Η βύθιση των μεγαλουπόλεων Τάσος Σαραντής
Η πρωτεύουσα της Ινδονησίας Τζακάρτα από το 1947 έως το 2010 βυθίστηκε περισσότερο από τρία μέτρα και μεγάλο μέρος της εξακολουθεί να υποχωρεί περισσότερο από 10 εκατοστά κάθε χρόνο Dreamstime.com
Εκτός από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, παράκτιες περιοχές συνολικού πληθυσμού 150 εκατ. κατοίκων απειλούνται από καθιζήσεις που επιβαρύνονται από την άντληση των υπόγειων υδάτων, του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.
Είναι γνωστό ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από το κλίμα αποτελεί μείζονα απειλή. Ωστόσο η απειλή αυτή είναι λιγότερο γνωστή από την απειλή της βύθισης της στεριάς. Και σε πολλές από τις πιο πυκνοκατοικημένες παράκτιες περιοχές, το έδαφος βυθίζεται ακόμη γρηγορότερα από την άνοδο της θάλασσας.
Για παράδειγμα, τμήματα του Τόκιο βυθίστηκαν κατά 4 μέτρα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, με 2 ή περισσότερα μέτρα βύθισης να αναφέρονται στη Σανγκάη, την Μπανγκόκ και τη Νέα Ορλεάνη. Πρόκειται για μια διαδικασία που είναι γνωστή ως καθίζηση. Η αργή καθίζηση συμβαίνει με φυσικό τρόπο στα δέλτα των ποταμών, αλλά μπορεί να επιταχυνθεί με την άντληση των υπόγειων υδάτων, του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.
Η καθίζηση οδηγεί σε σχετική αύξηση της στάθμης της θάλασσας (αύξηση της στάθμης της θάλασσας συν βύθιση της γης). Καθιστά αλμυρές τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, καταστρέφει κτίρια, προκαλεί εκτεταμένες πλημμύρες και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε απώλεια ολόκληρων παράκτιων περιοχών. Επιπλέον, μπορεί να απειλήσει με πλημμύρες παράκτιες περιοχές, πολύ περισσότερο από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας όπου επικεντρώνονται κυρίως οι επιστήμονες.
Στην πραγματικότητα, ενώ η μέση παράκτια περιοχή βιώνει σχετική αύξηση της στάθμης της θάλασσας μικρότερη από 3 χιλιοστά ετησίως, ο μέσος παράκτιος κάτοικος βιώνει αύξηση περίπου 8 έως 10 χιλιοστά ετησίως. Αυτό συμβαίνει επειδή πάρα πολλοί άνθρωποι ζουν σε δέλτα ποταμών και ειδικά σε πόλεις σε δέλτα που υφίστανται καθίζηση. Αυτό είναι το βασικό εύρημα μιας νέας μελέτης που παρουσιάζεται στο Conservation, όπου οι επιστήμονες ανέλυσαν πόσο γρήγορα βυθίζονται οι πόλεις σε όλο τον κόσμο και σύγκριναν τα στοιχεία με παγκόσμια δεδομένα για τις καθιζήσεις, συμπεριλαμβανομένων λιγότερο πυκνοκατοικημένων ακτών.
Τραγικά παραδείγματα
Στις αντιμέτωπες με καθιζήσεις πόλεις κατοικούν περισσότεροι από 150 εκατομμύρια άνθρωποι στην παράκτια ζώνη – δηλαδή περίπου το 20% των ανθρώπων στον κόσμο που ζουν δίπλα στη θάλασσα. Αυτό σημαίνει ότι η σχετική άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα έχει πιο ξαφνικό και πιο σοβαρό αντίκτυπο απ’ ό,τι είχαν αρχικά υπολογίσει οι επιστήμονες.
Στην πρωτεύουσα της Ινδονησίας Τζακάρτα, που είναι χτισμένη σε χαμηλές εκτάσεις δίπλα στη θάλασσα, κατοικούν 10 εκατομμύρια άνθρωποι. Η άντληση υπόγειων υδάτων ήταν η αιτία που η πόλη βυθίστηκε περισσότερο από τρία μέτρα από το 1947 έως το 2010 και μεγάλο μέρος της εξακολουθεί να βυθίζεται κατά 10 εκατοστά ή περισσότερο κάθε χρόνο. Η καθίζηση δεν συμβαίνει ομοιόμορφα, οδηγώντας σε άνισους κινδύνους που δυσχεραίνουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Σήμερα, τα κτίρια πλημμυρίζουν και εμφανίζονται ρωγμές σε υποδομές που εγκαταλείπονται.
