Κατάρ 2022: Το Μουντιάλ της ντροπής και της σκόνης, του Άλεξ Κάντζιας – Ρόντε
Μια ιδιαίτερη περίπτωση διοργανωτή
Κάθε τέσσερα χρόνια οι ποδοσφαιρόφιλοι όλου του κόσμου περιμένουμε με αγωνία την έναρξη του παγκοσμίου κυπέλλου. Ποια άγνωστα ταλέντα θα λάμψουν; Πως θα αποδώσουν οι μεγάλοι αστέρες; Ποια ομάδα θα καταφέρει να κάνει την έκπληξη; Τεράστια ποσά ξοδεύονται κάθε φορά για την αγορά των επίσημων προϊόντων και φανελών, για να συμπληρωθεί το άλμπουμ με τα αυτοκόλλητα, δεκάδες χιλιάδες επιλέγουν ως προορισμό των διακοπών τους την διοργανώτρια χώρα. Αυτή την φορά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Γιατί το Κατάρ δεν είναι μια «φυσιολογική» χώρα. Με έκταση περίπου όσο η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι εξαιρετικά μικρή, εκτιμάται όπως πως διαθέτει τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου, αλλά και μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου. Είναι δηλαδή αφάνταστα πλούσια.
Είναι όμως και μια απόλυτη μοναρχία, χωρίς αντιπολίτευση, ελευθερία του τύπου, ανθρώπινα δικαιώματα, γυναικεία ισότητα ενώ η ομοφυλοφιλία τιμωρείται με φυλάκιση. Από τα περίπου 2,8 εκατομμύρια των κατοίκων μόνο γύρω στις 300.000 διαθέτουν υπηκοότητα, με 10.000 με 70.000 να ανήκουν στην ευρύτερη βασιλική οικογένεια Al Thani, τα μέλη της οποίας κατέχουν κάθε σημαντική θέση. Ο πλούτος της χώρας καταλήγει κατά 25% στον ίδιο τον εμίρη, κατά 25% στην στενότερη και κατά ένα άλλο 25% στην ευρύτερη οικογένεια του, με το υπόλοιπο 25% να πηγαίνει στο Quatar Investment Authority, ένα κρατικό fund υπό τον απόλυτο έλεγχο του εμίρη και της οικογένειας του, η αξία του οποίου εκτιμάται στα 460 δισεκατομμύρια ευρώ. Για το Κατάρ άρα η διοργάνωση πέρα από προσπάθεια αναβάθμισης του διεθνούς του ρόλου είναι και μια ευκαιρία να αξιοποιηθούν τα τεράστια λιμνάζοντα κεφάλαια που διαθέτει. Για τα έργα υποδομής ξοδεύτηκαν 220 δις δολάρια, το 2006 στη Γερμανία ήταν «μόλις» 4,3 δις, το 2010 στην Νότιο Αφρική 3,6 δις, το 2014 στη Βραζιλία 15 δις και το 2018 στη Ρωσία 11,6 δις.
Με τα χρήματα του fund αυτού όμως πραγματοποιούντα και τεράστιες επενδύσεις σε μεγάλες πολυεθνικές, μεταξύ άλλων κατέχει το 17% της Volkswagen, το 8% της Deutsche Bank και το 3,7% της Siemens. Καθώς κάθε ξένη εταιρία που δραστηριοποιείται στην χώρα υποχρεούται να έχει Καταριανούς στο διοικητικό της συμβούλιο υπάρχουν καλά αμειβόμενες θέσεις, ενώ όποιος (άνδρας) παντρεύεται παίρνει ως δώρο τόσο χρήματα, όσο και ένα κομμάτι γης για να χτίσει το σπίτι του. Το 2020 η ισοτιμία αγοραστικής δύναμης κάθε γηγενούς ήταν σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 96.607$, μια από τις υψηλότερες του κόσμου. Αυτά τα προνόμια είναι και ο λόγος που το Κατάρ ήταν μάλλον και η μόνη αραβική χώρα που έμεινε ανεπηρέαστη από την «αραβική άνοιξη» του 2011.
