Shein: Η σκοτεινή αλήθεια πίσω από τα φορέματα των 12 ευρώ – Μέσα στα εργοστάσια του κινέζικου κολοσσού
Ο συνεχής βόμβος από ραπτομηχανές κυριαρχεί σε περιοχές του Γκουανγκτζού, του ακμαίου λιμανιού στον Ποταμό των Μαργαριταριών στη νότια Κίνα. Ο θόρυβος αντηχεί από τα ανοιχτά παράθυρα των εργοστασίων από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, καθώς ολοκληρώνεται η παραγωγή μπλουζών, σορτς, πουκαμίσων, παντελονιών και μαγιό, τα οποία θα αποσταλούν για να γεμίσουν γκαρνταρόμπες σε περισσότερες από 150 χώρες.
Αυτή είναι η καθημερινότητα στο Πανγιού, τη συνοικία γνωστή ως το «χωριό της Shein», ένα δαιδαλώδες δίκτυο εργοστασίων που τροφοδοτούν τον μεγαλύτερο κολοσσό του fast fashion στον κόσμο.
«Αν ο μήνας έχει 31 ημέρες, θα δουλέψω και τις 31», δήλωσε ένας εργάτης στο BBC.
Οι περισσότεροι ανέφεραν ότι έχουν μόνο μία ημέρα ρεπό τον μήνα.
Το BBC πέρασε αρκετές ημέρες στην περιοχή: επισκέφθηκε 10 εργοστάσια, μίλησε με τέσσερις ιδιοκτήτες και περισσότερους από 20 εργαζόμενους. Επιπλέον, επισκέφθηκε αγορές εργασίας και προμηθευτές υφασμάτων.
Αυτό που αποκαλύφθηκε ήταν ότι η καρδιά αυτής της αυτοκρατορίας είναι ένα εργατικό δυναμικό που δουλεύει πίσω από ραπτομηχανές για περίπου 75 ώρες την εβδομάδα, παραβιάζοντας τη νομοθεσία της Κίνας για τα εργασιακά δικαιώματα.
Οι εξαντλητικές αυτές ώρες δεν είναι σπάνιες στο Γκουανγκτζού, έναν βιομηχανικό κόμβο για εργαζόμενους από αγροτικές περιοχές που αναζητούν υψηλότερα εισοδήματα. Το ίδιο ισχύει γενικότερα στην Κίνα, η οποία για δεκαετίες παραμένει η αδιαμφισβήτητη βιομηχανική δύναμη παγκοσμίως.
Ωστόσο, αυτές οι αποκαλύψεις προστίθενται σε μια ολοένα αυξανόμενη λίστα ερωτημάτων γύρω από τη Shein, μια εταιρεία που ξεκίνησε από την Κίνα και σε μόλις πέντε χρόνια μετατράπηκε σε παγκόσμιο κολοσσό.
Παραμένοντας ιδιωτική, η αξία της Shein εκτιμάται περίπου στα 36 δισεκατομμύρια λίρες (60 δισεκατομμύρια δολάρια) και πλέον στοχεύει σε εισαγωγή στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.
Ωστόσο, η εντυπωσιακή της άνοδος συνοδεύεται από διαρκείς αντιδράσεις σχετικά με τις συνθήκες εργασίας των εργατών της, καθώς και καταγγελίες για καταναγκαστική εργασία.
Πέρυσι, η εταιρεία παραδέχθηκε ότι εντόπισε παιδιά να εργάζονται στα εργοστάσιά της στην Κίνα.
Αν και η εταιρεία αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη, δήλωσε στο BBC ότι: «η Shein δεσμεύεται να διασφαλίζει τη δίκαιη και αξιοπρεπή μεταχείριση όλων των εργαζομένων στην εφοδιαστική της αλυσίδα» και πως επενδύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και της συμμόρφωσης.
Πρόσθεσε: «Στοχεύουμε να καθορίσουμε τα υψηλότερα πρότυπα αμοιβών και απαιτούμε από όλους τους συνεργάτες της εφοδιαστικής αλυσίδας να συμμορφώνονται με τον κώδικα δεοντολογίας μας. Επιπλέον, η Shein συνεργάζεται με ελεγκτές για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση».
