Ο «καπιταλισμός της παρακολούθησης», η αμφιλεγόμενη λογοδοσία και τρόποι διεξόδου
Η βάση της google στη Νέα Υόρκη, φωτογραφία Pressenza.
Αυτό που κυρίως συμβαίνει με το σήμερα του καπιταλισμού, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον: πιστεύουμε ότι απολαμβάνουμε ατομικές ελευθερίες, ακριβώς τη στιγμή που παρακολουθούμαστε περισσότερο από ποτέ. Δεκάδες οθόνες χρήσης αναδεικνύουν την προσωπική πληροφορία. Ο ψηφιακός κόσμος κόβεται και ράβεται στα μέτρα μας, με σκοπό να επιτευχθούν οι καλύτερες δυνατές πωλήσεις που αφορούν «όλα όσα έχουμε πραγματικά ανάγκη». Μέσον επίτευξής τους; οι ψηφιακοί αλγόριθμοι, αλλά και προσωπικές συνομιλίες, με τις οποίες εμείς τροφοδοτούμε τις εταιρίες απλόχερα. Μια δική μας φωτογραφία στο instagram δίνει εξαιρετική πληροφορία, που μεταφράζεται αυτόματα σε πολιτική πώλησης.
Η ομάδα του Wikileaks, ως γνωστόν, διέρρευσε στη δημοσιότητα οχτώμισι χιλιάδες μυστικά έγγραφα από πηγές της CIA. Μια από τις αποκαλύψεις τους ήταν ο Αγγελος που θρηνεί, έργο γνωστότερο ως Weeping Angel. Η Samsung, κατασκεύασε το 2015 έξυπνες συσκευές τηλεόρασης που ενώ τις έχεις στο off, δεν κοιμούνται αλλά καταγράφουν συνομιλίες, οι οποίες αναλόγως το ενδιαφέρον στέλνονται στην CIA και την MI5 μέσω ίντερνετ και ενός κρυφού σέρβερ. Όταν το θέμα έγινε γνωστό, η νοτιοκορεατική εταιρία αρκέστηκε να δηλώσει: «Η προστασία της ιδιωτικότητας των πελατών μας και της ασφάλειας των συσκευών μας είναι υψηλές προτεραιότητες για την Samsung. Λάβαμε γνώση για την αναφορά που διέρρευσε και εξετάζουμε το θέμα.»
Λίγο μετά ήρθαν οι αποκαλύψεις του Christopher Wylie, πληροφοριοδότη δημοσίου συμφέροντος, που εξέθεσε τον τρόπο που δούλεψε η Cambridge Analytica με το Facebook κατά την προεκλογική εκστρατεία του σημερινού Προέδρου της Αμερικής, D. Trump. O Wylie μίλησε για την πώληση προσωπικών δεδομένων 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook στην CA με σκοπό την επιρροή τους ενόψει των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ του 2016. Μέσο επίτευξης αυτής της επιρροής; η παραγωγή μαζικών αλλά και στοχευμένων fake news.
Ο όρος «Καπιταλισμός της παρακολούθησης», ανήκει στην επίτιμη καθηγήτρια της οικονομικής σχολής του Χάρβαρντ, Shoshana Zuboff. Τον συστήνει στο ευρύ κοινό μέσα από το βιβλίο της «The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power», χρησιμοποιώντας την μνημειώδη φράση: δεν αναζητάς εσύ στην google, η google αναζητά σε σένα. Πώς προστατευόμαστε από αυτό; την ρωτά η δημοσιογράφος του Democracy Now! Η Zuboff απαντά: «Υπάρχουν 16 απαντήσεις πάνω πάνω στη λίστα μου. Μερικές όμως είναι πολύ σημαντικές: Η πρώτη αφορά το μέγεθος της άνγοιάς μας. Κλειδί αυτής της μεθοδολογίας είναι πως όλο αυτό γίνεται μυστικά. Τα ψηφιακά συστήματα που υποστηρίζουν αυτή την πολιτική είναι φτιαγμένα να προσπερνούν το δικαίωμά μας να λέμε Ναι ή Όχι. Μας κλέβουν το δικαίωμα του να αντιμαχόμαστε αυτή την πολιτική. Αν θέλουμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας θα πρέπει να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Η κατανόηση είναι δύναμη. Το να το ονομάσουμε αυτό που συμβαίνει, είναι δύναμη. Μόλις κατανοήσουμε ότι έχουμε να κάνουμε με οικονομική λογική και όχι ψηφιακή τεχνολογία, πάμε στο δεύτερο σημείο: πρέπει να σκεφτούμε σχέδια εκδημοκρατισμού των θεσμών μας, που επιτρέπουν αυτές τις πρακτικές.» Δείτε όλο το βίντεο στα αγγλικά:
Η Google αρχικά, η Facebook, η Microsoft και άλλες εταιρίες που δημιούργησαν και καρπώνονται αυτή την οικονομική λογική, είναι οργανισμοί που γνωρίζουν τα πάντα για εμάς ενώ αναλογικά εμείς ξέρουμε απειροελάχιστα για εκείνες.
YouTube: πολιτική εταιρικής κοινωνικής ευθύνης;
Η YouTube έχει εδώ και καιρό ξεκινήσει να διακηρύττει μια εταιρική πολιτική ευθύνης απέναντι στον ακραίο λόγο, τη βία και τη διάκριση, προσπαθώντας να πείσει το κοινό ότι θα το προφυλάξει από φασιστικό, ακραίο και ναζιστικό περιεχόμενο. Παρόλα αυτά φαίνεται να μη θέλει να την επιβάλλει. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, τον Απρίλιο του 2019, η YouTube κερδίζει εκατομμύρια από τα βίντεο που δημιουργούν ακροδεξιές και φασιστικές ομάδες και άτομα, βρίσκονται μάλιστα στην ίδια κερδοφόρα κατηγορία με τη μουσική, τα αθλήματα και τα βιντεοπαιχνίδια. Τρανταχτή είναι η περίπτωση του δημοσιογράφου του Vox, Carlos Maza, που δέχεται διαρκές bulling και επίθεση από τον ακροδεξιό Steven Crowder, με βίντεο που ανεβάζει στο YouTube, επιθέσεις που τροφοδοτούν σειρά από ομοφοβικά φανατικά σχόλια στους λογαριασμούς του Maza, κάθε φορά που ο Crowder «βγαίνει στον αέρα».
