Περί βασανιστηρίων
«Ζυγώνει η εποχή των ‘‘λευκών βασανιστηρίων’’. Όχι πια ουρλιαχτά και αίματα και δυσώδη δεσμωτήρια με λάσπη από ούρα και περιττώματα, αλλά επεμβάσεις εργαστηρίου, ατομικές ή ομαδικές, άμεσες ή από απόσταση, για αλλαγή ή προσαρμογή της συμπεριφοράς των πολιτών –η τηλεόραση δρέπει τους πρώτους καρπούς– για την πειθήνια υπακοή σε επιταγές, για τη μεταβολή του ψυχισμού και τη διάβρωση του πνεύματος, για τη δολοφονία των ιδεών, το αλυσόδεμα της σκέψης και την κατάλυση της διαφωνίας και του αντιλόγου.
Στα παραδοσιακά βασανιστήρια το θύμα μπορεί ανάλογα με την ψυχική του καρτερία, να νικήσει τον δήμιο του, να μη μιλήσει, να μην υποκύψει. Αλλά με τα ψυχοκτόνα μέσα της νέας τεχνολογίας η αντίσταση του εκμηδενίζεται, επειδή καταρρέει και σβήνει η προσωπικότητα». (Κ. Σιμόπουλος, Βασανιστήρια και Εξουσία)
Λιθοβολισμός, ανασκολοπισμός, καταποντισμός, απαγχονισμός, πυρά, καρμανιόλα, αποκεφαλισμός, παλούκωμα, τσιγκέλι, φάλαγγα… Η ιστορία της επιβολής, είναι γραμμένη με το αίμα αμέτρητων ανθρώπων. Από την Βίβλο και τις Διαθήκες, την αρχαία Ελλάδα, τους Πέρσες, τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, το Βυζάντιο κ.α., παντού, υπάρχουν καταγεγραμμένοι οι τρόποι με τους οποίους η εξουσία βασανίζει.
Από τους έντεκα «επιμελητές των κακούργων» της Αθήνας, (κληρωτοί άρχοντες, αρμόδιοι για εκτέλεση των ποινών, τους δικαστές της Ρώμης, (μέσα στα δικαστήρια των οποίων κυλούσαν ρυάκια αίματος, μας ενημερώνει ο Λιβάνιος), μέχρι τα δικαστήρια του Βυζαντίου όπου «κλαβικουλάριοι (φρουροί των καταδίκων) μετά ραβδούχων σιδηρέοις δεσμοίς καί ποιναιών (τιμωρητικών) οργάνων και πλήκτρων (ροπάλων, μαστιγίων κ.λπ.) ποικιλία σαλευόντων τώ φόβω το δικαστήριον», (σύμφωνα με τον Ιωάννη Λυδό τον 6ο αιώνα). Από τον Μεσαίωνα και τον Ανακριτή, τον Βασανιστή (executor) και τον Γραμματικό (escribano – ο οποίος κατέγραφε ό,τιδήποτε γίνονταν ή λέγονταν, από τις ερωτήσεις του ανακριτή μέχρι τα λόγια/βογκητά του βασανιζόμενου), μέχρι τους σημερινούς ανακριτικούς υπαλλήλους, οι οποίοι παίρνουν την κατάθεση με την «βοήθεια» των διαφόρων χημικών παρασκευασμάτων και ψυχοφαρμάκων και με τα στόμια των όπλων κολλημένα στους κροτάφους όχι μόνο κατηγορουμένων αλλά και … συνηγόρων, παντού και πάντα, ο βασανισμός των ανθρώπων, με ό,τι πιο διεστραμμένο, αποκρουστικό αλλά και θανατηφόρο τρόπο, γίνεται.
Τα βασανιστήρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι, της κρατικής επιβολής. Σε οποιαδήποτε μορφή τους, είναι ο τρόπος, με τον οποίο το κράτος, θα ΤΙΜΩΡΗΣΕΙ, θα ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΣΕΙ και το σημαντικότερο, θα ΕΚΔΙΚΗΘΕΙ. Ακόμα και σήμερα, αυτά τα όποια πλαίσια «επιείκειας», τα οποία χαρακτηρίζουν τα δημοκρατικά καθεστώτα κ.λπ. δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από πολύ προσεχτικά δομημένους θεσμούς και μηχανισμούς, που στόχο έχουν να δημιουργήσουν ενοχές στον όποιο «κατηγορούμενο, εξυψώνοντας ταυτόχρονα την «κρατική μεγαλοψυχία», εμφανίζοντας ένα κράτος με «ανθρώπινο προσωπείο» που ασχολείται με τον κάθε ένα ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εκάστοτε ιδιαιτερότητες κ.λπ. κ.λπ. Τον άνθρωπο εκείνο, ο οποίος τόλμησε να αψηφήσει ή να παραβεί το νόμο του.