Το μυστικό της επιτυχίας
Το μυστικό της επιτυχίας της Shein βασίζεται στον τεράστιο όγκο παραγωγής – το ηλεκτρονικό της κατάστημα περιλαμβάνει εκατοντάδες χιλιάδες προϊόντα – και στις χαμηλές τιμές: φορέματα με 10 ευρώ πουλόβερ με 6 ευρώ, με τις περισσότερες τιμές να διαμορφώνονται κάτω από τα 8 ευρώ κατά μέσο όρο.
Τα έσοδά της έχουν εκτοξευθεί, ξεπερνώντας γίγαντες όπως η H&M, η Zara και η βρετανική Primark. Οι πωλήσεις σε τόσο χαμηλές τιμές υποκινούνται από περιοχές όπως το «χωριό της Shein», το οποίο φιλοξενεί περίπου 5.000 εργοστάσια, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι προμηθευτές της εταιρείας.
Τα κτίρια έχουν διαμορφωθεί ώστε να φιλοξενούν ραπτομηχανές, στοίβες υφασμάτων και σακούλες γεμάτες κομμάτια υφάσματος. Οι πόρτες των υπογείων παραμένουν ανοιχτές για να εξυπηρετούν τον ασταμάτητο κύκλο παραδόσεων και συλλογών.
Καθώς προχωρά η ημέρα, τα ράφια γεμίζουν με διαφανείς πλαστικές σακούλες με την πλέον αναγνωρίσιμη ετικέτα πέντε γραμμάτων.
Ωστόσο, ακόμη και μετά τις 22:00, οι ραπτομηχανές – και οι εργαζόμενοι σκυμμένοι πάνω τους – δεν σταματούν. Νέες παραλαβές υφασμάτων φτάνουν συνεχώς, με τα φορτηγά τόσο γεμάτα που συχνά ρολά υφάσματος πέφτουν στο πάτωμα του εργοστασίου.
«Συνήθως δουλεύουμε 10, 11 ή 12 ώρες την ημέρα», λέει μια 49χρονη εργάτρια από το Jiangxi, η οποία δεν θέλει να αποκαλύψει το όνομά της. «Τις Κυριακές δουλεύουμε περίπου τρεις ώρες λιγότερο».
Η γυναίκα βρίσκεται σε ένα σοκάκι, όπου μια ντουζίνα άτομα έχουν συγκεντρωθεί γύρω από μια σειρά από πίνακες ανακοινώσεων. Διαβάζουν τις αγγελίες εργασίας ενώ εξετάζουν τις ραφές ενός παντελονιού chinos που κρέμεται στον πίνακα.
Αυτή είναι η εφοδιαστική αλυσίδα της Shein. Τα εργοστάσια αναλαμβάνουν την παραγωγή ενδυμάτων κατόπιν παραγγελίας – κάποια είναι μικρά, κάποια μεγαλύτερα. Αν τα chinos γίνουν δημοφιλή, οι παραγγελίες αυξάνονται και μαζί τους η παραγωγή. Τα εργοστάσια προσλαμβάνουν τότε προσωρινούς εργάτες για να καλύψουν τη ζήτηση που το μόνιμο προσωπικό δεν μπορεί να καλύψει.
Η μετανάστρια εργάτρια από το Jiangxi αναζητά ένα βραχυπρόθεσμο συμβόλαιο εργασίας – και η κατασκευή των chinos φαίνεται ως μια πιθανή επιλογή.
«Βγάζουμε τόσο λίγα χρήματα. Το κόστος ζωής είναι πλέον πολύ υψηλό», λέει, προσθέτοντας ότι ελπίζει να κερδίσει αρκετά για να στείλει χρήματα στα δύο παιδιά της, τα οποία ζουν με τους παππούδες τους.
«Πληρωνόμαστε με το κομμάτι», εξηγεί. «Εξαρτάται από το πόσο δύσκολο είναι το ρούχο. Κάτι απλό, όπως ένα μπλουζάκι, αποφέρει ένα-δύο γιουάν (λιγότερο από ένα δολάριο) ανά κομμάτι, και μπορώ να φτιάξω περίπου δώδεκα την ώρα».
