Τα Παιδιά της Αφρικής Επιστρέφουν!
Η Κούβα και η Νοτιο Αφρικανική Απελευθέρωση
Γράφει ο Isaac Saney – Μετάφραση: ‘Αγγελος Κωσταμπάρης
«Ο Κουβανικός λαός κατέχει ξεχωριστή θέση στις καρδιές των λαών της Αφρικής. Οι Κουβανοί διεθνιστές συνεισέφεραν στην Αφρικανική ανεξαρτησία, ελευθερία και δικαιοσύνη με τέτοια ακεραιότητα και ανιδιοτέλεια, που όμοιά της δεν συναντάται πουθενά… ‘Ηρθαν στην περιοχή μας σαν γιατροί, δάσκαλοι, στρατιώτες, ειδικοί στη γεωργία, αλλά ποτέ σαν αποικιοκράτες. Μοιράστηκαν τα ίδια χαρακώματα με εμάς στον αγώνα ενάντια στην αποικιοκρατία, την υπανάπτυξη και το απαρτχάιντ»
Νέλσον Μαντέλα
Στις 5 Νοέμβρη του 2016 συμπληρώθηκαν 41 χρόνια από την έναρξη της «Operacion Carlota», της 15ετους επιχείρησης της Κούβας για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της Ανγκόλας, η οποία και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους αγώνες της νότιας Αφρικής για εθνική και αντιαποικιακή απελευθέρωση.
Η Αβάνα οργάνωσε την επιχείρηση ανταποκρινόμενη στο άμεσο και επείγον αίτημα της κυβέρνησης της Ανγκόλας. ‘Εχοντας μόλις επιτύχει την ανεξαρτησία της μετά από μακροχρόνιο και σκληρό αντιαποικιακό αγώνα, η Αγκόλα αντιμετώπιζε την εισβολή της ρατσιστικής Νότιας Αφρικής. Η τελευταία, ήταν αποφασισμένη να ανατρέψει την Μαύρη κυβέρνηση της μόλις απελευθερωμένης Αγκόλας.
Η Επιχείρηση Καρλότα δεν συνέβαλε μόνο στην αναχαίτιση της προέλασης της Νότιας Αφρική προς την πρωτεύουσα Λουάντα, αλλά εξασφάλισε και την αποχώρηση των στρατευμάτων της από ολόκληρη την Ανγκόλα. Η ήττα του Νότιο-Αφρικανικού στρατού αποτέλεσε αποφασιστική εξέλιξη στον αντιαποικιακό και εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα στη νότια Αφρική. Εκείνη τη χρονική στιγμή, η «The World», μία Μαύρη Νοτιοαφρικανική εφημερίδα, υπογράμμισε την σημασία της επιχείρησης: «Η Μαύρη Αφρική βρίσκεται καβάλα στο κύμα που δημιούργησε η επιτυχία της Κούβας στην Ανγκόλα. Η Μαύρη Αφρική δοκιμάζει το μεθυστικό κρασί της πιθανότητας πραγματοποίησης του ονείρου της “ολοκληρωτικής απελευθέρωσης”».
Βαπτισμένη με το όνομα του αρχηγού μίας εξέγερσης ενάντια στην σκλαβιά στις 5 Νοεμβρίου του 1843 στην Κούβα, η Επιχείρηση Καρλότα διήρκεσε πάνω από 15 χρόνια. Σε όλα αυτά τα χρόνια, περισσότεροι από 330.000 Κουβανοί υπηρέτησαν στην Ανγκόλα. Πάνω από 2.000 πέθαναν υπερασπιζόμενοι την ανεξαρτησία της Ανγκόλας, την ελευθερία και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των λαών της νότιας Αφρικής.
Η επαναστατική ηγεσία της Κούβας, αντιμετώπιζε την στρατιωτική επέμβαση σαν την υπεράσπιση μιας ανεξάρτητης χώρας από ξένη εισβολή, αλλά και σαν την εκπλήρωση ενός ιστορικού χρέους της Κούβας προς την Ανγκόλα. Ο Φιντέλ Κάστρο επικαλούνταν συχνά τους ιστορικούς δεσμούς της Κούβας με την Αφρική. Στην 15η επέτειο της νίκης της Κούβας στον Κόλπο των Χοίρων, διακήρυξε ότι οι Κουβανοί «είναι ένας Λατινο – Αφρικανικός λαός». O αιδεσιμότατος Αμπούνο Γκονζάλεζ εξειδίκευσε αυτόν τον δεσμό: «O παππούς μου ήρθε από την Ανγκόλα. Είναι λοιπόν χρέος μου να πάω να βοηθήσω την Ανγκόλα. Το χρωστάω στους προγόνους μου».
