ΚΑΜΜΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ; (Μέρος Β΄)

Η αναβίωση μέσα από την δίωξη της «αναβίωσης»
Σ’ ότι αφορά τα προηγούμενα, δηλαδή τις διώξεις γνώμης, (παλιότερα το δυτικό μπλοκ κυριαρχίας, αναφερόμενο στις διώξεις αντικαθεστωτικών στην κομμουνιστοκρατούμενη Ρωσία χρησιμοποιούσε την διατύπωση «αντιφρονούντες»), διαπιστώνεται πως με τον πόλεμο κατά της αναβίωσης ουσιαστικά εγκαθιδρύεται ένα καθεστώς παρόμοιο αν όχι σκληρότερο από αυτό που διώκεται.
Άλλωστε, πολλές φορές, πλέον, ο τύπος δεν έχει και τόση σημασία για τους εξουσιαστές. Τον διατηρούν μέχρις ότου διαπιστώσουν πως η αναντιστοιχία τύπου και ουσίας δεν τους χρειάζεται και πως δεν διατρέχουν κάποιους κινδύνους στο να πουν τα πράγματα με το όνομά τους. Και τότε βγάζουν τη μάσκα.
Θέλουμε, όμως, να σταθούμε σ’ αυτό που λέμε διατύπωση γνώμης. Δεν θα το εξετάσουμε από τη σκοπιά της δημοκρατίας ή των αρχών του Διαφωτισμού, όπως ο Τσόμσκι που (προς τιμήν του αντιτάχτηκε στην φυλάκιση του Ρενουάρ με τον νόμο Γκεσώ).
Ούτε, βέβαια, μπορεί να γίνει δεκτό πως με τέτοιους νόμους δίνεται στο κράτος το δικαίωμα να προχωρά στην ιστορική καταγραφή της αλήθειας, σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις της κυριαρχίας ή των επί μέρους τμημάτων της. Γιατί πολύ απλά, η εξουσιαστική καταγραφή της ιστορίας υπήρχε, υπάρχει και επιτυγχάνεται με πολλούς άλλους τρόπους και δεν είναι οι συγκεκριμένες διώξεις που γραφούν ιστορία. Οι διώξεις γνώμης επικυρώνουν την ήδη καταγραμμένη ιστορία από την πλευρά της κυριαρχίας. Ούτε μπορούν να αποτρέψουν την αμφισβήτησή της (τουλάχιστον όχι ακόμη) με ένα πλήρη ολοκληρωτικό τρόπο. Όμως, η κατεύθυνση έχει δοθεί. Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία.
Από αναρχική σκοπιά είναι δεδομένο και επιβεβαιωμένο, από την πολύχρονη πορεία και ιστορική καταγραφή των απελευθερωτικών αγώνων, πως η Ελευθερία αναδεικνύεται και διασφαλίζεται μέσω της ελευθερίας.
Αυτή είναι μια θεμελιακή αναρχική άποψη. Και αυτή η διασφάλιση συνδέεται με την δραστήρια αντιμετώπιση των διάφορων ζητημάτων που υπάρχουν ή που προκύπτουν με συνεχή δράση, με άποψη, με ανάλυση και με επιχειρήματα που δεν επιδιώκουν να εγκλωβίσουν και να αποστειρώσουν την δυνατότητα των ανθρώπων να αντιληφθούν, να αποκομίσουν εμπειρίες, να αποκτήσουν άποψη και να έχουν μια θεώρηση της πραγματικότητας, σε όλες της τις δυνατές διαστάσεις.
Η αναρχική θεώρηση δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί και να προβάλλει λογικές, καταστάσεις και πρακτικές εξουσιαστικές. Εφ’ όσον η ελευθερία δημιουργεί ελευθερία, γνωρίζουμε πως και η εξουσία γεννά εξουσία. Όταν, λοιπόν, επιχειρείται η υπεράσπιση ενός συστατικού της ελευθερίας, όπως είναι π.χ. η γνώμη ή άποψη, χρησιμοποιώντας εξουσιαστικές μεθόδους και πρακτικές, τότε αυτόματα αναιρείται το ελεύθερο.
Επειδή η προπαγάνδα πάντα απευθύνεται στο συναίσθημα, προσπαθώντας να το διεγείρει, έτσι ώστε να μπλοκάρει και να θολώσει τη σκέψη, να σκλαβώσει το πνεύμα, πολλές φορές οι άνθρωποι υποκύπτουν στις προπαγανδιστικές σειρήνες τις εξουσίας. Κτυπάει στα κατώτερα ανθρώπινα συναισθήματα η φράση π.χ. ΚΑΜΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, η οποία επανειλημμένα έχει διατυπωθεί σε συνθήματα στο διαδίκτυο, σε γραπτά κ.λπ.
Αλλά, έχει αποδειχθεί από την επειρία των απελευθερωτικών αγώνων πως όσοι υποστηρίζουν τέτοιες λογικές και πρακτικές, θα είναι, δυστυχώς, οι πρώτοι που θα υποστούν τις συνέπειες.