Πέρα από έναν σημαντικό αριθμό υψηλόμισθων ξένων «ειδικών», το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αποτελούν οι 1,8 με 2 εκατομμύρια ξένοι εργάτες που δουλεύουν στις οικοδομές, στο λιμάνι, σαν οικιακό προσωπικό κλπ. Προέρχονται κυρίως από την Ινδία, τις Φιλιππίνες, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και το Νεπάλ και υπερχρεώνονται σε γραφεία ευρέσεως εργασίας που αναλαμβάνουν να τους μεταφέρουν στο εμιράτο. Στο οποίο, όπως και σε άλλες χώρες του Κόλπου, επικρατεί το σύστημα Καφάλα, βάσει του οποίου ο εργαζόμενος απαγορεύεται να αλλάξει εργοδότη ή να εγκαταλείψει την χώρα χωρίς την έγγραφη άδεια του. Η εργάσιμη ημέρα δεν έχει συγκεκριμένη διάρκεια, στις οικοδομές φτάνει τις 14 ώρες χωρίς διάλλειμα και νερό, χωρίς ρεπό, και αυτά σε ένα από τα ξηρότερα μέρη του πλανήτη, το καλοκαίρι η θερμοκρασία ξεπερνά τους 45 Co, η βροχόπτωση είναι μόλις 74 χιλιοστά/τμ. το χρόνο (στην Ελλάδα είναι 652). Συχνά ακόμα και αυτοί οι πενιχροί μισθοί των 280€ δεν καταβάλλονται, ενώ το οικιακό προσωπικό βρίσκεται απροστάτευτο απέναντι στην κακοποίηση από τον εργοδότη. Οι μετανάστες δεν μπορούν να κινούνται ελεύθερα, διαβιώντας σε πανάθλια καταλύματα, κυρίως στη βιομηχανική ζώνη της πρωτεύουσας Ντόχα, χωρίς κουζίνες, πλυντήρια, κλιματισμό και κοινόχρηστους χώρους, ενώ κατά την διάρκεια της πανδημίας φυλακίστηκαν ουσιαστικά σε αυτά, χωρίς φαγητό, χρήματα και περίθαλψη,
Η γεωγραφική του θέση ανάμεσα στις δύο ισχυρές χώρες της περιοχής, τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν «αναγκάζει» το Κατάρ να επιδιώκει να τα έχει καλά με όλους: διατηρεί σχέσεις τόσο με το Ιράν και τους αδερφούς μουσουλμάνους, όσο και με τις ΗΠΑ, φιλοξενώντας μεγάλη στρατιωτική τους βάση που «στοχεύει»… το Ιράν! Η βάση αυτή αξιοποιήθηκε και στον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν και της «ισλαμιστικής τρομοκρατίας», βασικός χρηματοδότης της οποίας βέβαια είναι το ίδιο το Κατάρ. Κατά την διάρκεια της αμερικανικής κατοχής πολλοί υψηλόβαθμοι Ταλιμπάν φιλοξενούνταν στο εμιράτο, ενώ μετά την επικράτηση των ομοϊδεατών τους επέστρεψαν πίσω στην χώρα τους με την Qatar Airways, η οποία μετέφερε και δεκάδες χιλιάδες Αφγανούς που έκαναν το αντίθετο δρομολόγιο. Η χώρα προσπαθεί επίσης να κατοχυρωθεί ως διαμεσολαβητής, φιλοξενώντας διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών του Σουδάν, του Λιβάνου, κ.α. Καταφέρνει έτσι να έχει μεγάλη διεθνή επιρροή, ένας από τους λόγους που απέτυχε και το μποϋκοτάζ που επιχείρησαν εναντίον του τα περισσότερα αραβικά κράτη το 2017, κατηγορώντας το ότι χρηματοδοτεί την τρομοκρατία.