Αποτίοντας φόρο τιμής στην βοήθεια της Κούβας στους απελευθερωτικούς αγώνες στην Αφρική, ο Αμίλκαρ Καμπράλ (διακεκριμένος ηγέτης του αντιαποικιακού και εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στην Γουινέα Μπισάου και το Πράσινο Ακρωτήρι) δήλωσε: «Δεν πιστεύω στη ζωή μετά το θάνατο, αλλά αν υπάρχει, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι ψυχές των προγόνων μας, που μεταφέρθηκαν στην Αμερική σαν σκλάβοι, σήμερα γαληνεύουν, βλέποντας τα παιδιά τους να επανενώνονται και να αγωνίζονται από κοινού ώστε να μας βοηθήσουν να είμαστε ανεξάρτητοι και ελεύθεροι».
H ανάμειξη της Κούβας στην νότια Αφρική έχει επανειλημμένως στηλιτευτεί ως απλή υλοποίηση εντολών της Σοβιετικής ‘Ενωσης. Ο ύπουλος αυτός μύθος έχει καταρριφθεί κατηγορηματικά. Στο φημισμένο του βιβλίο, «Conflicting Missions: Havana, Washington and Africa, 1959-76», o Piero Gliejeses απέδειξε ότι η Κουβανική κυβέρνηση – όπως είχε επανειλημμένως υποστηρίξει – αποφάσισε να στείλει στρατεύματα στην Ανγκόλα μόνο όταν η κυβέρνηση της ζήτησε βοήθεια για να αποκρούσει τους Νότιο Αφρικανούς, διαψεύδοντας τον ισχυρισμό της Ουάσινγκτον ότι οι Νοτιο Αφρικανικές δυνάμεις επενέβησαν στην Ανγκόλα μόνο μετά την άφιξη των Κουβανών. Απέδειξε επίσης, ότι οι Σοβιετικοί δεν είχαν κανένα ρόλο στην απόφαση της Κούβας και δεν είχαν ενημερωθεί καν πριν τις εξελίξεις. Εν συντομία, η Κούβα δεν ήταν μαριονέτα της ΕΣΣΔ.
Η στρατιωτική αποστολή της Κούβας ήταν ένα απαραίτητο αντίμετρο στην αιματοβαμμένη προσπάθεια της Νότιας Αφρικής για περιφερειακή κυριαρχία. Από το 1975 έως το 1988, η Νότια Αφρική είχε εμπλακεί σε μια εκστρατεία μαζικής αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής. Αυτός ο πόλεμος είχε φριχτό απολογισμό. Υπολογίζεται ότι μεταξύ του 1981 και του 1988, περίπου 1.500.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν (άμεσα η έμμεσα), συμπεριλαμβανομένων 825.000 παιδιών. Aυτό ήταν το αποτέλεσμα των ένοπλων εξεγέρσεων (δηλαδή της UNITA στην Ανγκόλα και του RENAMO στην Μοζαμβίκη) που ενορχήστρωσε η Πρετόρια, και των στρατιωτικών ενεργειών του ίδιου του Νοτιοαφρικανικού στρατού. Η Νότια Αφρική εξαπέλυσε πολυάριθμους βομβαρδισμούς, ένοπλες επιδρομές και δολοφονίες κατά των γειτονικών κρατών της.
Στο Cuito Cuanavale, μια πόλη στα νοτιο – ανατολικά της Ανγκόλας, διεξήχθη η αποφασιστική σύγκρουση με την Νότια Αφρική. Το Cuito Cuanavale ήταν ένα σημαντικό σημείο καμπής στον αγώνα κατά του απαρτχαϊντ. Από τον Νοέμβρη του 1987 μέχρι και τον Μάρτιο του 1988, οι Νοτιο – Αφρικανικές ένοπλες δυνάμεις προσπάθησαν και απέτυχαν διαδοχικά να καταλάβουν την πόλη.