Η λεπτομερής εξέταση της ραφής στο παντελόνι chinos είναι κρίσιμη για την απόφασή της. Γύρω της, εργάτες υπολογίζουν πόσα θα πληρωθούν για κάθε κομμάτι ρούχου και πόσα μπορούν να ολοκληρώσουν σε μία ώρα.
Τα σοκάκια της περιοχής Panyu λειτουργούν ως αυτοσχέδιες αγορές εργασίας. Το πρωί γεμίζουν με εργάτες και μηχανάκια που περνούν βιαστικά μπροστά από καροτσάκια με πρωινά baozi (κινέζικα γεμιστά ψωμάκια), φλιτζάνια με αχνιστό γάλα σόγιας και έναν αγρότη που πουλάει αυγά κότας και πάπιας.
Ο τυπικός χρόνος εργασίας στα εργοστάσια της Shein φαίνεται να είναι από τις 08:00 το πρωί έως αργά μετά τις 22:00, σύμφωνα με τα ευρήματα του BBC. Αυτές οι ώρες εργασίας επιβεβαιώνονται και από έκθεση της ελβετικής οργάνωσης Public Eye, η οποία βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 13 εργαζόμενους σε εργοστάσια που παράγουν ρούχα για λογαριασμό της Shein.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι αρκετοί εργαζόμενοι εργάζονται υπερβολικές υπερωρίες. Ο βασικός μισθός χωρίς υπερωρίες ήταν 2.400 γουάν (περίπου 265 λίρες ή 327 δολάρια), κάτω από το όριο των 6.512 γουάν που η Asia Floor Wage Alliance ορίζει ως “αξιοπρεπή μισθό διαβίωσης”. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι που μίλησαν στο BBC κατάφερναν να κερδίζουν από 4.000 έως 10.000 γουάν το μήνα.
«Αυτές οι ώρες δεν είναι ασυνήθιστες, αλλά είναι σαφές ότι παραβιάζουν τη νομοθεσία και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε ο David Hachfield από την Public Eye. «Αποτελεί ακραία εκμετάλλευση και αυτό πρέπει να γίνει γνωστό».
Οι κινεζικοί εργατικοί νόμοι ορίζουν ότι η μέγιστη εβδομαδιαία εργασία δεν πρέπει να ξεπερνά τις 44 ώρες, με τουλάχιστον μία ημέρα ανάπαυσης την εβδομάδα. Παρά την έδρα της Shein στη Σιγκαπούρη, η πλειονότητα των προϊόντων της εξακολουθεί να παράγεται στην Κίνα.
Η εκτόξευση της Shein έχει τραβήξει την προσοχή της Ουάσινγκτον, η οποία παρακολουθεί με αυξημένη καχυποψία τις κινεζικές επιχειρήσεις. Τον Ιούνιο, ο Marco Rubio, επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ για τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για τις «στενές σχέσεις» της Shein με την Κίνα, λέγοντας: «Η καταναγκαστική εργασία, τα sweatshops και οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές είναι τα κρυφά μυστικά πίσω από την επιτυχία της Shein».
Αν και δεν συμφωνούν όλοι με τη διατύπωση του Rubio, οργανώσεις υπεράσπισης δικαιωμάτων επισημαίνουν ότι οι υπερβολικές ώρες εργασίας είναι εκμεταλλευτικές και άδικες.
Οι μηχανές ραψίματος καθορίζουν το ρυθμό της ημέρας. Σταματούν μόνο για το μεσημεριανό και το βραδινό φαγητό, όταν οι εργαζόμενοι, με μεταλλικά πιάτα και ξυλάκια στο χέρι, συγκεντρώνονται στην καντίνα. Αν δεν υπάρχει χώρος για να καθίσουν, τρώνε όρθιοι στον δρόμο.
«Δουλεύω σε αυτά τα εργοστάσια για περισσότερα από 40 χρόνια», είπε μια εργάτρια που χρειάστηκε μόλις 20 λεπτά για να τελειώσει το γεύμα της. «Για μένα, είναι μια ακόμη συνηθισμένη μέρα».