Χρήμα, εξαγορές και ξέπλυμα…
Στην προσπάθεια αναβάθμισης του διεθνούς του ρόλου το Κατάρ διοργάνωσε τις τελευταίες δεκαετίες πάνω από 500 μεγάλα αθλητικά γεγονότα. Η ανάληψη όμως του Μουντιάλ ήταν σκανδαλώδης από κάθε άποψη. Καταρχάς η χώρα δεν διαθέτει καμία ποδοσφαιρική παράδοση, η εθνική της ομάδα έδωσε τον πρώτο της αγώνα μόλις το 1970 και πολλά ματς του πρωταθλήματος διεξάγονται μπροστά σε λιγότερους από 50 φιλάθλους. Ο φάκελος της συγκεκριμένης υποψηφιότητας ήταν ο χειρότερος από όλους: σήμερα ξέρουμε πως στην τελική ψηφοφορία τον Δεκέμβρη του 2010 όπου το Κατάρ επιλέγει με ψήφους 14 – 8 έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών τουλάχιστον 3 από τους 14 αυτούς εκλέκτορες είχαν εξαγοραστεί. Καθοριστική ήταν και η συμβολή του Γάλλου προέδρου της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας Michel Platini που εξασφάλισε και τις τέσσερις ψήφους των Ευρωπαίων της επιτροπής (στη συνέχεια ο γιός του έτυχε να βρει δουλειά στο καταριανό fund) αλλά και της γαλλικής κυβέρνησης.
Η οποία και αυτή έτυχε να εξασφαλίσει μερικά πλουσιοπάροχα συμβόλαια για την βιομηχανία της (Rafale κ.α.) αλλά και την εξαγορά της αγαπημένης ομάδας του προέδρου Nikolas Sarkosi, της Paris Saint Germain, έπειτα από δική του απαίτηση. Από τότε η ομάδα έχει ξοδέψει γύρω στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ για μεταγραφές και αν ο Neymar με την Βραζιλία ή ο Messi με την Αργεντινή κατακτήσουν το κύπελλο θα είναι και λίγο σαν να το κατακτά μαζί τους και ο εργοδότης τους, δηλαδή το ίδιο το Κατάρ. Αλλά όπως αποκάλυψε και ο Observer και Βρετανοί βουλευτές δέχτηκαν «δώρα» ώστε να μιλούν ευνοϊκά για το Κατάρ. Στο sportswashing αυτό συμμετέχει και ο David Beckam, ο οποίος σύμφωνα με το δεκαετές συμβόλαιο που έχει υπογράψει λέγεται πως θα λάβει 180 εκατομμύρια ευρώ για να διαφημίσει (ξεπλύνει) τη χώρα.
Η εμπλοκή του Κατάρ με το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο δεν περιορίζεται βέβαια μόνο στην Paris. Η Qatar Airways είναι χορηγός πολλών μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων, όπως της Μπάγερν και της Μπαρτσελόνα, ενώ ήταν και επίσημος χορηγός του προηγούμενου ευρωπαϊκού πρωταθλήματος. Το τηλεοπτικό δίκτυο beIN δίνει τρελά ποσά για την αγορά των τηλεοπτικών δικαιωμάτων διοργανώσεων όπως της αγγλικής Premier League (500εκ δολάρια για τριετές συμβόλαιο αποκλειστικής μετάδοσης των αγώνων σε όλη τη Μέση Ανατολή) και του Τσάμπιονς Λιγκ, καταφέρνοντας να ασκεί έτσι τεράστια επιρροή και στους υπόλοιπους συλλόγους. Μετά την «διαπίστωση» της FIFA ότι δεν είναι δυνατή η διεξαγωγή Μουντιάλ υπό τέτοιες συνθήκες καλοκαίρι και το Κατάρ κινδύνευε να χάσει την διοργάνωση κατάφερε έτσι να εξασφαλίσει την διακοπή των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων προκειμένου να γίνει – για πρώτη φορά στα χρονικά – το χειμώνα. Οι θερμοκρασίες βέβαια θα είναι και τότε ιδιαίτερα υψηλές, κάτι που αναγκάζει τους διοργανωτές να βάλουν… κλιματισμό στα γήπεδα, σπαταλώντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Κάποια από αυτά θα αποσυναρμολογηθούν μετά το πέρας της διοργάνωσης, άλλα αλλάξουν χρήση και στα υπόλοιπα θα μειωθεί σημαντικά η χωρητικότητα τους. Άλλωστε βρίσκονται και πάρα πολύ κοντά το ένα στο άλλο.
