Μουντιάλ και Επιβεβαίωση της Εξουσίας
Είναι η πρώτη φορά ιστορικά που η διοργάνωση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου και γενικά τέτοιου μεγάλου μεγέθους αθλητική διοργάνωση, έχει προκαλέσει τόσες πολλές αντιδράσεις, στα περιορισμένα και ασφαλή πλαίσια δηλώσεων, ανακοινώσεων και δημοσιευμάτων, βέβαια. Τόσα χρόνια, η κριτική και οι δράσεις (βλ. Ολυμπιακοί αγώνες) ενάντια σε τέτοιες εκδηλώσεις, περιορίζονταν στον αναρχικό και αντιεξουσιαστικό χώρο, καθώς και σε χλιαρά δημοσιεύματα στον αριστερόστροφο Τύπο. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στο κράτος του Κατάρ, είναι η επιβεβαίωση πως η «μπάλα» πλέον, τουλάχιστον η απαστράπτουσα πλευρά της, μυρίζει μόνο χρήμα και αίμα, αντί για αέρα είναι φουσκωμένη με διεγερτικές ουσίες, ενίοτε σε τέτοιες μεγάλες εκδηλώσεις έχει την αφή από μπετό και τελικά απέχει παρασάγγας από ένα παιχνίδι που κάποιοι λατρεύαμε ως παιδιά και έφηβοι. Οι υποδομές, ώστε να παιχτεί η μπάλα στο κράτος του Κατάρ, κόστισαν περίπου 200 δις δολάρια. Οι νεκροί μετανάστες εργάτες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των γηπέδων και άλλων υποδομών ανέρχονται σε πάνω από 6.500. Πρόκειται για ανθρώπους από το Νεπάλ, την Ινδία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Κένυα, την Σρι Λάνκα και τις Φιλιππίνες. Στα 10 χρόνια που κράτησαν οι εργασίες, υπολογίζεται πως μια ποδοσφαιρική ομάδα με έναν αναπληρωματικό παίχτη σκοτώνονταν κάθε βδομάδα. Εννοείται πως το Κατάρ αρνείται τις κατηγορίες και κάνει λόγο για μόλις 3 νεκρούς και γι’ αυτό αρνείται να δώσει αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, οι οποίες έχουν οργανωθεί για να βρουν το δίκιο τους. Τα λεφτά, όμως, είναι πολλά και τα συμφέροντα μεγάλα. Ποιος, αλήθεια, θα νοιαστεί για μερικές χιλιάδες φτωχούς ανθρώπους, που έδωσαν και μίζες για να έχουν μια θέση στα κάτεργα του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ;
Η μίζα θανάτου για τα κάτεργα κυμαινόταν από 1.300 μέχρι και 3.000 δολάρια. Οι μετανάστες πωλούσαν ό,τι είχαν, αφού πίστευαν τις βεβαιώσεις των ενδιάμεσων οι οποίοι γύριζαν ακόμα και σε απομακρυσμένες φτωχές περιοχές, τάζοντας λαγούς με πετραχήλια και διαβεβαιώνοντας πως το ποσό αυτό θα το υπερκάλυπταν σε μικρό χρονικό διάστημα με την εργασία που θα έπιαναν στο Κατάρ. Αντ’ αυτού πληρώνονταν με κατώτατο μισθό 225 δολάρια το μήνα, για πολλές επιπλέον ώρες πέραν του 8ωρου, στρυμωγμένοι σε κοντέινερ στην καυτή ατμόσφαιρα του Κατάρ. Μάλιστα, πολλοί μετανάστες πέθαναν λόγω της αποπνικτικής ζέστης. Παρ’ όλα αυτά και ενώ όλος ο πλανήτης μιλάει για τους θανάτους εργατών στο Κατάρ και τις άθλιες συνθήκες εργασίας και διαμονής, η Εύα Καϊλή, αυτό το γελοίο πολιτικά υποκείμενο του ελλαδικού χώρου, έσπευσε να δηλώσει στο ευρωκοινοβούλιο πως το Κατάρ είναι πρωτοπόρο στα εργασιακά δικαιώματα, επικαλούμενη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, που ταυτόχρονα έχει καταγγείλει μαζικούς θανάτους εργατών στη χώρα. Στη δήλωση αυτή, ακόμα και ο Ανδρουλάκης θέλησε να αδειάσει την Καϊλή.[1]
