Οι τρεις μεθύστακες που άλλαξαν τον κόσμο | Του Περικλή Κοροβέση
Στις 8 Δεκέμβρη του 1991, σε ένα υπέροχο τσαρικό ανάκτορο, προς τα σύνορα της Φινλανδίας, γνωστό στους περίοικους και ως «ανάκτορο των στελεχών», παρατηρείται ασυνήθιστη κίνηση. Καταφτάνουν δεκάδες τεθωρακισμένες λιμουζίνες. Ισχυρότατες στρατιωτικές μονάδες με βαρύ εξοπλισμό αποκλείουν την περιοχή σε ακτίνα δέκα χιλιομέτρων και επιβάλλουν καθολική απαγόρευση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων.
Οι κάτοικοι απορημένοι κλειδαμπαρώθηκαν στα σπίτια τους. Είχαν συνηθίσει βέβαια οι χωριάτες σε τέτοια συμβάντα κάθε φορά που ερχόταν κάποιος υψηλός αξιωματούχος, αλλά σε τέτοια έκταση πρώτη φορά έβλεπαν. Τα ελικόπτερα πετούσαν σε χαμηλό ύψος και αναστάτωναν τα ζωντανά που ούρλιαζαν. Η θερμοκρασία είχε φτάσει στους -42.
Αλλά αυτό δεν εμπόδιζε την ομορφιά του τοπίου που έμοιαζε με καρτ ποστάλ. Και ένας τεράστιος ήλιος χάιδευε το πολικό κρύο και το ’κανε φιλικό. Μέσα στο ανάκτορο η θερμοκρασία ήταν στους 30 βαθμούς, πράγμα που επέτρεπε στις κυρίες να επιδεικνύουν τα ντεκολτέ τους με τα πλούσια ελέη τους.
Σε αυτή τη δεξίωση, που κανείς δεν είχε καταλάβει γιατί γινόταν, είχε μαζευτεί η αφρόκρεμα της νομενκλατούρας. Τα εδέσματα ήταν δημιουργία τριών εκλεκτών σεφ, ενός Ρώσου, ενός Λευκορώσου και ενός Ουκρανού. Η σαμπάνια κυλούσε ποτάμι, η μουσική ήταν μαλακή τζαζ και αυτό βοηθούσε στις διαπραγματεύσεις κάθε είδους. Η ΕΣΣΔ ήταν πια ελεύθερη. Ο κομμουνισμός είχε πέσει. Και τα πάντα ήταν επιτρεπτά.
Στο βάθος της αίθουσας ακούγονταν δυνατές φωνές και βρισιές. Και όλοι αναρωτιούνταν πώς μπόρεσαν αυτοί οι μέθυσοι να περάσουν τις φρουρές και να χαλάσουν αυτή την ωραία γιορτή. Αλλά όταν τους πρόσεξαν καλύτερα κατάλαβαν. Ο πρώτος ήταν ο πρόεδρος της Ρωσίας Γέλτσιν. Ο δεύτερος, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Σούσκεβιτς και ο τρίτος, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Κραβτσούκ. Και οι τρεις τους ήταν τόσο χάλια που τους υποβάσταζαν δύο μπράβοι.
Ο ένας είχε χεστεί, ο άλλος είχε κατουρηθεί και ο τρίτος είχε ξεράσει πάνω του. Και όλοι αναρωτιούνταν, αφού είναι τόσο χάλια, γιατί πρέπει να είναι και οι τρεις μαζί και δεν τους μαζεύουν. Την απορία έλυσε ο σεβάσμιος καθηγητής μαρξισμού-λενινισμού Γκενάντι Μπουρμπούλις που διάβασε την απόφαση των τριών προέδρων: «Διακηρύσσουμε ότι η Σοβιετική Ενωση ως υποκείμενο της διεθνούς νομοθεσίας και ως γεωπολιτική πραγματικότητα παύει να υφίσταται».