Η αφοσίωση της Κούβας υπήρξε καθολική, παρέχοντας τις απαραίτητες ενισχύσεις, πολεμικό υλικό και τακτικές. Ο Φιντέλ Κάστρο δήλωσε πως η Κουβανική Επανάσταση «έβαλε σε κίνδυνο την ίδια της την ύπαρξη, ρίσκαρε μία μάχη με μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του τρίτου κόσμου, ενάντια σε μία από τις πλουσιότερες χώρες, με σημαντική βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη, οπλισμένη μέχρι τα δόντια, σε τόσο μεγάλη απόσταση από την μικρή μας χώρα και χρησιμοποιώντας τα δικά μας εφόδια, τα δικά μας όπλα… Χρησιμοποιήσαμε τα δικά μας πλοία και μόνο, και χρησιμοποιήσαμε τον εξοπλισμό μας για να αλλάξουμε τον συσχετισμό δυνάμεων, γεγονός που έκανε εφικτή την επιτυχία μας σε αυτή τη μάχη. Ρισκάραμε τα πάντα με αυτή την επιχείρηση.».
Η ήττα της Νότιας Αφρικής μετέβαλε τον συσχετισμό δυνάμεων στην περιοχή και προανήγγειλε το τέλος του ρατσιστικού καθεστώτος στην Νότια Αφρική. Η τελευταία, αναγκάστηκε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, οδηγώντας άμεσα στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Ναμίμπια και επιταχύνοντας το τέλος του απαρτχάιντ. Τον Ιούλιο του 1991 στην Αβάνα, ο Νέλσον Μαντέλα υπογράμμισε τον ρόλο του Cuito Cuanavale και την ζωτική προσφορά της Κούβας:
«Εμείς στην Αφρική έχουμε συνηθίσει να είμαστε θύματα χωρών που θέλουν να αλλάξουν τα σύνορά μας και να καταργήσουν την κυριαρχία μας. Δεν υπάρχει προηγούμενο στην Αφρικανική ιστορία να ξεσηκωθεί ένας λαός για να υπερασπίσει κάποιον από μας. Η ήττα του στρατού του απαρτχάιντ αποτέλεσε έμπνευση για τους αγωνιζόμενους ανθρώπους της Νότιας Αφρικής! Χωρίς αυτή, οι οργανώσεις μας δεν θα είχαν νομιμοποιηθεί! Η ήττα του ρατσιστικού στρατού στο Cuito Cuanavale μου έδωσε τη δυνατότητα να είμαι σήμερα εδώ! Το Cuito Cuanavale ήταν ορόσημο στην ιστορία των αγώνων για τη Νοτιο Αφρικανική απελευθέρωση!».
Η Κούβα συχνά περιγράφεται σαν η μοναδική χώρα που πήγε στην Αφρική και δεν έφυγε παρά μόνο με τα φέρετρα των γιών και των κορών της που έδωσαν την ζωή τους στους αγώνες για την απελευθέρωση της Αφρικής. O ρόλος της Κούβας στην Ανγκόλα αποτυπώνει τη διαφορά ανάμεσα σε αυτούς που πολεμούν για την ελευθερία, την απελευθέρωση και τη δικαιοσύνη, την αντίσταση απέναντι στους εισβολείς και τους αποικιοκράτες και σε αυτούς που πολεμούν ενάντια στο δίκαιο, αυτούς που πολεμούν για να κατακτήσουν, να δημιουργήσουν αποικίες και να καταπιέσουν…
Οι διεθνιστικές αποστολές του νησιού της Καραϊβικής στην Αφρική, αποτελούν ένα εξαιρετικό αντιπαράδειγμα σε όσους ισχυρίζονται ότι οι σχέσεις μεταξύ κρατών και λαών καθορίζονται από τα συμφέροντα τους – και μόνο – και το κυνήγι πλούτου και δύναμης. Η Κούβα είναι η απόδειξη της δυνατότητας οικοδόμησης σχέσεων στη βάση της πραγματικής αλληλεγγύης και κοινωνικής αγάπης: επιδεικνύει εκείνες τις εναλλακτικές που επιτρέπουν στους λαούς να υλοποιήσουν τις βαθύτερες προσδοκίες τους, αλλά και την πραγματική δυνατότητα για ένα καλύτερο κόσμο.
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
