Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ;
«Η τεχνολογία είναι πολιτισμός» διδάσκουν.
«Η τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου», λένε.
«Η τεχνολογία είναι απαραίτητη για μια καλύτερη ζωή», επιβάλλουν.
Η τεχνολογία, που έχει να κάνει με την ανά πάσα στιγμή εύρεση της τοποθεσίας ενός προσώπου ή αντικειμένου, οπουδήποτε στον πλανήτη, εξελίχθηκε αρχικά με βάση τις ανάγκες της στρατιωτικής μηχανής, προκειμένου να λειτουργήσει ως στρατηγικό όπλο. Σε αυτές τις περιπτώσεις άλλωστε, η ανά πάσα στιγμή γνώση του που βρίσκεται και του πως κινείται ο εχθρός, σε πραγματικό μάλιστα χρόνο, δίνει ένα κατ’ εξοχήν πλεονέκτημα σε αυτόν που το γνωρίζει, τη στιγμή που έχει μια πιο ολοκληρωμένη και πραγματική εικόνα, του τι συμβαίνει.
Η τεχνολογία αυτή, στηρίχθηκε στην ύπαρξη και λειτουργία τεχνητών δορυφόρων, οι οποίοι βρισκόμενοι σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, κουβαλούν μηχανήματα τα οποία έχουν τη δυνατότητα – πλέον – να εντοπίζουν ακόμη και αριθμούς σε πινακίδες αυτοκινήτων.
Το υπερβολικά υψηλό κόστος όμως αυτού του είδους της παρακολούθησης, την καθιστά ανέφικτη και ασύμφορη για μαζική χρήση. Κατά δεύτερον, είναι πρακτικά αδύνατο να παρακολουθείται, σε πραγματικό χρόνο, το οτιδήποτε συμβαίνει στην επιφάνεια του πλανήτη. Μπορεί σήμερα, οι περιοχές οι οποίες «καλύπτονται» από αυτό το «μεγάλο μάτι» να είναι μεγάλες, όμως σε καμία περίπτωση δεν γίνεται να υπάρξει ταυτόχρονα εστίαση σε όλες τις πινακίδες οχημάτων, σε όλους τους ανθρώπους.
Το επόμενο βήμα, είναι λογικά η επινόηση μιας διαδικασίας, μέσα από την οποία μπορεί να υπάρξει αυτός ο εστιασμός, σε σημεία που κρίνονται σημαντικά. Αυτό, επιτεύχθηκε χάρη σε συσκευές, οι οποίες στέλνουν οι ίδιες σήμα σε κάποιο δορυφορικό σύστημα, «ανακοινώνοντας» την παρουσία τους.
Από τα γνωστότερα τέτοιου είδους συστήματα, είναι το GPS, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια, παρέχεται στο εμπόριο και με συσκευές τέτοιου τύπου, μπορεί ο καθένας να εντοπίσει – με ακρίβεια μέτρων – την ακριβή τοποθεσία του πάνω στον πλανήτη. Το συγκεκριμένο σύστημα ελέγχεται από αμερικανικές εταιρίες, ενώ και στην ευρώπη ετοιμάζεται ένα παρόμοιο.
Σταδιακά, αυτού του είδους η τεχνολογία, ενσωματώνεται σε ήδη υπάρχουσες. Τα κινητά τηλέφωνα, για παράδειγμα, ενσωματώνουν λειτουργίες GPS από την πρώτη στιγμή, και είναι δυνατό στις εταιρίες, (ή σε όποιον κατέχει τα ανάλογα μηχανήματα), να εντοπιστεί η συσκευή οπουδήποτε και αν βρίσκεται.
Μικροσκοπικές συσκευές, που τείνουν να αντικαταστήσουν το γνωστό σε όλους μας Bar Code, τη στιγμή που θα έχουν τις ίδιες ακριβώς λειτουργίες με τη διαφορά του ότι «δηλώνουν την ύπαρξη τους». Με μέγεθος όχι μεγαλύτερο από ένα κόκκο ρυζιού, που είναι ικανές να αποθηκεύουν συνεχώς, όλο και περισσότερα στοιχεία, αλλά και να «επικοινωνήσουν» με τους αντίστοιχους δέκτες. Οι δέκτες αυτοί, ποικίλουν. Από δορυφόρους και επίγεια ραντάρ, μέχρι φορητές συσκευές και κεραίες (ανάλογες με αυτές της κινητής τηλεφωνίας).