Η Τζακάρτα έχει κατασκευάσει ψηλότερα παράκτια τείχη για να συμβαδίζει με την καθίζηση στην οποία υπόκειται. Ομως, δεδομένου ότι η άντληση υπόγειων υδάτων συνεχίζεται, αυτή η διορθωτική πολιτική μπορεί να διαρκέσει έως ότου προκύψουν ξανά τα ίδια προβλήματα. Και η πόλη πρέπει να συνεχίσει την άντληση, δεδομένου ότι τα υπόγεια ύδατα χρησιμοποιούνται για πόσιμο νερό.
Ετσι, η άντληση νερού, που είναι αναγκαία για την επιβίωση των ανθρώπων, θέτει τελικά τους ανθρώπους σε κίνδυνο από πλημμύρες. Η μάχη ενάντια στην καθίζηση χάνεται αργά, με την κυβέρνηση να προτείνει το 2019 τη μεταφορά της πρωτεύουσας σε μια ειδικά κατασκευασμένη πόλη στο νησί του Βόρνεο, σε απόσταση μεγαλύτερη των 1.000 χιλιομέτρων. Η καθίζηση είναι ένας από τους πολλούς λόγους.
Με μια ραγδαία ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες και σήμερα με πληθυσμό 26 εκατομμυρίων, η Σανγκάη παρουσιάζει μέγιστα ποσοστά καθίζησης περίπου 2,5 εκατοστά ετησίως. Και πάλι, αυτό οφείλεται κυρίως στη μείωση των επιπέδων των υπόγειων υδάτων, στην περίπτωση αυτή χάρη στην αποχέτευση για την κατασκευή ουρανοξυστών, γραμμών μετρό και δρόμων (για παράδειγμα, η «Γραμμή 1» του μετρό, που χτίστηκε τη δεκαετία του 1990, προκάλεσε ταχεία καθίζηση). Εάν δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα προστασίας, έως το 2100 αυτός ο ρυθμός υποχώρησης και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας σημαίνουν ότι ένα κύμα θύελλας θα μπορούσε να πλημμυρίσει περίπου το 15% της πόλης.
Και στη Νέα Ορλεάνη, η αποστράγγιση βύθισε την πόλη αφήνοντας περίπου τη μισή κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Οταν ο τυφώνας «Κατρίνα» παραβίασε τα αναχώματα το 2005, η πόλη δεν είχε καμία πιθανότητα. Ο τυφώνας προκάλεσε ζημιές τουλάχιστον 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων και έπληξε ιδιαίτερα την αφροαμερικανική κοινότητα της πόλης. Περισσότεροι από 1.570 άνθρωποι πέθαναν στην Πολιτεία της Λουιζιάνα.
Τα θαλάσσια τείχη
Τι μπορεί να γίνει λοιπόν; Σύμφωνα με τους επιστήμονες που διεξήγαγαν την έρευνα, η δημιουργία θαλάσσιων τειχών ή αναχωμάτων είναι μια άμεση λύση. Ομως, αν και σταματούν την είσοδο των νερών, τα προστατευτικά τείχη βυθίζονται επίσης, οπότε πρέπει να είναι πολύ μεγάλα για να είναι αποτελεσματικά μακροπρόθεσμα. Ορισμένες πόλεις έχουν βρει «λύσεις».
Το Τόκιο, για παράδειγμα, κατάφερε να σταματήσει την καθίζηση από το 1960 και μετά χάρη στους ισχυρότερους κανονισμούς για την άντληση νερού, αλλά δεν μπορεί να απαλλαγεί από τον συνολικό κίνδυνο, καθώς τμήματα της πόλης βρίσκονται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Η τολμηρή πρόταση της Ινδονησίας να μετακινήσει την πρωτεύουσα μπορεί να είναι η απόλυτη λύση. Ωστόσο, η αυξημένη αστικοποίηση ιδίως στις περιοχές των δέλτα και η ζήτηση γλυκού νερού σημαίνουν ότι η καθίζηση θα παραμείνει πιεστικό ζήτημα τις επόμενες δεκαετίες.
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