…αλλά και λίγο ποδόσφαιρο
Το Κατάρ βέβαια δεν θέλει να «σκορπάει» μόνο λεφτά, θέλει να παίξει και το ίδιο μπάλα. Για το σκοπό αυτό δημιούργησε το 2004 την ακαδημία Aspire, η οποία έχει αναπτύξει ένα εκτενέστατο δίκτυο σκάουτινγκ, με το οποίο εντοπίζει πολλούς φέρελπις παίχτες ηλικίας κυρίως 11 ετών, ιδίως από Αφρική, Λατινική Αμερική και νοτιοανατολική Ασία τα οποία καλεί να μετακομίσουν στο Κατάρ ώστε να λάβουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και να ενταχθούν κάποια στιγμή στις τοπικές ομάδες. Ταυτόχρονα έχει καταφέρει να αναδείξει και εγχώρια ταλέντα: από τους 26 παίχτες της τωρινής εθνικής ομάδας 13 είναι γεννημένοι στο Κατάρ, 10 στο εξωτερικό, ενώ μόλις 3 δεν είχαν κανένα δεσμό με την χώρα πριν έρθουν να παίξουν στο εγχώριο πρωτάθλημα (και πολιτογραφηθούν). Οι παίχτες αυτοί μεγάλωσαν ποδοσφαιρικά μαζί και αποτελούν ένα σφιχτό σύνολο, κάτι που επιβεβαιώνει και η κατάκτηση του ασιατικού κυπέλλου εθνών το 2019. Όχι και άσχημα για μια χώρα που διαθέτει μόλις 7.500 ποδοσφαιριστές με δελτίο…
Εργατικά δυστυχήματα, ανθρώπινα δικαιώματα και ακόμα περισσότερο χρήμα
Όταν ανέθετε την διοργάνωση του Μουντιάλ στο Κατάρ η FIFA δεν έδειξε κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των συνθηκών εργασίας, ούτε έθεσε σαν προϋπόθεση την πραγματοποίηση ουσιαστικών αλλαγών στους τομείς αυτούς. Στη συνέχεια βέβαια οι αντιδράσεις την ανάγκασαν να προσποιηθεί ότι τουλάχιστον ασκεί πιέσεις για να βελτιωθεί η κατάσταση. Σήμερα πάντως ο Sepp Blatter, ο πρόεδρος που ανέθεσε στο Κατάρ το Μουντιάλ και αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τον θώκο του το 2015 (μετά από 17 ολόκληρα χρόνια) μετά τις έρευνες της αστυνομίας στα κεντρικά της γραφεία στη Ζυρίχη για διαφθορά, σήμερα λέει πως «η επιλογή του Κατάρ ήταν λάθος». Αντίθετα ο τωρινός της πρόεδρος Gianni Infantino δηλώνει πεπεισμένος πως αυτό θα είναι «το καλύτερο Μουντιάλ όλων των εποχών».
Άλλοι πάλι αξιωματούχοι της δηλώνουν πως ήδη το Κατάρ «έχει κάνει άλματα» αναφορικά με αυτά τα ζητήματα. Στην πραγματικότητα βέβαια σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει για τις δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που εργάζονται υπό απάνθρωπες συνθήκες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις περισσότεροι από 6.500 εργάτες έχουν πεθάνει από τις συνέπειες τραυματισμών, υπερκόπωσης και κακών συνθηκών διαβίωσης, το ίδιο το Κατάρ αποδέχεται μόλις… 3 θανάτους. Και το γεγονός πως η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) των Ηνωμένων Εθνών, η οποία μόλις το 2018 άνοιξε γραφεία στο εμιράτο αφού πρώτα αποδέχτηκε όλες τις προϋποθέσεις λειτουργίας που της έθεσε, μαζί με25 εκατομμύρια δολάρια ως «επίσημη χρηματοδότηση», σίγουρα δεν αυξάνει την αισιοδοξία μας πως κάτι θα βελτιωθεί.