Έτσι λοιπόν, πέρα από τα κινητά τηλέφωνα, οι συσκευές αυτές εντοπισμού, εμφανίζονται σε όλο και περισσότερους τομείς. Σε «έξυπνες» πιστωτικές κάρτες, στις αποσκευές των επιβατών της αεροπορικής εταιρίας Delta, σε κοντέινερ που μεταφέρουν στρατιωτικό (αλλά και μη) υλικό κ.α.
Η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα μελετά την ενσωμάτωση τους στα χαρτονομίσματα, με στόχο την αντιμετώπιση της πλαστογραφίας. Η συγκεκριμένη κίνηση, από μόνη της είναι αρκετά σημαντική, στη κατεύθυνση ελέγχου της ζωής ενός ανθρώπου. Αποσκοπεί δε σε πολλά περισσότερα από τον έλεγχο της πλαστότητας των χαρτονομισμάτων και επιφυλασσόμαστε να επανέλθουμε, ειδικά για το θέμα αυτό.
Ταυτόχρονα, ανάλογου είδους και μορφής μηχανισμοί εντοπισμού, χρησιμοποιούνται τόσο από γονείς, που θέλουν να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή που βρίσκονται τα παιδιά τους (Η.Π.Α.) όσο και από τις δικαστικές αρχές, προκειμένου να είναι δυνατή η επιβολή ποινών περιορισμού στο σπίτι ενός «φυλακισμένου» ή για τον έλεγχο αναστολών πρώην φυλακισμένων.
Το καλοκαίρι, στη Χαλκιδική, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Κομισιόν, να «εκσυγχρονίσει» τα ευρωπαϊκά διαβατήρια. Αυτά, σχεδιάζεται μα έχουν ενσωματωμένο ένα ηλεκτρονικό τσιπ, το οποίο θα περιλαμβάνει συγκεκριμένα βιομετρικά χαρακτηριστικά, όπως τα αποτυπώματα και τα χαρακτηριστικά της ίριδας του ματιού. Αντίστοιχα συστήματα, ήδη χρησιμοποιούνται στο «πλαίσιο της ασφάλειας» τόσο πολυεθνικών εταιριών, όσο και συγκεκριμένων κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας.
Στον έλεγχο τον οχημάτων. Πέρα από άδειες, ασφάλειες και διπλώματα. Σε νομοσχέδιο στη Μ. Βρετανία, προβλέπεται να τοποθετηθεί ανάλογος μηχανισμός σε όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα. Στόχος. οι παραβάσεις (αλλά και του που και πότε βρίσκονται) πλέον, (υπερβολική ταχύτητα, κ.λπ.) θα ελέγχονται και θα καταγράφονται μέσω δορυφόρων. Όπως και στα ελαστικά. Πολυεθνική εταιρία, ανακοίνωσε πως προτίθεται να τοποθετήσει στα ελαστικά της ανάλογο τσιπάκι, προκειμένου να ελέγχει και να εξελίσσει τα προϊόντα της, (διάρκεια ζωής, χρήση κ.λπ.). Πληροφορίες αναφέρουν πως αυτό είναι κάτι που σκέφτονται να κάνουν και άλλες.
Σε ρούχα, με τη μορφή μιας μικροσκοπικής ηλεκτρονικής ετικέτας, η οποία αρχικά λειτουργεί ως ένας ακόμη «αντικλεπτικός» παράγοντας και ο οποίος θεωρητικά θα αδρανοποιείται αφού το προϊόν αγοραστεί. Από την άλλη βέβαια, αναφέρεται πως αυτές οι ετικέτες θα λειτουργούν και ως εγγύηση, δηλαδή πως το προϊόν πράγματι αγοράστηκε από το συγκεκριμένο μαγαζί κ.λπ. κ.λπ. Και αυτή η «αδρανοποίηση», φυσικά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να γίνει πιστευτή.
