τους υπόλοιπους κατοίκους του Σουδάν δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή, προσφέροντάς τους θάνατο και επιβάλλοντας τους σε μια ανθρωπιστική κρίση. Αλλά φαίνεται πως, επειδή το μετά θα εξαρτηθεί από τις «μεγάλες δυνάμεις», οι δύο πλευρές θέλουν να τα έχουν καλά μαζί τους και αντιμετωπίζουν τους ξένους υπηκόους με την δέουσα προσοχή.
Μια συνοπτική πορεία προς την σύγκρουση
Σκιαγραφώντας την πορεία προς τη σύγκρουση, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την ανατροπή του επί 30 έτη δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ, στις 11 Απριλίου 2019, ημερομηνία από την οποία και ύστερα το Σουδάν βρίσκεται υπό καθεστώς στρατιωτικής δικτατορίας που, θα μπορούσαμε να πούμε, πως έχει περάσει από τρεις φάσεις.
Η πρώτη φάση έχει να κάνει με την εγκαθίδρυση Χούντας αμέσως μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ. Στα ψηλότερα αξιώματα της Χούντας βρίσκονται δύο πρώην έμπιστοι του δικτάτορα, ο αρχηγός του στρατού Burhan και ο αρχηγός των RSF Hemeti. Οι δύο αυτοί στρατιωτικοί αυτοανακηρύχθηκαν, αντίστοιχα, πρόεδρος και αντιπρόεδρος του Σουδάν.
Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την από κοινού διακυβέρνηση με κάποια δεξιά κόμματα. Από τον Αύγουστο του 2019, η χούντα μοιράστηκε την εξουσία της με μια ομοσπονδία δεξιών κομμάτων με το όνομα FFC, αλλά αυτό το εγχείρημα κράτησε έως τον Οκτώβριο του 2021, όπου ο στρατός, με νέο πραξικόπημα, πήρε και πάλι όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Το παραπάνω γεγονός οδήγησε σε πολλές διαδηλώσεις, με βασικό αίτημα την ανατροπή της Χούντας.
Η τρίτη φάση που οδήγησε και στην ενδοεξουσιαστική σύγκρουση ξεκίνησε μετά τις διαδηλώσεις και τις διεθνείς πιέσεις που δέχτηκε η Χούντα για εκ νέου συνεννόηση με τα δεξιά πολιτικά κόμματα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, οι δύο στρατηγοί ξεκίνησαν εκ νέου να συνομιλούν με την ομοσπονδία των δεξιών κομμάτων, με αποτέλεσμα να έρθουν σε συμφωνία στις 5 Δεκεμβρίου το 2022. Η οριστικοποίηση της πολιτικής συμφωνίας για διακυβέρνηση με την ομοσπονδία FFC ήταν να γίνει επίσημα στις 1 Απριλίου, αλλά αναβλήθηκε για τις 6 Απριλίου και λίγες μέρες μετά κατέρρευσε, με την έναρξη των συγκρούσεων ανάμεσα στους δύο στρατηγούς. Το κυρίαρχο αγκάθι της συμφωνίας ήταν η ένταξη της παραστρατιωτικής ομάδας RSF στον τακτικό στρατό. Ο Hemeti, αντιπρόεδος της Χούντας και αρχηγός των RSF, απαίτησε μια μεταβατική περίοδο δέκα ετών, ώστε να ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση της ομάδας στον τακτικό στρατό, ενώ η πλευρά του τακτικού στρατού με επικεφαλής τον πρόεδρο της χούντας Burhan επιμένει στην ολοκλήρωσή της εντός 2 ετών. Η ομοσπονδία FFC φαίνεται πως συντάσσεται με την παραστρατιωτική ομάδα RSF του Hemeti και ο κύριος λόγος είναι ο φόβος ότι ο Burhan προτίθεται να ενσωματώσει στην διακυβέρνηση κόμματα που είχαν συμμαχήσει με τον δικτάτορα Μπασίρ. Η RSF δημιουργήθηκε το 2013 από την πολιτοφυλακή Janjaweed η οποία, από την έναρξη του εμφυλίου το 2003, διέπραξε γενοκτονία στο Νταφούρ και κατηγορείται για πολλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Από το 2013, ο στρατηγός Hemeti, μέσω της συγκεκριμένης στρατιωτικής δύναμης, έχει πάρει μέρος σε συγκρούσεις στην Υεμένη και τη Λιβύη και κατέχει τον έλεγχο ορισμένων ορυχείων χρυσού του Σουδάν. Οπότε είναι προφανές, πως θέλει περισσότερο χρόνο αυτονομίας, αφού ουσιαστικά είναι κράτος εν κράτει στο Σουδάν. Στις 3 Ιουνίου το 2019, το RSF επιτέθηκε σε καθιστική διαμαρτυρία έξω από το στρατιωτικό αρχηγείο στο Χαρτούμ που ζητούσε την απομάκρυνση της χούντας. Η διαμαρτυρία είχε ξεκινήσει από τον Απρίλιο του 2019, με εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτών να ζητούν την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ. Όταν ο Μπασίρ ανατράπηκε και στην θέση του ανέλαβαν οι στρατιωτικοί, οι διαδηλωτές παρέμειναν έξω απ’ το στρατιωτικό αρχηγείο, ζητώντας την απομάκρυνση της χούντας. Το RSF δολοφόνησε 127 διαδηλωτές, προέβη σε δεκάδες βιασμούς, ενώ περίπου 40 πτώματα πετάχτηκαν στον Νείλο.
