Ο ΛΕΝΙΝ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΣΙΑΣ
Για όσους επιθυμούν να εμβαθύνουν στην «ψυχολογία του πλήθους», τα τραγούδια και τα έθιμα των λαών αποτελούν ένα πλούσιο πεδίο για μελέτη.
Στην καταιγίδα της ιστορίας στην οποία βρισκόμαστε, η εξέγερση εμφανίζεται στην ποίηση και το τραγούδι του λαού. Αυτό είναι ένα σύμπτωμα με βαρύνουσα σημασία. Μεταξύ των πιο γνωστών ανατρεπτικών τραγουδιών της εποχής, υπάρχει το τραγούδι «Ο Λένιν είναι Μεσσίας», στο οποίο ο στρατιώτης, η κάτωχρη πόρνη και ο γιος του καταδίκου επικαλούνται τον Λένιν ως «φάρο δικαιοσύνης και ελευθερίας» και άλλα τέτοια γαρνιρισμένα με κλισέ εκφράσεις.
Δεν έχει νόημα να πιέζουμε έναν λαϊκό τραγουδιστή πάρα πολύ σκληρά και, δεδομένων των καλών του προθέσεων και του ζήλου που είναι εμφανής στους στίχους του, μπορούμε εύκολα να τον συγχωρήσουμε για τις αληθινά ποιητικές αμαρτίες του. Αλλά, όπως το βλέπω, πρέπει να εμποδίσουμε την εξάπλωση των τραγουδιών που μπορούν να διαδώσουν ψευδείς έννοιες της επανάστασης. Μια τέτοια ιδέα, μάλιστα, είναι η ίδια που ενθυλακώνεται από το ρεφραίν τού «Ο Λένιν είναι μεσσίας». Έχουμε πάντα την τάση να τονίζουμε την σκέψη και τις πράξεις του ατόμου και όχι της συλλογικότητας και να αντιστεκόμαστε στον άκαμπτο, μονόπλευρο ιστορικό υλισμό εκείνων των μαρξιστών που περνούν από τους δρόμους του ντετερμινισμού και καταλήγουν σε ένα είδος μοιρολατρικής αντιμετώπισης των πράξεων και των ιδεών των ανθρώπων. Όχι ότι αυτό σημαίνει πως ακολουθώντας το δρόμο ενός καθοδηγητή που μετέτρεψε την ιστορία των λαών σε μια συλλογή φανταχτερών ζωών που μείωσαν το αίσθημα μειονεξίας – οι οποίοι είναι καθοριστικοί παράγοντες στην επανάσταση και την εξέλιξη– απέναντι στη μεγαλοφυΐα έργων ηρώων.
Αν, επιπροσθέτως, λάβουμε υπ’ όψη τους απόστολους, τους ήρωες, τους μάρτυρες και τους μεγαλύτερους υποκινητές ιδεών, γνωρίζουμε παρ’ όλα αυτά, όπως επίσης θα πρέπει να γνωρίζουν και οι λαοί, ότι δεν πρέπει να κοιτάζουμε στην κορυφή ενός βράχου ούτε στο ικρίωμα για λύτρωση, αλλά μάλλον στους εαυτούς μας, καθώς το μήνυμα θα είναι σαν το σπόρο που ρίχνεται πάνω σε πετρώδες έδαφος και ανάμεσα σε ζιζάνια, όπως αναφέρεται στην παραβολή του Ευαγγελίου, εκτός αν φτάσει σε μυαλά και σε καρδιές που είναι έτοιμες να το απορροφήσουν και να το κάνουν δικό τους, ως δυναμικό, εκτός εάν οι λαοί έχουν την καλή θέληση και το πνεύμα θυσίας για να το πραγματοποιήσουν.
Πρέπει να αποφεύγουμε μια κατάσταση όπου οι λαοί περιμένουν τον Λένιν σαν κάποιον κόκκινο προφήτη ή περιμένουν έναν άνθρωπο λυτρωτή, με τον τρόπο που οι Ιουδαίοι περιμένουν τον γιο του Θεού, αφού η αναμονή ενός λυτρωτή ισοδυναμεί με σκέψη για λύτρωση ως κάτι που έρχεται από το εξωτερικό και ανεξάρτητα από τη θέληση και τη θυσία εκ μέρους εκείνων που την επιθυμούν.
Οι λαοί δεν έχουν καταλάβει ακόμα ότι δεν περιμένουν την επανάσταση να έρθει. Αν την θέλουμε, την θέλουμε και θα το επιτύχουμε. Το σύνθημα: «Ο Λένιν είναι μεσσίας!» είναι ισοδύναμο με το «Η Επανάσταση είναι μεσσίας!»· και τα δύο είναι ανόητα, έστω και αν έχουν τις ρίζες τους στη μοιρολατρεία των Ιταλών και σε εκείνη την υποκείμενη θρησκευτική αίσθηση προσδοκιών που είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες που διαφυλάσσουν τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων.
Πρέπει να ειπωθεί στον εργαζόμενο ότι ο Λένιν δεν θα διασχίσει τις Άλπεις σαν μια μεγάλη κόκκινη αρκούδα για να ελευθερώσει την Ιταλία, για να δανειστούμε την ήδη στερεότυπη και ατυχή ρητορική φράση που ο Bombacci λατρεύει να επαναλαμβάνει, και ότι δεν πρέπει να περιμένει την επανάσταση να εξαπλωθεί στις Άλπεις με τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι έλπιζαν να απελευθερωθούν από τις στρατιές των ξένων τυράννων, πίσω στις φεουδαρχικές περιόδους, αλλά να θέσουμε τις βάσεις γι’ αυτήν και να την φέρουμε στην Ιταλία με όλη μας τη δύναμη και την δημιουργική μας τόλμη.
Camillo Berneri
[Δημοσιεύθηκε, ανυπόγραφο, στο Il grido della rivolta (Η κραυγή της εξέγερσης), Φλωρεντία, στις 26 Ιουνίου 1920, υπό τον παραπάνω τίτλο. Η απόδοση του κειμένου στον Berneri βασίζεται στους ακόλουθους παράγοντες: ήταν ο κύριος συντάκτης της εφημερίδας που το δημοσίευσε· οι αναφορές στην ψυχολογία των μαζών και οι ιδέες του Carlyle είναι δύο θέματα που ο συγγραφέας ερευνούσε ανέκαθεν· η κριτική στη άποψη «βλέποντας και κάνοντας επανάσταση» ή στον ψευδο-επαναστατισμό εμφανίζεται σε άλλα γραπτά του, επίσης. Στο άρθρο Considerazioni inattuali που δημοσιεύθηκε στο Almanacco social ilustrato pel 1925, ο Berneri, έγραφε: «Ο Μουσολίνι είναι Δούκας λόγω του συνθήματος “Ο Λένιν είναι μεσσίας!„ Η εμπιστοσύνη σε έναν απελευθερωτή αποκαλύπτει έναν τύραννο». [σημείωση από ανατύπωση στην ανθολογία Berneri].
Μετάφραση-απόδοση Π.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 200, Ιανουάριος 2020
ΠΗΓΗ: anarchypress.wordpress.com
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