Οι συζητήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας, οι απειλές για ενεργειακά lockdown στα σπίτια και στους δημόσιους χώρους, «για το καλό του πλανήτη και το καλό μας», σε συνδυασμό με την απίστευτη σπατάλη ενέργειας που χρειάστηκε να στηθεί στα πόδια του το εγχείρημα του Παγκοσμίου Κυπέλου στο Κατάρ διαμορφώνουν ένα κακό παραμύθι. Για να καταλάβουμε στο ελάχιστο την σπατάλη ενέργειας που γίνεται στα γήπεδα του Κατάρ και την αντίθεση στο όλο εξουσιαστικό αφήγημα της ενεργειακής κρίσης καθώς και της προστασίας του περιβάλλοντος, να αναφέρουμε πως στα ανοιχτά γήπεδα ποδοσφαίρου έχουν τοποθετηθεί γιγαντιαίες κλιματιστικές μονάδες όπου έχουν την δυνατότητα να ρίχνουν την θερμοκρασία του γηπέδου. Σύμφωνα με τους μηχανικούς των γηπέδων, ενώ οι θερμοκρασίες μπορεί να κυμαίνονται από 45°C έως 50°C, με τον κλιματισμό η θερμοκρασία θα μπορεί πέσει σε ένα εύρος από 18°C έως 24°C. Είναι φανερό, πως όταν οι εξουσιαστές θέλουν, μπορούν να δημιουργήσουν μια «τρύπα μνήμης» κάνοντας να ξεχαστούν όλα τα προηγούμενα αφηγήματα τους που για τον α ή β λόγο θα πρέπει για λίγο να ξεχαστούν. Τι πιο κατάλληλο μέσο για να επιτευχθούν τα παραπάνω, από το θέαμα του ποδοσφαίρου και την παρέλαση «αστέρων» στα γήπεδα και τις οθόνες!
Υποκρισία
Επίσης, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε την υποκρισία που καλύπτει τις αντιδράσεις για το συγκεκριμένο Παγκόσμιο Κύπελο Ποδοσφαίρου. Υποκρισία, γιατί όλες οι διοργανώσεις τέτοιου μεγέθους, κινούνται γύρω από το παλιό αναρχικό σύνθημα των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας: «μίζες, ντόπες και μπετόν, αυτά είναι τα ιδεώδη των Ολυμπιακών». Πολλά λεφτά έχουν δαπανηθεί και για προηγούμενες διοργανώσεις. Η προηγούμενη διοργάνωση στη Ρωσία στοίχησε 11,6 δις, το 2014 και η διοργάνωση της Βραζιλίας στοίχησε 15 δις, την ίδια στιγμή που η φτώχεια και οι αντιθέσεις οργιάζουν στα παραπάνω κράτη. Η ιστορία της FIFA είναι συνυφασμένη με την εξουσία και οι αποφάσεις της για αποκλεισμούς ομάδων ή για διοργανώσεις παγκοσμίων κυπέλων, ακολουθούν τις εκάστοτε επιταγές των εξουσιαστών που είτε θα δώσουν περισσότερα λεφτά (κάτω από το τραπέζι) είτε θα προσφέρουν διάφορα ανταλλάγματα. Το Παγκόσμιο Κύπελο του 1978 έγινε στην Αργεντινή επί δικτατορίας Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα και έγινε εκεί παρά τις αντίθετες φωνές που υπήρχαν, γιατί ήδη η FIFA λειτουργούσε σαν επιχείρηση, με χορηγούς και πελάτες. Ο Βιδέλα ήταν ένας καλό πελάτης ο οποίος έπρεπε να εξυπηρετηθεί και το παγκόσμιο κύπελο ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε το καθεστώς του να δείξει ένα καλό πρόσωπο στον πλανήτη και η FIFA τον βοήθησε σ’ αυτό. Ο τρόπος που κάποιο κράτος καταφέρνει να πάρει μια μεγάλη αθλητική διοργάνωση δεν διαφέρει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Όλα δουλεύουν κάτω από το τραπέζι, με χρήματα, εξυπηρετήσεις και ανταλλάγματα.