Και αν όλα τα παραπάνω, έχουν να κάνουν με προϊόντα, που σε τελική ανάλυση μπορεί να αποφευχθεί η χρήση τους, και αν για παράδειγμα το κινητό τηλέφωνο μπορεί να χαρακτηριστεί και ως «ρουφιάνος» που άμα θελήσεις το αφήνεις και σπίτι υπάρχουν και πραγματικότητες αρκετά πιο ζοφερές.
Τσιπάκια, «παρακολούθησης» χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια σε ζώα. Εμφυτεύονται, (στη Μ. Βρετανία είναι υποχρεωτικό βάση νόμου) σε κατοικίδια (αλλά και μη – αγελάδες, πρόβατα) ζώα. Η λογική, είναι το να είναι ανά πάσα στιγμή δυνατό να εντοπιστεί ένα ζώο, να υπάρχει διαθέσιμο το ιατρικό ιστορικό του, όπως και να μπορεί να εντοπιστεί ο ιδιοκτήτης του.
Τα τελευταία χρόνια, οι εμφυτεύσεις αυτές – για την ώρα εθελοντικές – γίνονται και σε ανθρώπους. Η Applied Digital Solutions, αναβαθμίζει τη χρήση τους για την «ταυτοποίηση» ατόμων με ειδικές ασθένειες, όπως άνοια ή αλτσχάιμερ, ώστε να… «μην χάνονται» ή «να έχουν τον προσωπικό ιατρικό φάκελο πάντα μαζί τους».
«Μελετάμε την κατασκευή συσκευών και συστημάτων που μπορούν να ελέγχουν και να παρακολουθούν διάφορα πράγματα στον οργανισμό, όπως η χοληστερίνη, το σάκχαρο, κ.α. … η τεχνολογία προσφέρει πλέον πολλές ικανοποιητικές λύσεις τόσο για την παρακολούθηση όσο και για την άμεση αντιμετώπιση κάποιων καταστάσεων. Πρόκειται για μια εξέλιξη που πηγάζει όχι μόνο από αυτή καθαυτή την πρόοδο της τεχνολογίας αλλά και από τις σύγχρονες ανάγκες των ασθενών, που ζητούν πλέον και οι ίδιοι να έχουν μεγαλύτερο και κυρίως συνεχή έλεγχο της κατάστασης τους», ανέφερε ο Κλάιβ Μπρέι του υπουργείου Υγείας της Μ. Βρετανίας. Τα γενικόλογα του Μπρέι μας υπενθυμίζουν τις σύγχρονες ανάγκες των ασθενών (!) και τονίζουν την απαίτηση (!!) εκ μέρος των καταναλωτών ασθενών, μόνο καθησυχαστικά δε φαντάζουν.
Όλα τα παραπάνω, δεν αποτελούν τίποτε άλλο, πέρα από την κορυφή του παγόβουνου. Με πρόσχημα την «καλυτέρευση της ποιότητας ζωής», οι άνθρωποι σταδιακά μαρκάρονται. Όπως οι κρατούμενοι στα ναζιστικά στρατόπεδα (αύξοντες αριθμοί με πύρινο τατουάζ στα χέρια) ή οι «ύποπτοι για τρομοκρατία», που συλλαμβάνονται σε Ιράκ και Παλαιστίνη, (και μαρκάρονται με μαρκαδόρο στα χέρια, τουλάχιστον μέχρι να πάνε σε κάποιο σύγχρονο στρατόπεδο συγκέντρωσης και τους εμφυτευθεί – εν αγνοία τους – μια τέτοια συσκευή εντοπισμού). Μόνο που αυτοί, μαρκάρονται γιατί ήταν ή είναι εγκληματίες ή επικίνδυνοι. Όλοι οι υπόλοιποι, «για το καλό τους.
