Κίνημα εκπαιδευτικών : από τη γραφειοκρατία στην αυτοθέσμιση κι αυτοοργάνωση ; από Γ. Φ.
Κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό για τον μέχρι σήμερα αγώνα των εκπαιδευτικών ενάντια στην αξιολόγηση, αξίζει να επισημανθούν τρία βασικά σημεία. Πρώτον, η μαζική κι αποφασιστική μάχη που δόθηκε στα σχολεία (μέσα στους συλλόγους) και στους δρόμους (πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια, δυναμικές συγκεντρώσεις, μεγαλειώδης απεργία). Δεύτερο, το ξεπούλημα και η υπονόμευση του αγώνα από κομματικά στελέχη στις συνελεύσεις των προέδρων της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ και τρίτο, η πρωτοβουλία των πρωτοβάθμιων εκπαιδευτικών σωματείων ΕΛΜΕ -ΣΕΠΕ (17 αρχικά 31 μετά) να συνεχίσουν την απεργία – αποχή, με σκοπό να κερδηθεί χρόνος, ώστε να υπάρξει συντονισμός, ανασυγκρότηση και διερεύνηση των επόμενων κινήσεων του αγώνα.
Η αγωνιστική διάθεση της βάσης των εκπαιδευτικών ξεπέρασε για πρώτη φορά τη συνδικαλιστική τρομοκρατία των ομοσπονδιών και ξεκίνησε έναν αγώνα από τα κάτω, χωρίς ανάθεση και κηδεμονία. Τα σωματεία προχώρησαν στην κήρυξη στάσεων εργασίας ώστε να καλύψουν συνδικαλιστικά τους εκπαιδευτικούς για να μην υλοποιήσουν την αξιολόγηση, ακυρώνοντας στην πράξη, τις απειλές, τους εκβιασμούς και την τρομοκρατία του υπουργείου.
Οι ομοσπονδίες αντίθετα έδειξαν ότι δεν ήθελαν να δώσουν έναν σοβαρό και συντονισμένο αγώνα. Με αξιοθρήνητους παρασκηνιακούς ελιγμούς κατάφεραν να παίξουν τον υπονομευτικό τους ρόλο.
Το πραξικόπημα στην ΟΛΜΕ και τα “ενιαία κείμενα αντι-αξιολόγησης” της ΔΟΕ, (κείμενα υποταγής στην “αυτοαξιολόγηση”), ήταν πραγματικά οι μαχαιριές στον αγώνα των εκπαιδευτικών.
Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες μπορούν να ενεργούν με αυτό τον τρόπο γιατί δεν ελέγχονται από τη βάση των μελών τους. Η γραφειοκρατία που τα διευθύνει, αποτελούμενη από προνομιούχα επαγγελματικά στελέχη, ξεφεύγει συστηματικά από τον έλεγχο της βάσης. Κι από τη στιγμή που κυριαρχούν ο κομματισμός, ο παραγοντισμός, οι ψηφοφορίες κι η αντιπροσώπευση με αμετάκλητους αντιπροσώπους, τότε μπορούν να γίνουν τα πάντα.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα συνδικάτα έχουν γραφειοκρατικοποιηθεί κι ενσωματωθεί στο καπιταλιστικό σύστημα. Έχουν δηλαδή σχηματιστεί ηγεσίες αποκομμένες από τη βάση, που κυριαρχούν και υποβιβάζουν τη βάση σε έναν παθητικό κι εκτελεστικό ρόλο. Πιο συγκεκριμένα αναπαράγουν τη βαθιά διαίρεση ανάμεσα σε διευθύνοντες και εκτελεστές στο εσωτερικό τους (ηγεσία/βάση, στελέχη/αγωνιστές).
Η γραφειοκρατία στα συνδικάτα δημιουργείται με τη μεταφορά των καπιταλιστικών φαντασιακών σημασιών, εννοιών και αξιών μέσα στο εργατικό κίνημα. (1) Με την τάση των ανθρώπων να πιστεύουν στους ηγέτες και στους ειδικούς, ενώ οι ίδιοι οδηγούνται στην παραίτηση ή στην ανάθεση.
Η πάλη των εκπαιδευτικών ενάντια στη γραφειοκρατία δεν θα πρέπει να αφορά τόσο τις παρατάξεις, τις ηγεσίες, ή τα πρόσωπα που σφάλλουν ή προδίδουν τους αγώνες, αλλά τη γραφειοκρατία ως σύστημα, ως οργανωτική δομή, ως τύπο κοινωνικών σχέσεων.
Για το λόγο αυτό η μόνη αξιόλοξη κριτική της γραφειοκρατίας, όπως αναφέρει ο Καστοριάδης είναι εκείνη που προκύπτει από την τάση των εργατών για αυτοοργάνωση και αυτοδιεύθυνση. (2)
Με αυτή την έννοια είναι σημαντική, ελπιδοφόρα και ίσως κυοφορεί μελλοντικές εξελίξεις, η προσπάθεια της βάσης των εκπαιδευτικών να αμφισβητήσει τις ηγεσίες και να προβάλλει η ίδια την ιδέα, ότι είναι ικανή να συνεχίσει τον αγώνα. Δείχνει να αποκτά μια εμπειρία για το ρόλο και το χαρακτήρα του γραφειοκρατικού, κομματικού συνδικαλισμού που εναγωνίως προσπαθεί να ανακόψει κάθε προσπάθεια αγωνιστικής δράσης, επιβάλλοντας την κοινωνική συναίνεση και την ειρήνη.