Ένα άλλο παράδειγμα από το υποκριτικό και εξουσιαστικό παρελθόν της FIFA είναι και η διεξαγωγή προκριματικών αγώνων για το Παγκόσμιο Κύπελο του 1974 στο Βερολίνο. Το 1973 ο πρόεδρος Αλιέντε ανατρέπεται από τον Πινοσέτ. Η FIFA, την ίδια χρονιά του πραξικοπήματος, διεξήγαγε τους προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου μεταξύ των ομάδων της Σοβιετικής Ένωσης και της Χιλής στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο, στο γήπεδο δηλαδή που η δικτατορία της Χιλής χρησιμοποιούσε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης, βασανίζοντας και εκτελώντας πολιτικούς κρατούμενους. Η Σοβιετική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση της FIFA να φιλοξενήσει τον αγώνα στο Εθνικό Στάδιο, το οποίο το περιέγραψε ως «αρένα εκτελέσεων και βασανιστηρίων». Ωστόσο, η FIFA απέρριψε την πρόταση για αλλαγή της έδρας, επιμένοντας πως το παιχνίδι θα διεξαχθεί στο Εθνικό Στάδιο. Η σοβιετική ομάδα μποϊκόταρε τον αγώνα. Έτσι, η ομάδα της Χιλής έπαιξε χωρίς αντίπαλο. Μέρες πριν από την έναρξη του αγώνα, οι πολιτικοί κρατούμενοι απομακρύνθηκαν από το γήπεδο και το γήπεδο καθαρίστηκε από τα αίματα και ό,τι θα μπορούσε να θυμίζει πως ήταν χώρος φυλακής, βασανισμού και εκτελέσεων. Στη συνέχεια, στις 21 Νοεμβρίου 1973, στο γήπεδο παρουσιάστηκε μόνο η ομάδα της Χιλής, περνώντας έτσι στο Παγκόσμιο Κύπελο του Βερολίνου. Για την ιστορία, στον πρώτο αγώνα της Χιλής στο Παγκόσμιο Κύπελλο, διαδηλωτές διαμαρτυρόμενοι για την Χούντα, εισήλθαν στο γήπεδο και σήκωσαν πανό που έλεγε «Chile sí, Junta no», δηλαδή «Χιλή ναι, Χούντα όχι», γεγονός το οποίο και μεταδόθηκε ζωντανά σε όλο τον κόσμο.
Τέλος, υποκρισία και επιλεκτικότητα είναι και ο αποκλεισμός της ομάδας της Ρωσίας εξ αίτιας της εισβολής και του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν θα αναφερόμασταν καθόλου σ’ αυτό το γεγονός αν ιστορικά, για παράδειγμα, είχαν αποκλειστεί και οι ΗΠΑ μετά την επίθεση στην Γιουγκοσλαβία και αν ήταν αποκλεισμένη στο φετινό Παγκόσμιο Κύπελο και η Σαουδική Αραβία λόγω του μακροχρόνιου πολέμου και του λιμού στην Υεμένη, αλλά και πολλά άλλα κράτη που έχουν βοηθήσει σ’ αυτή την φρίκη, μεταξύ των οποίων και το ελλαδικό κράτος. Οπότε το αντιπολεμικό προφίλ της FIFA είναι υποκριτικό, όπως και όσοι με κοντή μνήμη επικροτούν τέτοιες κινήσεις.