Το ίδιο και οι δηλώσεις του εμίρη που καλεί σε «σεβασμό της κουλτούρας μας» ή του Khalid Salman, εκ των πρεσβευτών της διοργάνωσης, που πρόσφατα χαρακτήρισε την ομοφυλοφιλία ως «ζημιά στο μυαλό». Χωρίς να ξεχνάμε ότι μέχρι και σχετικά πρόσφατα τέτοιες απόψεις ήταν κυρίαρχες και στην «Δύση» είναι σίγουρα απαράδεκτο οι κορυφές του ποδοσφαιρικού κόσμου να συνδιαλέγονται με τέτοιους ανθρώπους και να κλείνουν το μάτι στα εγκλήματα τους. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η εργατική αξιοπρέπεια δεν έχουν σχέση με την κουλτούρα και είναι οικουμενικά.
Επειδή όμως για κάποιους τίποτα δεν πρέπει να χαλάσει τη γιορτή, και επειδή η αραβική αγορά είναι μεγάλη και σχετικά «παρθένα» η FIFA ζήτησε από τις ομάδες που έχουν προκριθεί να «συγκεντρωθούν μόνο στο ποδόσφαιρό», κοινώς να βγάλουν τον σκασμό. Σαν απάντηση οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες Αγγλίας, Βελγίου, Γερμανίας, Δανίας, Ελβετίας, Νορβηγίας, Ολλανδίας, Ουαλίας, Πορτογαλίας και Σουηδίας με κοινή τους δήλωση επί τοις ουσίας δηλώνουν πως θα συνεχίσουν να θίγουν τα κακώς κείμενα, συμμετέχοντας βέβαια κανονικά στη διοργάνωση. Η εταιρία που «ντύνει» την εθνική Δανίας αποφάσισε το σήμα της πάνω στη φανέλα μόνο να αχνοφαίνεται, ενώ δεύτερη εκδοχή της θα είναι μαύρη, ως ένδειξη πένθους για τους νεκρούς εργάτες. Το αίτημα της ομάδας να προπονείται με μπλουζάκια που θα αναγράφουν «Human rights for all» από την άλλη απορρίφτηκε από την FIFA. Πολλές πόλεις, ιδίως στη Γαλλία (όπως το Παρίσι, η Μασσαλία, η Λιλ και το Στρασβούργο) έχουν ανακοινώσει πως δεν θα στήσουν γιγαντοοθόνες για την δημόσια προβολή των αγώνων. Αλλά και ορισμένοι ποδοσφαιριστές, όπως ο Leon Goretzka της Γερμανίας, και προπονητές όπως ο Gregg Berhalter των ΗΠΑ και ο Louis van Gaal της Ολλανδίας έχουν ασκήσει κριτική. Το θάρρος να πει ότι δεν θα συμμετάσχει στην διοργάνωση δεν το βρήκε μέχρι σήμερα κανένας. Το αν κάποιοι προβούν σε «ακτιβισμούς» κατά την διάρκεια του τουρνουά μένει να το δούμε.
Η μπάλα στους φιλάθλους
Φυσικά αυτοί που κυρίαρχα αντιδρούν είναι οι οπαδοί: σε πολλά γήπεδα υψώνονται πανό εναντίον της διοργάνωσης ενώ κατά την διάρκεια της προγραμματίζονται και κινητοποιήσεις. Στη Γερμανία μια πλατιά πρωτοβουλία οπαδών ζητά από την ομοσπονδία να μποϊκοτάρει τη διοργάνωση, ενώ στη συνέλευση μελών της Μπάγερν Μονάχου η διοίκηση αποδοκιμάστηκε για τις σχέσεις της με το εμιράτο. Σε έρευνα μεταξύ 5.000 οπαδών όλων των ηλικιών το 78% δήλωσε ότι δεν νιώθει καμία προσμονή για την διοργάνωση, το 65% ότι δεν θα την παρακολουθήσει ενώ μόλις ένα 3,7% ότι θα πάει σε εκδηλώσεις public viewing. Το 66% μάλιστα τάσσεται υπέρ του να μποϋκοτάρει η εθνική Γερμανίας το Μουντιάλ. Σε άλλη έρευνα για λογαριασμό της δημόσιας τηλεόρασης ένα 56% δηλώνει πως δεν θα δει κανέναν αγώνα και ένα 15% πως θα δει λιγότερους αγώνες από ότι στην προηγούμενη διοργάνωση. Το ενδιαφέρον των ευρωπαίων φιλάθλων να ταξιδέψουν στο Κατάρ μοιάζει και αυτό περιορισμένο, αλλά καθώς ο κόσμος δεν αποτελείται μόνο από τη Δύση θα πρέπει να δούμε αν η αναμενόμενη αυτή απουσία καλυφθεί από θεατές άλλων χωρών, ιδίως του αραβικού κόσμου, που είναι άλλωστε και η πρώτη φορά που φιλοξενεί την διοργάνωση. Τα ξενοδοχεία του Κατάρ πάντως δεν επαρκούν για να κοιμίσουν τόσους ανθρώπους, γι αυτό και αν χρειαστεί θα επιστρατευτούν ακόμα και κοντέινερ (!) ενώ πολλοί σχεδιάζουν να διανυχτερεύουν σε γειτονικές χώρες.