Για κάποιους όλα αυτά ίσως να ακούγονται τραβηγμένα σενάρια, στηριζόμενοι κυρίως στο ότι όλα αυτά, αν και εφικτά, θα κοστίζουν πολύ. Η υποδομή υπάρχει, (π.χ. Echelon), και γεγονός παραμένει πως σήμερα, το κόστος αυτού του «κόκκου ρυζιού», ανέρχεται σε μισό δολάριο και είναι ασύμφορο. Με την χρησιμοποίηση του όμως σε όλο και περισσότερους τομείς, μέσα από τη μαζική παραγωγή του, αναμένεται να πέσει στα 5 σεντς.
Ο Μεγάλος Αδερφός είναι εδώ. Πάντα ήταν. Όπως πάντα είναι δεδομένη η προσπάθεια ολοκληρωτικού ελέγχου των ανθρώπων. Τα προσχήματα αλλάζουν μόνο και σήμερα, αιχμή του δόρατος είναι το ιδεολόγημα της Ασφάλειας. Με μια πρωτοφανή προσπάθεια κατατρομοκράτησης των ανθρώπων, με «κινδύνους» τύπου «τρομοκρατία» και «εγκληματικότητα», οι κυρίαρχοι σχεδιάζουν, αναπτύσσουν και εξαπολύουν την επίθεσή τους.
Για ακόμη μια φορά, θα επαναλάβουμε πως «η ουσία δεν έγκειται στην παρακολούθηση αυτή καθ’ αυτή, αλλά στην τρομοκράτηση του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά. Οι πληροφορίες οι οποίες δίνονται στην δημοσιότητα, όπου εμφανίζεται ένας μηχανισμός ο οποίος είναι ικανός να παρακολουθεί ανά πάσα στιγμή την κάθε κίνηση και επαφή του οποιουδήποτε ανθρώπου, λειτουργούν στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας γενικότερης εικόνας, όπου το κράτος πλέον έχει την δυνατότητα να ελέγχει και να τιμωρεί ο,τιδήποτε δεν λειτουργεί σύμφωνα με τα δεδομένα που επιβάλλει.
Το σημαντικότερο όμως, είναι το γεγονός πως η προαναφερόμενη κατάσταση, εμφανίζεται να δίνει την δυνατότητα του ελέγχου του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά. Είναι δεδομένο πως ο φόβος απέναντι στο κράτος προωθείται και επιβάλλεται από την κυριαρχία, τη στιγμή που πάντοτε λειτουργούσε και θα λειτουργεί δομικά ως προς την διατήρησή της, όταν υφίσταται ως απειλή, σχετικά με επιβολή «τιμωρίας», σε περίπτωση μη υπακοής στα κρατικά προστάγματα. Η κατανόηση και υιοθέτηση των δυνατοτήτων αντίστασης και αντίδρασης σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης είναι ακριβώς το ξεπέρασμα των κρατικών πλαισίων τρόμου.
Προωθείται δηλαδή ο ύστατος διαχωρισμός, όπου ο κάθε άνθρωπος παρουσιάζεται να έχει απέναντι του το κράτος, ολομόναχος, όπου η τρομοκράτηση και η εξατομίκευση εμφανίζονται ως κύρια και δομικά στοιχεία αυτής της προσπάθειας. Η επιχείρηση δηλαδή να αντιμετωπιστεί η ίδια η κοινωνική αλληλεγγύη επειδή ακριβώς πάντοτε ήταν και θα είναι δεδομένο πως όταν αυτή υφίσταται, τότε κανένα όπλο, κανένας θεσμός – μηχανισμός, κανένα τεχνολογικό επίτευγμα δεν μπορεί να ανακόψει την οποιαδήποτε έκφραση της κοινωνικής οργής και αγανάκτησης, την εξέγερση ενάντια στο κράτος και σε κάθε μορφή εξουσίας». (Διαδρομή Ελευθερίας ν.6)
Άλλωστε, για κάθε «νέο μέτρο» είναι βέβαιο ότι μπορεί να επινοηθεί και ένα «αντίιμέτρο», που προκλητικά μας καλεί να το εφαρμόσουμε, διευρύνοντας έτσι τα μέσα του κοινωνικού πολέμου και υπενθυμίζοντας ότι η θέληση για ελευθερία θα μείνει πάντα ανεξέλεγκτη.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 18, Οκτώβριος 2003