Λαμπόγυαλο τα γήπεδα της «λάμψης»
Φίλαθλοι στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ξηλώνουν το τέρμα του γηπέδου ως αντίδραση στον σικέ αγώνα Παναθηναικού- Ολυμπιακού στις 17/06/1964
Το ποδόσφαιρο έχει απωλέσει εδώ και πολλές δεκαετίες τον όποιο κοινωνικό χαρακτήρα που μπορεί να αντανακλούσε κοινωνικές καταστάσεις τις οποίες μπορεί να εμπεριείχε. Το ποδόσφαιρο του επαγγέλματος, της λάμψης, των υπέρογκων χρηματικών ποσών, των επιχειρήσεων, των χορηγών και τόσων άλλων έξτρα πραγμάτων που ουδεμία σχέση με το άθλημα έχουν. Ίσως η τελευταία αγνή και συγχρόνως άγρια εκδήλωση του κόσμου ενάντια στο παραπάνω σύστημα, το οποίο μόλις είχε αρχίσει να στήνεται δειλά-δειλά στο χώρο του ποδοσφαίρου, ήταν η ένωση των φιλάθλων του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού στο στημένο παιχνίδι στις 17 Ιουνίου το 1964. Οι φίλαθλοι βλέποντας πως το παιχνίδι ήταν στημένο με σκοπό να επαναληφθεί ο αγώνας και να κοπούν εκ νέου εισιτήρια, κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και συγκρούστηκαν με την αστυνομία τραυματίζοντας πέντε αστυνομικούς. Κλείνουμε με ένα απόσπασμα από ένα παλαιότερο κείμενο της Διαδρομής Ελευθερίας, του συντρόφου μας Γιώργου Βλασσόπουλου και με την ευχή τα γήπεδα να αποτελούν χώρους κοινωνικών αντιδράσεων και φόβητρο στην εξουσία, και όχι επιβεβαίωση της, όπως είναι επί το πλείστον σήμερα: «Θυμούνται, κατά καιρούς, και μιλούν για παράγοντες, «παράγκες» κι άλλα παρόμοια. Λες και δεν ξέρουν πως όλα πάνε μαζί. Πως κάθε μηχανισμός θέλει τα απαραίτητα «παράσιτα» για να τον συντηρούν και να τον κάνουν να κινείται καλύτερα. Όταν, όμως, θελήσουν να τον φρεσκάρουν τότε θυμούνται πως όλα αυτά τα κυκλώματα είναι «βλαβερά». Στην πραγματικότητα θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο κινείται ο μηχανισμός τους. Σ’ αυτήν την περίπτωση πρέπει να ανασυνταχθούν και τα παρακυκλώματά του. Εκεί είναι που ξεσπάει ένας άγριος πόλεμος και τότε μιλάνε για κρίση.
Αλλά, το μόνο που φοβούνται, η μόνη κρίση που μπορεί να προκληθεί είναι όταν όλο αυτό το κομμάτι του κοινωνικού χώρου, που έχουν εγκλωβίσει στο τερατούργημα, που χαρακτηρίζεται ποδόσφαιρο (και γενικότερα σ’ ό,τι ονομάζεται αθλητισμός) να ξεπεράσει τις γραμμές που έχουν χαράξει, να ξεχυθούν στα τερραίν και να μετατρέψουν το χώρο σε λαμπόγυαλο».[2]
Ελευθερόκοκκος
[1] Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές ακόμα δεν είχε γίνει η σύλληψη της Καϊλή από την βέλγικη αστυνομία για χρηματισμό από το κράτος του Κατάρ. Μαζί της κατηγορούνται ο σύντροφός της και τα άλλα δύο στελέχη του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, διαφθορά και επιχείρηση νομιμοποίησης μαύρου χρήματος. Προφανώς ο χαρακτηρισμός ως άθλιου πολιτικού υποκειμένου ήταν σωστός, γιατί εκτός των άλλων η Καϊλή ξεστόμιζε αυτές τις αθλιότητες έχοντας χρηματιστεί. Εφόσον το κράτος του Κατάρ χρημάτισε την Καϊλή για να κάνει δηλώσεις υπερ του, φανταζόμαστε σε τι βαθμό έχει χρηματίσει αξιωματούχους της FIFA για να αναλάβει την διοργάνωση του Μουντιάλ.
[2]ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ: ΓΗΠΕΔΟ Ή ΛΑΜΠΟΓΥΑΛΟ; Δημοσιεύθηκε στην αναρχική εφημερίδα ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 4, Ιούνιος 2004.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.232, Δεκέμβριος 2022
ΠΗΓΗ: anarchypress.wordpress.com
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