Αυτά μας μεταφέρει ο βαθύς γνώστης της ΕΣΣΔ, Τζουλιέτο Κιέζα*. Ο,τι δεν κατόρθωσε ο Χίτλερ με τέσσερα χρόνια πόλεμο, το πέτυχαν τρεις επαγγελματίες αλκοολικοί σε μια νύχτα. Ετσι, ο ιστορικός κομμουνισμός του 20ού αιώνα εξαφανίστηκε από την Ιστορία. Και μαζί του χάθηκαν σε μεγάλο βαθμό ο διάλογος και ο προβληματισμός για την Αριστερά.
Οι νέοι που γεννήθηκαν το 1991 είναι πια μια ολόκληρη γενιά. Τι τους άφησε η προηγούμενη γενιά; Ποια σκυτάλη παρέδωσε; Φοβάμαι, κάτι στάχτες που ίσως μέσα τους να έχουν κάποιον σπινθήρα. Αλλά αυτές οι τελευταίες τρεις δεκαετίες ήταν χρόνια ξηρασίας για την Αριστερά.
Αν πάρουμε ως ημερομηνία γέννησης της Αριστεράς τη Γαλλική Επανάσταση (1789) -σε αυτήν οφείλει και το όνομά της από τα αριστερά έδρανα που κατείχαν οι ριζοσπάστες βουλευτές-, κλείνουμε περίπου διακόσια τριάντα χρόνια. Σε αυτή τη μακρά περίοδο δεν έχουμε ένα διάστημα αγρανάπαυσης της Αριστεράς, όπως αυτό που ζούμε σήμερα.
Ολο και κάτι γινόταν στον κόσμο, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, πόλεμοι, κινήματα ανεξαρτησίας των αποικιών κ.λπ., που κρατούσε πάντα την Αριστερά εν εγρηγόρσει. Με συμφωνίες, διαφωνίες, πολεμικές, διασπάσεις, καταγγελίες κ.ά. Δηλαδή σε μια απολύτως φυσιολογική κατάσταση. Και τώρα πέσαμε σε διαλογισμό. Αλλά ας μην τον υποτιμήσουμε. Από εδώ θα γεννηθεί ο νέος διαφωτισμός, απαραίτητη προϋπόθεση για να συγκροτηθεί η Αριστερά του 21ου αιώνα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο -και όχι πια μόνο ευρωπαϊκό- όλα τα «ταμπού» της παραδοσιακής-ιστορικής Αριστεράς τίθενται επί τάπητος και κουβεντιάζονται ενδελεχώς. Ενώ έχουν εκδοθεί και σημαντικά βιβλία που άλλα δεν έχουν μεταφραστεί και άλλα έχουν μεταφραστεί, όμως ακόμα οι ενδιαφερόμενοι δεν τα έχουν ανακαλύψει (εδώ φταίμε κι εμείς οι έχοντες δημόσιο λόγο).
Αυτή την προβληματική υπηρετεί στο μέτρο του δυνατού και αυτή η στήλη, η οποία φυσικά έχει την προϊστορία της. Κάποιοι από τη δική μου τη γενιά, που έχουν μείνει ακόμα στην παλιά τους αναπαυτική σταλινική πολυθρόνα, θεωρούν τον προβληματισμό μου αντικομμουνιστικό, εν αντιθέσει με ένα νεότερο αναγνωστικό κοινό που ψάχνεται και έχει θέσει προβλήματα αντίστοιχα με αυτά που πραγματεύεται η παρούσα στήλη.
Σκέφτομαι τι έχει να γίνει όταν θα υποστηρίξω την άποψη πως ο Λένιν δεν είχε καμία σχέση με τον μαρξισμό. Και φυσικά όταν φτάσω στο απόλυτο ταμπού, τον Μαρξ, που έπεσε έξω σε όλες του τις προβλέψεις. Σοφός μεν, αλλά υπερτιμημένος.
▪ Η μαρτυρία του Κιέζα βρίσκεται στο εξαίρετο βιβλίο του Κοστάντσο Πρέβε «Κριτική ιστορία του μαρξισμού» (Εκδόσεις ΚΨΜ). Εδώ παρουσιάζεται σε εμπλουτισμένη εκδοχή.
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