Το ζήτημα του συντονισμού και της συγκρότησης των πρωτοβάθμιων σωματείων είναι πολιτικό και οργανωτικό. Πολιτικό με την έννοια, ποια κατεύθυνση θα πάρουν στην αγωνιστική τους πορεία. Αυτόνομη ή επιστροφή ξανά στις ηγεσίες. Κι οργανωτικό, ποια οργανωτική απάντηση θα δώσουν στον εκφυλισμό των ηγεσιών.
Η λύση βρίσκεται στα χέρια των εκπαιδευτικών. Η πάλη τους δεν είναι μόνο ενάντια στο σύστημα και τη γραφειοκρατία, αλλά και ενάντια στον ίδιο τους τον εαυτό, μια πάλη της συνείδησης, του δημιουργικού πάθους, της πρωτοβουλίας για ατομική και συλλογική αυτονομία.
Οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν μέχρι σήμερα να αντιστέκονται. Απαιτούν από τα σωματεία τους να κηρύξουν στάσεις εργασίας ενάντια στη διαδικασία της αξιολόγησης.
Η εξέλιξη του αγώνα είναι αβέβαιη. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο αγώνας θα πρέπει να δοθεί ξανά μέσα στις συνελεύσεις των σωματείων με μεγαλύτερη ένταση και δυναμισμό και με την προοπτική να συναντηθεί με άλλους κοινωνικούς αγώνες.
Η πρώτη διαμόρφωση συντονισμού σωματείων (16/10) κατέγραψε την ανάγκη να ξεπεραστούν οι ηγεσίες. (3) Ταυτόχρονα όμως υπήρξαν και χιλιάδες εκπαιδευτικοί που απαίτησαν από τη ΔΟΕ και την ΟΛΜΕ να κηρύξει νέα απεργία – αποχή. (4) Το ερώτημα είναι : με ή χωρίς τις ηγεσίες ;
Η σκέψη ότι η γραφειοκρατία θα νικηθεί με μέσα γραφειοκρατικά είναι ένας παραλογισμός. Χρειάζονται αυτόνομα αντιγραφειοκρατικά όργανα πάλης.
Το κίνημα των εκπαιδευτικών για να νικήσει έχει ανάγκη τη δημιουργία αντιεξουσιαστικών δομών, που θα απελευθερώσει τη δυναμική του. Απαιτείται ολική ρήξη με τους θεσμούς και τις δομές εκπροσώπησης.
Είναι αλήθεια οτι οι περισσότεροι αγώνες των εκπαιδευτικών ξεκίνησαν από τη βάση (1988, 1990, 1997, 2006, 2013) και μέσα από τις γενικές συνελεύσεις. Αυτές λειτουργούν αμεσοδημοκρατικά κι ιστορικά τις δημιούργησαν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί μέσα από τους αγώνες τους. Οι αποφάσεις όμως των συνελεύσεων αλλοιώνονται εξαιτίας της εξουσιαστικής δομής του υπάρχοντος συνδικαλισμού (Δ.Σ., ολομέλεια προέδρων, καταστατικά,κλπ.) που λειτουργεί στη βάση της εκπροσώπησης.
Επομένως η δημιουργία ανοιχτών γενικών συνελεύσεων που θα λειτουργούν αμεσοδημοκρατικά είναι το ζητούμενο. Συνελεύσεις βάσης που θα προωθούν την άμεση και αδιαμεσολάβητη δράση, με αντιεραρχικές, αντιγραφειοκρατικές κι αντισεξιστικές αρχές και αξίες. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει η ίδια η βάση των εκπαιδευτικών να το επιθυμήσει, να το φανταστεί και να το κάνει πράξη. Να δημιουργήσει τη δικιά της αυτοθέσμιση κι αυτοοργάνωση.
Η αυτοοργάνωση κι η άμεση δημοκρατία μπορούν να δημιουργήσουν τις προυποθέσεις, ώστε η εκπαίδευση να απεγκλωβιστεί από τα πλοκάμια της κρατικής κυριαρχίας , δίνοντας τη δυνατότητα στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς να πραγματοποιήσουν ελευθεριακές παιδαγωγικές δομές.
Να δημιουργήσουν με τους μαθητές μικρές αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες. Να υπάρξει το σχολείο της ελευθερίας και του χαμόγελου. Το σχολείο που θα βρίσκει καταφύγιο το πληγωμένο σώμα και ο αποκλίνων νους.
Σημειώσεις
1. Κορνήλιος Καστοριάδης, Η πείρα του εργατικού κινήματος, εκδόσεις Βέργος.
2. Καστοριάδης, Η πείρα του εργατικού κινήματος
3. Αγωνιστικές Κινήσεις Εκπαιδευτικών
4. Εφημερίδα Πριν.
από Γ. Φ.
ΠΗΓΗ: athens.indymedia.org
Ετικέτες
Κοινοποίηση άρθρου
Αρθρογράφος