Στο εσωτερικό των εργοστασίων που επισκέφθηκε το BBC, οι χώροι δεν ήταν ασφυκτικοί, υπήρχε επαρκής φωτισμός και μεγάλοι ανεμιστήρες δροσιάς. Τεράστιες αφίσες καλούν τους εργαζομένους να αναφέρουν τυχόν περιπτώσεις ανήλικων εργαζομένων, πιθανώς σε απάντηση στον εντοπισμό δύο τέτοιων περιπτώσεων το προηγούμενο έτος.
Το BBC αναφέρει ότι η εταιρεία παρακολουθεί στενότερα τους προμηθευτές της, ενόψει σχεδίων εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.
«Αυτό αφορά τη φήμη της», δήλωσε ο καθηγητής Sheng Lu από το Πανεπιστήμιο του Delaware. «Εάν η Shein καταφέρει να πετύχει την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο, αυτό θα σημαίνει ότι αναγνωρίζεται ως σοβαρή εταιρεία. Αλλά για να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πρέπει να αναλάβει ευθύνες».
Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Shein είναι οι κατηγορίες για προμήθεια βαμβακιού από την περιοχή Xinjiang της Κίνας, η οποία φέρεται να χρησιμοποιεί καταναγκαστική εργασία της μειονότητας των Ουιγούρων. Το Πεκίνο αρνείται κατηγορηματικά αυτές τις κατηγορίες.
«Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί αυτό είναι η διαφάνεια», πρόσθεσε ο καθηγητής Lu. «Αν δεν δημοσιοποιήσεις πλήρως τη λίστα των εργοστασίων σου, τότε θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν οι αμφιβολίες».
Η Shein, ωστόσο, επωφελείται από το γεγονός ότι η εφοδιαστική της αλυσίδα βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην Κίνα. «Λίγες χώρες έχουν πλήρη εφοδιαστική αλυσίδα», εξηγεί ο Lu. «Η Κίνα το διαθέτει και κανείς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί».
Αντίπαλες χώρες, όπως το Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές, εισάγουν πρώτες ύλες από την Κίνα για να κατασκευάσουν ρούχα. Αντίθετα, τα κινεζικά εργοστάσια βασίζονται αποκλειστικά σε τοπικές πηγές για όλα τα υλικά, από υφάσματα μέχρι φερμουάρ και κουμπιά. Αυτό επιτρέπει ταχύτητα και ποικιλία στην παραγωγή – ένα τεράστιο πλεονέκτημα για τη Shein, της οποίας ο αλγόριθμος παρακολουθεί τη συμπεριφορά των καταναλωτών και προσαρμόζει αμέσως την παραγωγή.
Οι εργοστασιάρχες, ωστόσο, αναφέρουν ότι η συνεργασία με τη Shein έχει τα υπέρ και τα κατά της. «Η παραγγελία είναι μεγάλη, αλλά το κέρδος χαμηλό και σταθερό», ανέφερε ένας ιδιοκτήτης.
Η Shein, λόγω του μεγέθους της, έχει ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη, πιέζοντας τις τιμές. Αυτό συχνά οδηγεί τα εργοστάσια να μειώνουν το κόστος, κάτι που επηρεάζει άμεσα τις αμοιβές των εργατών.
Ωστόσο, η Shein εξακολουθεί να αποτελεί πηγή υπερηφάνειας για κάποιους εργαζομένους. «Αυτή είναι η συμβολή μας στον κόσμο», είπε μια 33χρονη επόπτρια από το Guangdong.
Καθώς σκοτεινιάζει, οι εργάτες επιστρέφουν στα εργοστάσια μετά το δείπνο τους για την τελική βάρδια της ημέρας. Ορισμένοι εργάζονται μέχρι τα μεσάνυχτα, με την ελπίδα να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, ενώ οι καταναλωτές σε Λονδίνο, Σικάγο και Ντουμπάι συνεχίζουν να αναζητούν την επόμενη προσφορά.
ΠΗΓΗ: enallaktikos.gr
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