Βασανιστήρια γίνονται –«φυσικά»– και σήμερα καθημερινά σε όλο τον κόσμο. Τα είδη ποικίλουν και ξεπερνούν και τη πιο νοσηρή φαντασία. Λευκά κελιά, χειροπέδες για χέρια και πόδια, αλυσίδες, συσκευές ηλεκτροσόκ, δαχτυλήθρα βασανισμού, «κρεβάτι της τίγρης», καρέκλα ακινησίας, δακρυγόνα, σπρέι πιπεριού, αναισθητικά, ψυχιατρεία (ψυχοφάρμακα, καθήλωση, κ.α.), κτλ.
Στην Κίνα όσοι διαφωνούν με το καθεστώς είναι… «ψυχασθενείς», «απειλή για τη δημόσια τάξη» και γι’ αυτό κλείνονται σε ψυχιατρεία. Τα «νοσοκομεία Ανκάνγκ» («ηρεμία και υγεία») είναι ένα δίκτυο ψυχιατρικών νοσοκομείων ειδικευμένων που διαχειρίζεται η αστυνομία. Στη δεκαετία του ’90 υπήρχαν 20 τέτοια νοσοκομεία που φιλοξενούσαν 12 εκ. ανθρώπους, το 10% των οποίων αμφισβήτησαν το καθεστώς.
Σε μια φυλακή της Καλιφόρνια ένας 20χρονος κρατούμενος κλώτσησε ένα φύλακα και τότε μεταφέρθηκε δια της βίας στο κελί ενός βαρυποινίτη με διαστάσεις διπλάσιες του νεαρού. Ο νεαρός δερνόταν και βιαζόταν επί μία βδομάδα. Μετά το τέλος της «τιμωρίας» του μεταφέρθηκε μισοπεθαμένος σε άλλη πτέρυγα. Στη δημόσια φυλακή Μοντγκόμερι των Η.Π.Α., συνίσταται το δέσιμο του κρατούμενου με χειροπέδες πάνω σε μια σιδερένια μπάρα στο ύψος του κεφαλιού του στο προαύλιο της φυλακής, ο οποίος παραμένει σε αυτή τη θέση από τρεις έως δεκαπέντε μέρες και δεν ξεκρεμιέται καθόλου. Αφοδεύει μπροστά σε όλους, οι πόνοι είναι αφόρητοι, οι αγκυλώσεις των ακρών μόνιμες, καθώς και οι βλάβες στη μέση, ενώ δε λείπουν τα εγκαύματα και οι θερμοπληξίες ή τα κρυοπαγήματα.
Στις φυλακές super max security confinement (φυλακές υψίστης ασφαλείας) των Η.Π.Α. εφαρμόστηκε ένα μοντέλο που κάνει πάταγο και στη Ευρώπη. Είναι το καθεστώς διαχωρισμού κρατουμένων και προβλέπει ατομικό περιορισμό στο κελί και ελάχιστες ώρες έξω από αυτό. Σε αρκετές περιπτώσεις οι κρατούμενοι βγαίνουν στο προαύλιο χώρο μόνο μία φορά την εβδομάδα, ότι συνθήκες και να επικρατούν τη συγκεκριμένη ώρα, για 30 λεπτά. Το προαύλιο είναι τέσσερις τοίχοι ύψους δέκα μέτρων. Στο 12τ.μ. κελί υπάρχει αρκετά ψηλά ένα μικρό παράθυρο για να μη μπορεί ο κρατούμενος να δει απ’ έξω και να μπαίνει λιγοστό φυσικό φως. Ο φωτισμός του κελιού με λάμπα είναι συνεχής για 16 ώρες και μειώνεται τις υπόλοιπες, είναι όμως αρκετά δυνατός για διάβασμα, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολος ο ύπνος. Ένα βάψιμο των τοίχων με άσπρο χρώμα και έχουμε τα γνωστά σε όλους λευκά κελιά. Η παραπάνω συμπλήρωση έγινε μετά από μελέτη της αντίδρασης του ανθρώπινου οργανισμού στα διάφορα χρώματα. Το λευκό αποδείχτηκε ότι «τρελαίνει».
Οι επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ανεπανόρθωτες. Συμπτώματα κατάθλιψης και ψύχωσης με την πάροδο του χρόνου, ψευδαισθήσεις και υπερευαισθησία στους εξωτερικούς παράγοντες. Στην Τουρκία, όπου υπάρχουν τέτοιου είδους φυλακές εφαρμόζονται όλα τα παραπάνω και σε περιπτώσεις όπου κρατούνται μαζί μέχρι τρία άτομα, οι συμπλοκές και τραυματισμοί μεταξύ τους είναι συχνό φαινόμενο. Εδώ μιλάμε για περιπτώσεις «αντιφρονούντων», δηλαδή για ανθρώπους με κοινές ιδέες και αντιλήψεις, που πριν φυλακιστούν ήταν σύντροφοι και αγωνίζονταν για τον ίδιο σκοπό.