Τα περιστατικά σαν του Maza λογαριασμών που το σύστημα εκθέτει ή αδυνατεί να προφυλάξει ή ακόμα στοχεύει να καταργεί χωρίς επαρκείς δικαιολογίες, γιατί περιγράφουν την καθημερινοτητα κάπως διαφορετικά από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, καταγράφονται καθημερινά και στο YouTube και στο Vimeo και εν γένει στα εταιρικά κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Κατά συνέπεια έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για το αν τελικά και με ποιον τρόπο οι κολοσσοί αυτοί πρέπει και γίνεται να λογοδοτούν στους χρήστες τους αλλά και στην κοινωνία. Δεδομένου ότι μονομερώς ορίζονται οι όροι της «συνεργασίας», οι χρήστες δεν έχουν καμία δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τις απρόσωπες εταιρικές υπερδομές, ούτε και να αποτανθούν κάπου που να μπορούν να ασκήσουν έλεγχο, ούτε να υπάρχουν απτά αποτελέσματα ως προς την καταδίκη της στρατηγικής αυτών των εταιριών, το ερώτημα παραμένει και ωριμάζει: ήρθε ο καιρός να αποχωρήσουμε μαζικά, αναζητώντας μηχανές αναζήτησης, πλατφόρμες επικοινωνίας και σημεία φιλοξενίας των οπτικοακουστικών παραγωγών μας, που να έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά;
Υπάρχουν επιλογές;
Ένα μας κλικ είναι μια πάναπλη κίνηση που κάνουμε δεκάδες ή εκατοντάδες φορές καθημερινά ανάλογα τη δουλειά και τα ενδιαφέροντά μας. Σε αυτή την απλή κίνηση πρέπει να δοθεί η απαραίτητη αξία.
Ένα πρώτο σημαντικό βήμα είναι να ξεκινήσουμε να κάνουμε (τουλάχιστον παράλληλη) χρήση εναλλακτικών της google μηχανών αναζήτησης. Εδώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα λίστα. Αν κάνοντας χρήση αυτών των μηχανών αναζήτησης δεν βρούμε αυτό που ψάχνουμε αλλά το βρούμε με διαφορετικό εναλλακτικότερο τρόπο, να το μοιραστούμε με άλλους/ες χρήστες/στριες ώστε να αποφευχθεί, κατά το δυνατόν, να ξαναπέσει κανείς στη μηχανή αναζήτησης της google.
Ως προς την αποφυγή συσκευών που έχουν πάνω τους λογισμικό Microsoft υπάρχουν δυνατότητες να αλλάξουμε λογισμικό και υπάρχουν ανεξάρτητοι οργανισμοί που μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτό. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε όμως ότι πλέον υπάρχουν και εταιρίες κοινωνικού προσανατολισμού, που δημιουργούν κινητά, USB, σταθερούς και φορητούς υπολογιστές με διαφορετική νοοτροπία.
Σε προηγούμενo άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Pressenza έγινε αναφορά σε εναλλακτικές προτάσεις των YouTube, Vimeo και DailyMotion.
Πολλές και ενδιαφέρουσες εταιρίες προσφέρουν ασφαλέστερες φιλοξενίες για τη δημιουργία προσωπικών ή εταιρικών λογαριασμών αλληλογραφίας από την google ή την yahoo.
Τέλος μερικοί φορείς δημοσίου συμφέροντος, όπως για παράδειγμα κοινότητες και δήμοι, με πρωτοπόρο για μια ακόμα φορά το Δήμο της Βαρκελώνης, κάνουν χρήση ανοιχτής συνεργατικής πλατφόρμας για να διαβουλεύονται με τους κατοίκους τους. Με αυτόν τον τρόπο δεν πραγματώνεται μόνο η νοοτροπία της διαβούλευσης που είναι πολύ σημαντική για τον εκδημοκρατισμό των θεσμών, αλλά γίνεται μέσω πλατφόρμας ανοιχτού κώδικα που βοηθά στην καλλιέργεια της κουλτούρας της ανοιχτότητας.
Πολιτική απόφαση
Θέλουμε να κάνουμε τη δουλειά ή το κέφι μας εξυπηρετώντας κολοσσούς της Wall Street; Αν όχι, πρόκειται για μια απόφαση πολιτική, που έχει κόστος, έχει όμως και οφέλη. Σταθμίζοντάς τα και κάνοντας μια εσωτερική και δημόσια παραδοχή μπορεί να ξεκινήσει το προσωπικό μας πλάνο «απελευθέρωσης». Ποια είναι αυτή η παραδοχή; πριν ξεκινήσουν να κάνουν αγοροπωλησίες με τα δεδομένα μας, φρόντισαν να εθιστούμε σε αυτόν τον τρόπο έκθεσης και επικοινωνίας. Φαίνεται όμως ότι το ρεύμα των ανθρώπων που αναγνωρίζουν την κατάσταση, παίρνουν αποφάσεις και εφαρμόζουν βήματα απελευθέρωσης, αυξάνεται καθημερινά.
ΠΗΓΗ:https://www.pressenza.com
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
