Πανοπτικόν…Του Μανόλη Κωνσταντάκη
Απαραίτητο στοιχείο για το οποιοδήποτε καθεστώς είναι ο έλεγχος των πολιτών, του λαού, σε όσες περισσότερες δραστηριότητες μπορεί να πετύχει και με το λιγότερο δυνατό πολιτικό, αλλά και οικονομικό κόστος.
Αυτό μπορεί να το πετύχει είτε με τη βία άμεσα είτε χρησιμοποιώντας πλάγια μέσα ή εργαλεία ώστε να αποσπάσει την συναίνεση των πολιτών να πειθαρχήσουν. Να τους πείσει πως ό,τι γίνεται είναι για το καλό τους, για την ασφάλεια τους.
Έτσι εφευρίσκει φαντασιακούς εχθρούς, κατασκευάζει καταστάσεις ανασφάλειας για να ενισχύσει τον έλεγχο και την καταστολή, ώστε να μην υπάρχουν αντιδράσεις και αν είναι δυνατόν να μην υπάρχει ούτε σκέψη καν για εναντίωση από μεριάς του κόσμου σε ότι αποφασίζεται και σερβίρεται ως δυσάρεστη μα απαραίτητη αναγκαιότητα. Στο σημείο αυτό πρέπει να πούμε πως το κάθε καθεστώς εξυπηρετεί μόνο έναν σκοπό. Αυτόν που του υπαγορεύεται από την πραγματική εξουσία η οποία είναι το κεφάλαιο, το χρήμα. Είναι το κύριο εργαλείο του κεφαλαίου, αλλά όχι το μόνο. Το κεφάλαιο έχει και άλλα χρήσιμα και απαραίτητα εργαλεία, τα Μ.Μ.Ε. τις Τράπεζες και ένα σωρό επιθυμητά μα στην ουσία άχρηστα προϊόντα προς πώληση και δελεασμό. Αυτά τα εργαλεία είναι το καρότο και το κράτος είναι το μαστίγιο. Δελεάζει με αυτά τον κόσμο, τα προβάλλει αρχικά ως επιθυμητά, μετά ως απαραίτητα και όταν πραγματικά τα θεωρήσουμε απαραίτητα η παγίδα έχει ήδη κλείσει. Το μαστίγιο κρέμεται μόνο ως υπενθύμιση απειλή πια για την συντριπτική πλειοψηφία, αλλά πέφτει αμείλικτο σε όσους τολμήσουν να σηκώσουν κεφάλι, να αμφισβητήσουν, να αντισταθούν.
Ο καλύτερος και πιο εύκολος τρόπος είπαμε πριν είναι να πεισθεί ο κόσμος μόνος του να υπακούσει, γι’ αυτό και η καθημερινότητα μας βρίθει από μια σειρά φαινομενικά άχρηστων κι ανούσιων ασκήσεων πειθαρχίας του πλήθους, που περιβάλλονται από τον μανδύα της διασφάλισης της ποιότητας ζωής και της νομιμότητας. Μας ζητούνται συνεχώς πληροφορίες με τόσο δελεαστικό πολλές φορές τρόπο, που χαιρόμαστε να τις παρέχουμε. Που είμαστε, με ποιόν, τι κάνουμε, τι αγοράζουμε, πότε, γιατί. Σαν το Πανοπτικόν του Τζέρεμι Μπένθαμ είμαστε τα αντικείμενα της πληροφόρησης, παρέχουμε πληροφορίες, αλλά ποτέ δεν λαμβάνουμε πληροφορίες επαρκείς, ανάλογες με αυτές που παρέχουμε. Βρισκόμαστε σε μια διαρκή παρακολούθηση και το γνωρίζουμε αυτό, το έχουμε αποδεχτεί ως μια ενοχλητική μα απαραίτητη ανάγκη, «χρήσιμη» στις καθημερινές συναλλαγές μας. Και η επιτυχία του είναι ακριβώς αυτή, ότι το έχουμε αποδεχτεί, γνωρίζουμε πως κάθε στιγμή μπορεί να παρακολουθούμαστε ακόμα και όταν αυτό δεν συμβαίνει. Γινόμαστε υπάκουοι χαφιέδες του εαυτού μας και φτηνά εμπορεύματα προς εκμετάλλευση, υπάκουοι καταναλωτές εφόσον είμαστε «τυχεροί», εκχωρώντας ατομικές ελευθερίες και κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα τα οποία είναι αποτέλεσμα σκληρών και μακροχρόνιων κοινωνικών αγώνων.
Ζούμε στην φυλακή στην οποία μόνοι μας πρόθυμα μπήκαμε και μας τρομάζει τόσο η ζοφερή πραγματικότητα να είμαστε εκεί μέσα, όσο και η προοπτική να σπάσουμε τις πόρτες και να βγούμε έξω, στο απειλητικά αβέβαιο άγνωστο, τουλάχιστον έτσι μας έχουν πείσει πως είναι εκεί έξω.
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