[…]
Η ύπαρξη βασανιστηρίων αποδεικνύεται και από το εμπόριο μέσων βασανισμού, μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις. Όπλα υψηλής τάσης για ηλεκτροσόκ, χημικές συσκευές για έλεγχο του πλήθους, «τήζερς» που εκτοξεύουν «αγκιστροειδή» συρμάτινα βελάκια σε θύματα που βρίσκονται μέχρι και 30 μέτρα μακριά, ζώνες που εφαρμόζονται σε κρατούμενους με λουριά και ρυθμίζονται με τηλεχειριστήρια, οι οποίες, όταν ενεργοποιηθούν, διοχετεύουν 50.000 βολτ στα νεφρά για λίγα δευτερόλεπτα. Τεχνολογία που ξεκίνησε στις Η.Π.Α. –χρησιμοποιήθηκε σε κρατούμενους σε περισσότερες από 50.000 περιπτώσεις μεταξύ 1994-1999– και έχει εξαπλωθεί σε Ασία, Ευρώπη και Ν. Αφρική. Η τεχνολογία «τρέχει», αλλά και οι «πατροπαράδοτες» μέθοδοι (αλυσσοδέματα σε σανίδα και τεντώματα, γκλοπς, καρέκλες ακινησίας, χρήση χημικών, κτλ) εξακολουθούν να εφαρμόζονται.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, τη δεκαετία του ’80 τριάντα χώρες παρήγαγαν και προμήθευαν συσκευές ηλεκτροσόκ, το 2000 ο αριθμός αυξάνει στις 130, ενώ 86 βορειοαμερικανικές εταιρείες κατασκεύασαν και εμπορεύτηκαν εξαρτήματα ηλεκτροσόκ στη δεκαετία του 1990. Μεταξύ 1997-2000 το υπουργείο Εμπορίου των Η.Π.Α. ενέκρινε εξαγωγές όπλων υψηλής τάσης για ηλεκτροσόκ, ράβδων ηλεκτροσόκ και συσκευών τύφλωσης σε: Ρωσία (κόστος: 4,17 εκ. δολάρια), Σαουδική Αραβία (3), Σλοβενία (2,16), Βουλγαρία (1,54), Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα (1,2) και Κροατία (1,07). Η χρήση ράβδων ηλεκτροσόκ από φυλακές ασφαλείας για τη μαζική απώθηση του πλήθους προκάλεσε το θάνατο σε 16 επιβάτες τρένου και τον τραυματισμό άλλων 80 στις 31/7/1996 στη Ν. Αφρική. Από το 1990 μηχανήματα ηλεκτροσόκ χρησιμοποιήθηκαν για το βασανισμό κρατουμένων αλλά και από αστυνομικούς σε τουλάχιστον 76 χώρες σε κάθε μέρος του κόσμου. Αντικείμενο του εμπορίου είναι και η τεχνογνωσία διεξαγωγής βασανιστηρίων. Απόφοιτοι της Σχολής της Αμερικής στις Η.Π.Α., κέντρο εκπαίδευσης με 150 παραρτήματα για τα οποία λίγα είναι γνωστά, έχουν εμπλακεί σε «παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στη Ν. Αμερική. Ιδιαίτερα στην Κολομβία όπου τα τελευταία 10 χρόνια οι πολιτικές δολοφονίες ξεπέρασαν τις 30.000, των οποίων είχαν προηγηθεί βασανιστήρια από δυνάμεις ασφαλείας και παραστρατιωτικές ομάδες, αλλά και στη Γουατεμάλα.
Ο βασανισμός των ανθρώπων, (λέει ο Ο.Η.Ε.) είναι η «εσκεμμένη υποβολή ενός κρατουμένου σε σοβαρό σωματικό ή ψυχικό πόνο, από όργανα του κράτους ή με την ανοχή οργάνων του κράτους». Ο βασανισμός των ανθρώπων, είναι η ίδια η ύπαρξη και επιβολή του κράτους, (δεν το λέει ο Ο.Η.Ε.).
Βασανιστήρια γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται καθημερινά, παντού. Από τον ξυλοδαρμό ενός «παράνομου μετανάστη» σε κάποιο μικρό, σκοτεινό κελί μέχρι τους ομαδικούς ξυλοδαρμούς διαδηλωτών σε κάποιες μεγάλες, λαμπερές λεωφόρους. Από τους «ανθρωπιστικούς» βομβαρδισμούς, μέχρι τα «ανθρωπιστικά» εμπάργκο, η ίδια η ύπαρξη της οποιασδήποτε μορφής επιβολής, εξουσίας και εκμετάλλευσης, είναι βασανιστήριο, (λέμε εμείς).
Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 7, Οκτώβριος 2002
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