Ποια στάση πρέπει λοιπόν να κρατήσουμε ως φίλαθλοι αλλά και ως πολίτες; Θα πει κάποιος ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το τουρνουά πραγματοποιείται σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, καθώς υπάρχει το προηγούμενο της Ουρουγουάης (1930), της Ιταλίας (1934) και της Αργεντινής (1978). Ότι πολλά από τα προϊόντα που καταναλώνουμε παράγονται σε δικτατορίες και σε χώρες που δεν ισχύουν τα εργατικά δικαιώματα, η προστασία του περιβάλλοντος κοκ. Το ερώτημα όμως είναι που βάζουμε το όριο ανοχής μας στα «κακώς κείμενα». Και η διαφορά είναι ότι εδώ έχουμε απόλυτη γνώση του τι συμβαίνει. Και πως έχουμε τη δυνατότητα να αντιδράσουμε, μπορούμε να κρατήσουμε κλειστή την τηλεόραση και το πορτοφόλι μας. Γιατί πέρα από την αλληλεγγύη που πρέπει να δείξουμε σε όσους πέθαναν βγάζοντας το ψωμί τους η αύξηση της επιρροής ης συγκεκριμένης χώρας (όπως και των γειτονικών Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων κα.) δεν περιορίζεται μόνο στο ποδόσφαιρο. Επηρεάζει συνολικότερα τις κοινωνίες και τα πολιτικά μας συστήματα, η εξαγορά των αξιωματούχων μας είναι κακή και για τις δικές μας ελευθερίες.
Όμως τι μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένα; Το βασικό είναι να μιλήσουμε.
Να φροντίσουμε κατά την διάρκεια του Μουντιάλ η συζήτηση να επικεντρώνεται περισσότερο στους νεκρούς εργάτες και στη διαφθορά της FIFA και των «top clubs» παρά στα αποτελέσματα των αγώνων και τις αποδόσεις των αστέρων. Να μην αγοράσουμε κανένα προϊόν που σχετίζεται με το παγκόσμιο κύπελλο, να μην δώσουμε ούτε ευρώ στα συνδρομητικά κανάλια που θα μεταδώσουν τους αγώνες. Η FIFA, η εικόνα της οποίας ήδη έχει δεχτεί ένα ισχυρότατο πλήγμα, θα πρέπει να πληρώσει για τις επιλογές της ώστε να σκεφτεί πολύ σοβαρά αν θα ξαναδώσει τη διοργάνωση σε μια τέτοια χώρα. Έπειτα θα πρέπει να ανοίξουμε και την κουβέντα για το τι ποδόσφαιρο θέλουμε, να επιχειρήσουμε να αλλάξουμε τους συσχετισμούς στην κερκίδα, να πετάξουμε έξω από τα σωματεία όσους δεν νοιάζονται για το από πού προέρχονται τα έσοδα τους. Να ασκηθεί πίεση στους ποδοσφαιριστές ώστε να μην μπορούν να υπογράφουν με τόση ευκολία συμβόλαια με χορηγούς που τόσο ξεδιάντροπα καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γιατί οι οπαδοί έχουν δύναμη, μόλις πρόσφατα η κινητοποίηση τους ματαίωσε τα σχέδια των «top clubs» για μια κλειστή ευρωπαϊκή λίγκα, μπορούν να πετύχουν και πολλά περισσότερα.
Κάντε κλικ στο όνομα του αρθρογράφου για να διαβάσετε όλα τα άρθρα του.
ΠΗΓΗ: kommon.gr
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