Πόσο εύκολα μπορεί να υποκύψει κάποιος στο πειρασμό να δεχτεί πως πρέπει να απαγορευτούν τα εθνικιστικά βιβλία και να φυλακιστούν οι συγγραφείς τους. «Άλλωστε δεν έχουν κάνει τόσα εγκλήματα; Γιατί να τους αφήσουμε να λένε τη γνώμη τους;», θα αναρωτηθεί κάποιος. Πίσω, όμως, από την «εύλογη» απάντηση υπάρχει η άρνηση της απελευθερωτικής διεργασίας.
Στη βάση, λοιπόν, της αναρχικής απελευθερωτικής διεργασίας, η γνώμη αντιμετωπίζεται με γνώμη, το επιχείρημα με το επιχείρημα, το έντυπο με έντυπο, η γροθιά με τη γροθιά και σε κάθε περίπτωση η ελευθερία υπερασπίζεται με όρους απελευθερωτικούς.
Όταν αντιλαμβάνεται κάποιος για πρώτη φορά αυτή τη διατύπωση-αποστροφή για την στέρηση ελευθερίας στους εχθρούς της, είναι ενδεχόμενο, παρασυρμένος από τη φόρτιση που περιέχει αυτή η διατύπωση, να μην «πιάσει» το νόημα της. Κι όμως αυτό που περικλείεται είναι ισχυρότερο από αυτό που φαίνεται. Η εξουσιαστική υπεράσπιση της ελευθερίας κατασκευάζει μια άλλου τύπου τυραννία.
Είναι τελείως αντίθετο με την αναρχική θεώρηση το τρέξιμο και ο πρακτικισμός χωρίς μια διεισδυτική κατανόηση του λόγου ο οποίος θα βρίσκεται σε αρμονία με τις πράξεις. Δεν συμβαδίζει, για παράδειγμα, με την αναρχική οπτική, αλλά ούτε και με την πραγματική διάσταση ενός αγώνα σε μια πορεία αλληλεγγύης σε φυλακισμένους να υιοθετείται το σύνθημα «Έξω οι κρατούμενα από τις φυλακές μέσα οι μπάτσοι κι οι δικαστές». Αυτό είναι μια πραγματικότητα του παρελθόντος. Μπορεί η επανάληψη να μη γίνεται πάνω στον ίδιο «δρόμο», όμως η κεντρική ιδέα είναι δυνατόν να αναπαράγεται (και αυτό συμβαίνει) με πολλούς άλλους εξουσιαστικούς τρόπους.
Είναι στη ιδιοσυστασία της αριστεράς, κομμουνιστικής και μη (με την οποία δεν ταυτίζεται ούτε σχετίζεται η αναρχική προοπτική), να διατυμπανίζει τέτοιου είδους λογικές, επειδή είναι εξουσιαστική και ο προσανατολισμός της είναι κρατιστικός. Άλλωστε, δεν διαθέτει και τα ουσιαστικά προσόντα ώστε να μπορεί να ανεχτεί την απελευθερωτική διάσταση των πραγμάτων.
Οι αναρχικοί, όμως, επιδιώκουμε πολύ διαφορετικά πράγματα και με εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Από τη στιγμή που δεν αναγνωρίζεται σε κάποιους η αυθεντία, με την έννοια της απόλυτης εξουσίας στη γνώση, στα πράγματα και στους ανθρώπους θα πρέπει να δεχθούμε πως ο πόλεμος στον τομέα των απόψεων είναι πολύ πιο σημαντικός. Ένας αποτελεσματικός πόλεμος, σ’ αυτή τη βάση, δίνει μια ουσιαστική προοπτική στις επιτυχίες που θα υπάρξουν στα οδοφράγματα. Σε αντίθετη περίπτωση κατασκευάζονται «Πύρρειες νίκες».
Από την αναρχική απελευθερωτική οπτική και δράση δεν υπάρχει κάποιος λόγος που να συνηγορεί σε γρήγορα αποτελέσματα που δεν θα στηρίζονται σε καθοριστικές και θεμελιακές απόψεις και θεωρήσεις. Ακόμα κι αν οι εξουσιαστές και το κράτος χρησιμοποιούν καταιγιστικά τα μέσα επιβολής, δεν σημαίνει πως θα πρέπει να τους μιμηθούμε.
Έχει τεράστια σημασία να μην πορευόμαστε στο μονοπάτι της επιβολής των απόψεων, αλλά της ανάδειξης των τρόπων και των διεργασιών που συμβάλλουν στη συνεννόηση και την αναγνώριση των δυνατοτήτων των ανθρώπων να κατανοήσουν και να συμμετέχουν στην απελευθερωτική διεργασία με επίγνωση τόσο των σκοπών όσο και των μέσων. Οι εξουσιαστικές μέθοδοι και πρακτικές μπλοκάρουν, στεγανοποιούν και πολώνουν πάνω σε δογματικές και σίγουρα αμφίπλευρα λαθεμένες θέσεις και οπτικές. Πέραν τούτου, η υπεράσπιση της ελευθερίας με εξουσιαστικούς τρόπους ανασυγκροτεί την εξουσία που παίρνει άλλη μορφή και όνομα χωρίς όμως να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 98, Οκτώβριος 2010