Οι συγκρούσεις
Οι δυνάμεις RSF του αντιπροέδρου Hemeti ελέγχουν πολλά σημεία της πρωτεύουσας Χαρτούμ και αρκετές άλλες περιοχές του Σουδάν, ενώ ο τακτικός στρατός του προέδρου Burhan εξαπολύει επιθέσεις ακόμα και από αέρος, βομβαρδίζοντας θέσεις των RSF. Γενικά, τα αντίπαλα στρατεύματα πολεμούν με βαριά όπλα σε πυκνοκατοικημένες πόλεις και γειτονιές. Η RSF έχει το πλεονέκτημα της ευελιξίας και παίρνει θέσεις σε κατοικημένες περιοχές, τις οποίες η SAF βομβαρδίζει με άρματα μάχης και μαχητικά αεροπλάνα. Από τις επιθέσεις δεν έχουν γλιτώσει ούτε τα νοσοκομεία, ενώ πολλές περιοχές βρίσκονται χωρίς ρεύμα και νερό. Οι κάτοικοι έχουν ταμπουρωθεί στα σπίτια τους και η αναζήτηση αγαθών είναι εξαιρετικά επικίνδυνη υπόθεση, καθώς μπορεί να βρεθούν σε διασταυρούμενα πυρά ή και σε στρατιωτικά μπλόκα. Ακόμα όμως και η παραμονή στο σπίτι είναι επίφοβη, καθώς πέρα από τις σφαίρες που μπορεί να πέφτουν στα παράθυρα, οι στρατιώτες του RSF εισβάλουν μέσα σ’ αυτά προκαλώντας δολοφονίες, βιασμούς και κλοπές. Ο αριθμός των νεκρών, μέχρι τις 26 Απριλίου, είχε ήδη ξεπεράσει τους 500, ενώ χιλιάδες έχουν τραυματιστεί. Από τα 82 νοσοκομεία που βρίσκονται στις περιοχές συγκρούσεων, μόνο τα 23 λειτουργούν, εκ των οποίων αρκετά προσφέρουν μόνο πρώτες βοήθειες. Επίσης, η πίεση στα συγκεκριμένα νοσοκομεία είναι μεγάλη, καθώς υπάρχει έλλειψη ιατρικών προμηθειών και λειτουργούν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, νερό και τροφή. Από τα 59 νοσοκομεία που έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας, τα 14 έχουν βομβαρδιστεί. Επτά από αυτά βρίσκονται στην πρωτεύουσα Χαρτούμ, όπου σημειώθηκαν οι πιο έντονες συγκρούσεις, καθώς οι SAF και οι RSF μάχονται για τον έλεγχο του αεροδρομίου και του αρχηγείου των ενόπλων δυνάμεων.
Η αλληλοβοήθεια
Η μόνη ασπίδα φωτός μέσα στο παραπάνω εξουσιαστικό σκοτάδι είναι η αλληλοβοήθεια των ανθρώπων. Εδώ να αναφέρουμε, πως από το 2011 στο Σουδάν υπήρχαν πολλές διαδηλώσεις και συγκρούσεις που είχαν να κάνουν με την ακρίβεια, την ποιότητα ζωής, την απομάκρυνση του δικτάτορα Μπασίρ, καθώς και διαδηλώσεις για την ανατροπή της Χούντας. Όλα αυτά τα χρόνια, οι άνθρωποι στο Σουδάν σε κάθε τους διαδήλωση έχουν βιώσει την κρατική καταστολή, όποιο μανδύα και αν έχει το κράτος, είτε με τον δικτάτορα Μπασίρ είτε με την Χούντα. Από την πρώτη στιγμή των εχθροπραξιών, ένα τεράστιο δίκτυο αλληλοβοήθειας μπήκε σε λειτουργία, προσπαθώντας να διασώσει και να φυγαδεύσει αμάχους σε ασφαλείς περιοχές. Ωστόσο, το ταξίδι σε ασφαλέστερες τοποθεσίες παραμένει εξαιρετικά δύσκολο. Ακόμη και όταν κάποιοι αποφεύγουν με επιτυχία τα διασταυρούμενα πυρά, υπάρχουν πολλά σημεία ελέγχου του RSF, απ’ όπου μπορεί στην καλύτερη περίπτωση να τους στείλουν πίσω και στην χειρότερη να πυροβοληθούν ή να πέσουν θύματα κλοπής. Επίσης, η αλληλοβοήθεια εντοπίζεται και στην διακίνηση αγαθών, ακόμα και ηλεκτρικών γεννητριών για την φόρτιση των κινητών τηλεφώνων. Βέβαια, όσο οι μάχες συνεχίζονται, η ανθρωπιστική κρίση θα διογκώνεται, θα υπάρχει μεγαλύτερη έλλειψη σε αγαθά και κανείς δεν θα έχει τίποτα για να μοιράσει.
Ανυπόλυτος
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.237, Μάιος 2023
ΠΗΓΗ: anarchypress.wordpress.com
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
